Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի (Իզմիրլեան)
Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի (աւազանի անունը՝ Սիմէոն Մարտիրոս Իզմիրլեան, 22 Փետրուար 1845, Կ. Պոլիս – 11 Դեկտեմբեր 1910, Էջմիածին), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1908 թուականէն։ Յաջորդած է Մկրտիչ Ա. Վանեցիին (Խրիմեան Հայրիկ)։
| Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնած է | 22 Փետրուար 1845 |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս[1] |
| Մահացած է | 11 Դեկտեմբեր 1910 (65 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Վաղարշապատ, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1] |
| Մասնագիտութիւն | հոգեւորական, բանասէր |
| Վարած պաշտօններ | Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս[1] |
Ձեռնադրուած է սարկաւագ 1864 թուականին, վարդապետ՝ 1869 թուականին։ Եղած է Մկրտիչ Խրիմեան պատրիարքի անձնական քարտուղարը։
1872 Մարտին ընտրուած է է Կ. Պոլսոյ կրօնական ժողովի անդամ եւ ատենադպիր, 1873 ստացած է ծայրագոյն վարդապետի աստիճան, 1876 ձեռնադրուած է եպիսկոպոս։
1886–1890 թուականներուն՝ Եգիպտոսի թեմի առաջնորդ։ 1894 ընտրուած է Կ. Պոլսոյ հայոց պատրիարք որպէս Մատթէոս Գ Իզմիրլեան։ Իր հաստատակամութեան, Արեւմտեան Հայաստանի մէջ բարենորոգումներ կատարելու պայքարի, 1894–1896-ի հայկական կոտորածներու դէմ բողոքի ձայնը բարձրացնելու համար ստացած է է «Երկաթեայ պատրիարք» անունը։ Օսմանեան իշխանութիւնները 1896 թուականին զինք պաշտօնանկ ընելէ ետք Երուսաղէմ աքսորած են։
1908-ին, երիտթուրքերու յեղաշրջումէն ետք, վերադարձած է Կ. Պոլիս եւ վերընտրուած՝ պատրիարք, իսկ կարճ ժամանակ անց ընտրուած է Ամենայն հայոց կաթողիկոս։
1881-ին Կ. Պոլսոյ մէջ լոյս տեսած է անոր «Հայրապետութիւն Հայաստանեայց առաքելական Ս. Եկեղեցւոյ եւ Աղթամար ու Սիս» ծաւալուն աշխատութիւնը, բաղկացած՝ մօտ 1300 էջերէ։ 1911-ին Գահիրէի մէջ լոյս տեսած է անոր «Նամականի»ն։
Կաթողիկոսական գահին վրայ, Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցիին յաջորդած է Գէորգ Ե Սուրէնեանցը։
Աղբիւրներ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան — Երևան: 1981. — հատոր 7. — է. 288.