Էմիլ Զոլա
Էմիլ Ֆրանսուա Զոլա (ֆրանսերէն՝ Émile Zola, 2 Ապրիլ 1840[1][2][3][…], rue Saint-Joseph - 29 Սեպտեմբեր 1902[2][1][3][…], Փարիզ, Ֆրանսայի Երրորդ Հանրապետութիւն[1][4][5]) ֆրանսացի գրող, հրապարակախօս, քաղաքական գործիչ։
| Էմիլ Զոլա ֆրանսերէն՝ Émile Zola | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | ֆրանսերէն՝ Émile Édouard Charles Antoine Zola |
| Ծնած է | 2 Ապրիլ 1840[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | rue Saint-Joseph |
| Մահացած է | 29 Սեպտեմբեր 1902[2][1][3][…] (62 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Փարիզ, Ֆրանսայի Երրորդ Հանրապետութիւն[1][4][5] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Ֆրանսա[6] |
| Մայրենի լեզու | Ֆրանսերէն |
| Կրօնք | Աթէիզմ |
| Ուսումնավայր | Սեն Լուի Լիսէ ( lycée Saint-Louis) |
| Ազդուած է | Օնորէ Տը Պալզաք |
| Երկեր/Գլխաւոր գործ | Լէ Ռուկոն Մաքքար, Թէրէզ Ռաքան, Կը մեղադրեմ եւ Նանա |
| Տեսակ | վէպ եւ պատմուածք |
| Մասնագիտութիւն | քաղաքական թղթակից, Քաղաքական արուեստի քննադատ, վիպասան, ակնարկագիր, թատերագիր, վիպասան, գրաքննադատ, թատերական քննադատ, լրագրող, գրագէտ, բանաստեղծ, լուսանկարիչ, գեղանկարիչ |
| Վարած պաշտօններ | Կազմակերպութեան նախագահ[7] եւ Նախագահ[7] |
| Ամուսին | Ալեքսանտրին Զոլա |
| Ծնողներ | հայր՝ Ֆրանսուա Զոլա, մայր՝ Էմիլի Օպեր |
| Երեխաներ | Ժագ Ռոզերօ եւ Տէօնիզ Զոլա |
Ստորագրութիւն | |
ԿենսագրութիւնԽմբագրել
Էմիլ Ֆրանսուա Զոլա եղած է ԺԹ. դարու երկրորդ կիսուն իրապաշտութեան ամէնէն վառ ներկայացուցիչներէն մէկը եւ բնապաշտ շարժումին առաջնորդն ու տեսաբանը։
Ֆրանսական գրականութիւն մշակած, իտալական ծագումով Զոլա, իր գրական ստեղծագործական գործունէութիւնը սկսած է իբրեւ լրագրող՝ համագործակցելով «L’evenement», «Le Figaro», «Le Rappel» եւ «Tribune» թերթերուն հետ։ 1867-ին իր վէպերը՝ «Մարսէյեան Գաղտնիքներ»ը վէպ-թերթեր էին։
Զոլա ծանօթ է իբրեւ քաղքենի ժամանակաշրջանին ազատամտութեան հետեւորդ։
ՍտեղծագործութիւններԽմբագրել
Էմիլ Զոլայի առաջին ստեղծագործութիւնները տպագրուած են 1800-ական թուականներուն.
- «Հեքիաթներ Նինոնին» (Conte à Ninon, 1860 ),
- «Քլոտին Խոստովանութիւնը» (Le confession de Claude, 1865),
- «Մահացած Կնոջ Կտակարանը»( Le vœu d'une morte,1866),
- «Մարսէյեան Գաղտնիքները» (Les mystères de Marseille),
- «Թէրէզ Ռաքեն»[8] (Thérèse Raquin,1867)
- «Ռուկոն-Մաքար» (Les Rougon-Macauquarts) աւելի լուրջ վէպեր են։
Աւելի ուշ կը հրատարակէ.
- «Ապրելու Բերկրանքը» («La joie de vivre»,1884),
- «Սիրոյ Էջը» («Une page d'amour»,1878),
- «Երազանք» («Լe rêve»,1888) վէպերը։
Քաղքենիութեան մասին ջատագովութիւնը կը շարունակուի նաեւ՝
- «Աբբա Մուրէի Յանցագործութիւնը» ( La faute de l’abbe Mouret, 1875),
- «Փլասանի Գրաւումը» (La conquête de Plassan 1874),
- «Հրէշ Մարդը» (La bête humaine1890),
- «Կանացի Երջանկութիւն» (Au bonheur des dames, 1883),
- «Աւար» (La curée, 1872),
- «Դրամ»[9] (L’argent 1891),
- «Ծուղակ» (L’assomoir,1877),
- «Ժերմինալ» (Germinal, 1885)։
Զոլայի յաջորդ շրջանի ստեղծագործական ոճը կը դառնայ գիտական։
- Զոլայի նոր մօտեցումը կը հիմնաւորուի՝«Փորձառական Վէպ» (Le roman experimental, 1880) վէպին մէջ։
- Ունեցած է անաւարտ գործեր՝ «Պտղաբերութիւն» (Fécondité, 1899), «Աշխատանք» (Travail, 1901), «Ճշմարտութիւն» (Vérité, 1902))։ «Աւետարաններ» շարքին նախորդած է «Քաղաքներ» եռագրութիւնը «Լուրտ» (Lourdes,1894), «Հռոմ» (Rome,1896) եւ «Փարիզ» (Paris,1898)։
Էմիլ Զոլայի մահըԽմբագրել
Զոլա կը մահանայ 29 Սեպտեմբեր 1890-ին՝ Փարիզի մէջ։ Կ'ենթադրեն, որ ան թունաւորուած է, սակայն փաստեր չկան։
ԾանօթագրութիւններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Балашов В. П. Золя // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Золя Эмиль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 (unspecified title) — 1808.
- ↑ RKDartists
- ↑ 7,0 7,1 https://www.sgdl.org/17-sgdl/presentation/82-presidents-sgdl — 1837.
- ↑ Թերեզ Ռաքեն։ Վէպ / Է. Զոլա; Ֆրանս. թարգմ.՝ Ա. Կոթիկեան, Ա. Եղիայեան; Խմբ.՝ Դ. Եսայեան. - Երեւան։ Հայպետհրատ, 1964.- 233 էջ։
- ↑ Փողը։ Վէպ / Է. Զոլա; Ֆրանս. թարգմ.՝ Ս. Չաղայեան; Առաջաբ.՝ Յու. Ուվարով. - Երեւան։ Հայպետհրատ, 1963. - 524 էջ։