«Ռուբէն Սեւակ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ . using AWB |
Beko (քննարկել | Ներդրումներ) կատեգորիայի հեռացում, replaced: → (6) using AWB |
||
Տող 33.
== Կենսագրութիւն ==
Բուն անունով Ռուբէն Չիլինկիրեան։ Ծնած է [[Սիլիվրի]] ([[Կոստանդնուպոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլսոյ]] մօտ)։
[[1911]]-ին, բժիշկ, շրջան մը կը պաշտօնավարէ զուիցերիական հիւանդանոցներու մէջ եւ կ'ամուսնանայ գերմանուհի Հելեն ֆոն Պրաամին (Եաննի Ապել) հետ։ Եաննիի հետ Ռուբէնի ծանօթացումը տեղի ունեցած է վերջինիս ընկերոջ՝ եգիպտահայ Լեւոն Ազնաւուրեանի ճամբով։ 1910-ին, [[Փարիզ]]ի մէջ / [[Լոզան]], ամուսնացած է Եաննիի հետ։ 1911-1914 թուականներուն Լոզանի հիւանդանոցներէն մէկուն եւ դարմանատան մը մէջ, իբրեւ օգնական բժիշկ աշխատած ու մասնագիտական հմտութիւններ ձեռք բերած է։ 1912-ին, Լոզանի մէջ, ծնած է որդին՝ Լեւոնը, իսկ 1914-ին, Կ. Պոլսոյ մէջ՝ դուստրը՝ Շամիրամը։ Ուսանողութեան տարիներէն, սկսած է հետաքրքրուիլ
1908-1914 թուականները, եղած են անոր ստեղծագործական բեղուն տարիները։ Անոր բանաստեղծութիւնները եւ միւս գրութիւնները լոյս տեսած են Կ. Պոլսոյ «Սուրհանդակ», «[[Ազդակ (օրաթերթ, արեւմտահայերէն)|Ազդակ]]», «Շանթ», «Հայ գրականութիւն», «Ազատամարտ», Վենետիկի Մխիթարեաններու «Գեղունի», «Բազմավէպ», ինչպէս նաեւ այլ պարբերականներու մէջ։
Տող 42.
1914-ին, կնոջ հետ վերադարձած է Կ. Պոլիս եւ հաստատուած՝ Բերա թաղամասին մէջ։
1915-ին, դասախօսութիւններով հանդէս
Բազմաթիւ յօդուածներու, պատմուածքներու, հանրամատչելի զրոյցներու, քնարական խորհրդածութիւններու եւ բանաստեղծութիւններու հեղինակ է։
Տող 53.
== Ռուբէն Սեւակ եւ Հայոց Ցեղասպանութիւնը ==
Ռուբէն Սեւակ իր
1909-ի գարնան, երբ Ատանա քաղաքին մէջ երիտթուրքական իշխանութիւններու կազմակերպած արիւնահեղութեան զոհ կը դառնայ երեսուն հազար հայ, Ռուբէն Սեւակ կը դառնայ այն ազգային գործիչներէն մէկը, որ երիտթուրքական յեղափոխութենէն «գինովցածները» [[Արշակ Չօպանեան]]ի, [[Անդրանիկ Օզանեան]]ի, [[Փարամազ]]ի եւ միւսներու նման կը զգուշացնէր ահագնացող վտանգին մասին։
Եւ այդ զգուշացումը Ռուբէն Սեւակը ոչ միայն կ'արտայայտէր իր բանաստեղծութիւններուն մէջ, ինչպէս օրինակ «Գիւղական եկեղեցիին մէջ», «Գիւղական գերեզմանին մէջ», «Վրէժին սերմնացանը», «Վերջին օրօր», «Վերջին հայերը» ստեղծագործութիւններուն մէջ, այլեւ նամակներուն մէջ ու հրապարակախօսական ելոյթներուն մէջ։
Տող 66.
11(24) Ապրիլ 1915-ին, զինուորական ծառայութան մէջ ըլլալով, ձերբակալուած եւ բանտարկուած է Կ. Պոլսոյ կեդրոնական բանտին մէջ, ապա աքսորուած է Չանղըրը։
Անունը փորագրուած է Չանղըրըի բանտին մէջ հաւաքուած համրիչի 99 հատիկներէն մէկուն վրայ։ Չանղըրըի մէջ բուժած է թուրք աւազակապետ Արապաճի Իսմայիլի, աղջիկը։ Իսմայիլ անոր յորդորած էր իսլամութիւն ընդունելով փրկուիլ սպառնացող վտանգէն, սակայն բժիշկը հրաժարած է այդ խորհուրդին հետեւելէ։ Չանղըրըի չերքեզ փոխ կառավարիչը, որ անոր բարեկամն էր, անզօր պատասխանած է, «Ես չեմ կրնար Պոլիսէն եկած հրաման մը չգործադրել»։ Ռուբէնը ազատելու համար, Գերմանիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան, Կ. Պոլսոյ եւ Սոֆիայի դեսպաններուն, Լոզանի հիւպատոսին, Կ. Պոլսոյ մէջ դեսպան [[Հանսֆոն Վանգենհայմ|Հանս ֆոն Վանկենհայմ]]ին բազմաթիւ դիմումներ ուղարկած են անոր սաները՝ գերմանական բանակի պահեստի սպայ՝ Ֆրանց Ապելն ու կինը՝ Հելեն Ապել-Չիլինկիրեանը։ Բոլորն ալ՝ ապարդիւն։
12 Օգոստոս, 1915-ին, 12(25)-ին հեռագրած է կնոջը, թէ՝ [[Դանիէլ Վարուժան]]ի հետ կը գտնուի
Մահէն առաջ թուրք դահիճները Ռուբէն Սեւակին կ'առաջարկեն ընդունիլ մահմետականութիւնը, ամուսնանալ թուրք պաշտօնեայի աղջկան հետ եւ փրկել իր կեանքը։ Ռուբէն Սեւակի հետ աքսորավայրին մէջ գտնուող երեւելի հայ գործիչները կը համոզէին իրեն ընդունիլ առաջարկը եւ փրկուիլ։
Սակայն Ռուբէն Սեւակ հաւատարիմ կը մնայ իր ընտանիքին, իր զաւակներուն։ Ան հաւատարիմ կը մնայ իր ժողովուրդին եւ կը գերադասէ մահը կեանքը ստորաբար շարունակելու ողորմելի հեռանկարէն…
|