Մռաւի Լեռնաշղթայ

Մռաւի Լեռնաշղթայ, լեռնաշղթայ Փոքր Կովկասի լեռնային համակարգին մէջ՝ Սեւանի լեռնաշղթայի արեւլեան շարունակութիւնը։ Երկարութիւնը շուրջ 70 քմ. է։ Բարձրագոյն գագաթը Գոմշասարն է (3724 մ)։ Վերջերս կ'անուանուի նաեւ Արիութեան լեռ։ Կազմուած է հրաբխային ապարներէ, կոտրտուած է խոր կիրճերով ու գետահովիտներով։ Շղթան կը սկսի Մեծ Հինալ հանգուցային գագաթով (3367 մ), որուն խաչի ձեւով կը հանդիպին իրարու հետ չորս լեռնաշղթաներ՝ Մռաւի, Սեւանի, Քաֆլանկալայի, եւ Արեւելեան Սեւանի։ Շղթան ունի շուրջ քսան գագաթ, որոնց բարձրութիւնը 3000 մ.-էն աւելի է։ Ամէնէն ուշագրաւ լեռնագագաթներն են՝ Մեծ Հինալը (3367 մ.), Սպիտակասարը (Ագդագ, 3200 մ.), Քյոռօղլուդագը (3462 մ.), Օմարը (3395 մ.) եւ շղթային վերջը՝ Մռավը (3340 մ.), որու անունով կը կոչուի լեռնաշղթան։ Կուրի մէջէն հոսանքի աջակողմեան վտակներու եւ Թարթառներու ջրաբաժանն է։ Լեռնամարգագետնին լանջերուն կան անտառներ, սողանքներ, փլուածքներ եւ լճակներ։

Մռաւի սրբավայրն ու քարանձաւը Խմբագրել

Ըստ Մակար Բարխուդարեանցի (1895)` լերան վրայ կան սրբավայր մը եւ քարանձաւ մը։

  Արցախեան նահանգի ամենաբարձր լեռներէն մէկն է Մռաւ սարը, որ ինկած է Ծար, Ըռստակ, Ջրաբերդ, Կիւլստան եւ Գարդման գաւառներու մէջ։ Արդէն գիտենք, որ սարիս հարաւային կողմն ինկած են Ծար եւ Ըռստակ գաւառներն, արեւելեան կողմն` Ջրաբերդ, իսկ հիւսիսային կողմն ընկած են Կիւլստան եւ Գարդման գաւառներն։ Մռաւիս այս ամենաբարձր գագաթն, որ սահմանագլուխ է Ջրաբերդ եւ Կիւլստան գաւառներու, բազմած է սարիս վերայ իբրեւ քարաժայռ եւ ցից բլուր։ Երկու դժուարատար, երկիւղալի եւ վտանգաւոր կածան կայ քարաբլրիս կատարն բարձրանալու համար, մին արեւելքէն` որ է Կիւլստանի մուտքն եւ միւսն արեւմտեան կողմէն` որ է Ջրաբերդի մուտքն։ Քարաբլրիս գագաթի մակերեւոյթն մեծ կալաչափ հարթակ մըն է, որու եզերքներովն շարուած են ահագին վէմ քարեր (Մարդ կը զարմանայ, թէ ինչպէ՜ս բարձրացրած են այս լեռնանման մեծ մեծ քարերը այստեղ) ինչպէս պարիսպ, որպէս զի մարդ չ'իյնայ գագաթէն, նոյնպէս եւ տեղ տեղ մուտքերու երկու կողմերուն։ Ահա գագաթիս վրայ կայ սպիտակ, փոքր խաչքար, որու տակ աւանդաբար կ'ըսեն, թէ կայ նահատակի գերեզման, որ է ուխտատեղի։ Արեւելեան մուտքին մօտ կայ մի թոնրաչափ սառցատուն, որու մէջէն անպակաս է ամրան եղանակներուն ջուրն ու սառը։ Սրբավայր գագաթիս բարձրութիւնն է 11219 ոտք[1]։  


Պատկերասրահ Խմբագրել

Գրականութիւն Խմբագրել

  • Հայաստանի բնաշխարհ, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչութիւն, 2006

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

Ստորոգութիւններ:Արցախի լեռնաշղթաներ Ստորոգութիւններ:Ազրպէյճանի լեռնաշղթաներ