Հենրիկ Մալեան, հայ բեմադրիչ։

Ծնած է Վրաստան, 1925-ին։ Քսանամեայ՝ Թիֆլիսէն կ՛երթայ Երեւան իբր ուսանող, նախ՝ Երեւանի, ապա՝ Մոսկուայի գեղարուեստից հիմնարկներ։ Աւարտելով կը դառնայ բեմադրիչ ՝ Հայաստանի քաղաքային թատրոններուն մէջ։ 1954–ին, կ՛անցնի «Արմէնֆիլմ»ի աշխատանոցները։ Իր երկրորդ շարժանկարը՝ «Եռանկիւնի» (1967), կը գնահատուի երկրին մէջ, ուշադրութիւն գրաւելով նաեւ արտասահման։ 1942-1945 թուականներուն աշխատած է Թիֆլիսի ավիագործարանէն ներս որպէս գծագրիչ, փականագործ։ 1945-1951 թուականներուն սորված է Երեւանի գեղարուեստա-թատերական ինստիտուտի ռեժիսորական բաժին[1] Լեւոն Քալանթարի արուեստանոցէն ներս։ 1953 թուականին աւարտած է Ա. Լունաչարսկիի անուան պետական թատերական արուեստի ինստիտուտ ռեժիսորական ընդլայնուած դասընթացքները։

Կեանք եւ գործունէութիւն

Խմբագրել

Մալեան իր թատրոնը բացած էր 1980-ին։ Դերասաններուն համագործակցութեան շնորհիւ թատրոնին մէջ շատ կարեւոր կէտեր ճշդուեցան։ Անոնք Ստեղծեցին ֆիլմեր, որոնք մտան հայկական կինոյի ոսկէ ֆոնտը, Մալեան թատրոնը կը գերադասէր ֆիլմին։ Հետաքրքրական է, որ ան թատրոնը կոչեց՝ «Կինօդերասանի թատրոն» եւ իր դերասանները ընտրեց անոնց մէջ շեշտուած հայ մարդ ըլլալու սկզբունքով։ Ան բերաւ Մովսէս Ստեփանեանը տրամադիկական թատրոնէն, Լեւոն Մելոյեանը՝ սիրողական թատրոնէն, Գէորգ Յովակիմեան եւ Սարա Համբարձումեան զոյգը՝ Թիֆլիսի հայկական թատրոնէն… Մալեանի թատրոնը իր ներկայացումներով կասեցուց թատերական հնամոլութիւնը։ Դժբախտաբար, Հենրիկ Մալեան կեանքէն հեռացաւ, երբ 62 տարեկան էր, բայց անոր թատրոնը շարունակեց իր կեանքը իր դստեր՝ Նարինէ Մալեանի ղեկավարութեամբ[2]։

Մինչեւ իր վաղահաս մահը (1988), Հենրիկ Մալեան պիտի հասնի արտադրելու մի քանի շարժանկարներ եւս (յատկապէս «Նահապետ», որոնցմով կը դառնայ հայկական շարժարուեստի պահու ամենաժողովրդական դէմքը։ Կը վարէ դասախօսական ու վարչական պաշտօններ, իր մարզին մէջ։

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել