Հեփայստոս

Հեփայստոս (յուն․՝ Ἥφαιστος), յունական դարբնութեան, մետաղամշակութեան, ատաղձագործութեան, արհեստագործութեան, քանդակագործութեան, կրակե հրաբուխներու աստուածն է^[1] Հեփայստոսի հռովմէական համարժէքն է Վուլկանը: Հեփայստոսը աստուածներու արքայ եւ թագուհի Զեւսի եւ Հերայի զաւակն էր: Մեկ այլ վարկածով, ան մերժուած էր մօր կողմէն իր տձեւութեան համար եւ ցած նետուած Ողիմպոսէն:^[2]

Հեփայստոսը Աքիլեւսին կը նուիրէ իր շինած զէնքը: Ատտիկա (490-480 մ.թ.ա.)

որպէս դարբնող աստուած, Հեփայստոսը կռած է Ողիմպոսի աստուածներու բոլոր զէնքերը: Ան կը ծառայէր որպէս աստուածներու դարբին, անոր կը պաշտէին Յունաստանի, մասնաւորաբար՝ Աթէնքի արհեստանոցներն ու արտադրական կեդրոնները: Հեփայստոսի պաշտամունքը տեղակայուած էր Լեմնոսին վրայ: Հեփայստոսի նշաններն են դարբնի մուրճը, զնդանը եւ աքցանը:

Կողակիցները Եւ ԶաւակներըԽմբագրել

Ըստ շատ վարկածներու Հեփայստոսի կողակիցը Ափրոդիտէն է, ով անհաւատարիմ էր անոր քանի մը աստուածներու եւ մահկանացուներու հետ, ինչպէս Արէսը, թէեւ ըստ Իլիականի անոր կինն է Ագլայեան՝ երեք Քարիսներէն մին: Աթէնքին մէջ կայ Հեփայստոսի տաճար՝ «Հեփայստէում» (անունը «Թեսէումի» նմանութեամբ է): Աթէնքի հիմնման առասպէլը կ'ըսէ, որ Աթենաս հովանաւոր աստուածուհին հրաժարած է Հեփայստոսին հետ միաւորուելէն: Լեմնոս կղզիին վրայ Հեփայստոսին կողակիցն էր ծովահարս Կաբէյրոն, ում հետ ան հայրացած է Կաբէյրի անունով երկու մետաղագործական աստուածները: Սիկիլիոյ մէջ անոր կողկիցն էր Այտնա ծովահարսը եւ անոր որդիներն էին Պալիկի անունով Սիկիլիոյ երկու գէյզերներու աստուածները: Թալիային հետ Հեփայստոսը կը նոյնացուէր որպէս Պալիսիի հայր: Հեփայստոսի զաւակներէն մեկն է աւազակ Պերիփետեսը:

Ողիմպոսէն ԱնկումըԽմբագրել

Հեփայստոսը պատկերուած դարբնի աքցանով

Ըստ յունական դիցաբանութեան ճիւղերէն մեկու, Հեփայստոսը Հերան երկինքէն նետած է, քանի որ անոր «ոտը ծուռ էր»: Ան իյնած է ովկիանոսին մէջ եւ անոր հոնկէ հանած են Աքիլեւսի մայր Թետիսը եւ Եւրինօմ ովկիանուհին:^[3]
Մեկ այլ վարկածի համաձայն, անոր Զեւսն ովկիանոսը նետած է իր մօրը անոր յարձակումներէ պաշտպանել փորձելու համար: Ան իյնած է ամբողջ օր մը եւ իջած է Լեմնոս կղզիին վրայ, ուր անոր փրկած եւ խնամած են Սինտիները, որ տեղացի բնիկ ցեղէն են^[4]

ԾանօթագրութիւններԽմբագրել

↑ Walter Burkert, Greek Religion 1985: III.2.ii; տե՛ս Լեմնոսի աւանդոյթներ եւ ասքեր բաժինը
↑ Graves Robert (1955)։ The Greek Myths:1։ Harmondsworth, Middlesex, England: Penguin Books։ էջ 51
↑ Homeric Hymn to Apollo 316–321; Homer, Iliad 395–405.
↑ Homer, Iliad 1.590–594; Gaius Valerius Flaccus, ii, 8.5; Apollodorus of Athens, i, 3 § 5. Apollodorus confounds the two occasions on which Hephaestus was thrown from Olympus.

Արտաքին յղումներԽմբագրել

[ReferenceA-1] Walter Burkert, Greek Religion 1985: III.2.ii; տե՛ս Լեմնոսի աւանդոյթներ եւ ասքեր բաժինը

[2] Graves Robert (1955)։ The Greek Myths:1։ Harmondsworth, Middlesex, England: Penguin Books։ էջ 51

[3] Homeric Hymn to Apollo 316–321; Homer, Iliad 395–405.

[4] Homer, Iliad 1.590–594; Gaius Valerius Flaccus, ii, 8.5; Apollodorus of Athens, i, 3 § 5. Apollodorus confounds the two occasions on which Hephaestus was thrown from Olympus.

[1]

[2]

[3]

[4]