«Մեծն Պետրոս» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
→‎Աղբիւրներ: կատեգորիայի հեռացում
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ|Q8479}}
{{Արևելահայերեն|Պետրոս I}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
'''Մեծն Պետրոս''' (Ռուսերէն՝ Пётр Вели́кийВеликий), Պետրոս Ա. (Ռուսերէն՝ Пётр I) կամ Պետրոս Ալեքսեեւիչ (Ռուսերէն՝ Пётр Алексе́евич) ծնած է [[9 Յունիս]] [[1672]], [[Մոսկուա]] – [[8 Փետրուար]] [[1725]], Ս. Փեթերսպուրկ). իշխած է [[Ցարական Ռուսիա|ցարական Ռուսիոյ]] եւ աւէլի ուշ [[Ռուսական կայսրութիւն]]ը 7 Մայիս 1682 էն մինչեւ իր մահը համատեղ իշխած է իր կէս եղբորը հետ մինչեւ [[1696]]:
| անուն ազգանուն = Մեծն Պետրոս
| բնագիր ԱԱՀ = Пётр Алексе́евич Рома́нов
| պատկեր = Peter der-Grosse 1838.jpg
| չափ =
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = [[9 Յունիս]] [[1672]]
| ծննդավայր = Մոսկուա
| վախճանած է = [[8 Փետրուար]] [[1725]]
| վախճանի վայրը = Ս. Փեթերսպուրկ
| քաղաքացիութիւն =
| հպատակութիւն =
| ազգութիւն = Ռուս
| ալմա մատեր =
| կրօնք =
| ազդուած է =
| ազդած է =
| գրքեր =
| աշխատանք =
| կարողութիւն =
| մասնագիտութիւն =
| ամուսին =
| ծնողներ = Հայր՝ Ալեքսէյ Միխայլովիչ, մայր՝ Նաթալիա Քիրիլովնա
| երեխաներ =
| պարգեւներ և մրցանակներ = «Սպիտակ Արծիւ»ի շքանշան
| կայքէջք =
| ստորագրութիւն = Peter_the_Great_Signature.svg
}}
'''Մեծն Պետրոս''' (Ռուսերէն՝ Пётр Вели́кий), Պետրոս Ա. (Ռուսերէն՝ Пётр I) կամ Պետրոս Ալեքսեեւիչ (Ռուսերէն՝ Пётр Алексе́евич) ծնած է [[9 Յունիս]] [[1672]], [[Մոսկուա]] – [[8 Փետրուար]] [[1725]], Ս. Փեթերսպուրկ). իշխած է [[Ցարական Ռուսիա|ցարական Ռուսիոյ]] եւ աւէլի ուշ [[Ռուսական կայսրութիւն]]ը 7 Մայիս 1682 էն մինչեւ իր մահը համատեղ իշխած է իր կէս եղբորը հետ մինչեւ [[1696]]:
 
Մի քանի հաջող պատերազմներէ ետք հաջողեցաւ ընդլայնել ցարակն Ռուսեան աւելի մէծ ու հզոր կայսրութեան մը որ դարձաւ հիմնական եւրոպական ուժ։
Տող 39 ⟶ 12՝
== Կենսագրութիւն ==
=== Մանկութիւն ===
Փոքր տարիքէն Պետրոսի կրթութիւնը (համձնարարծ է Կայսր Ալեքսիս Ա) հանցնուած է մի քանի ուսուցիչներու ցերքը հատկանապէս Նիքիդիա զօդօւ Բադրիք Կօրտօն եւ Փոլ Մէնէսիըս . 29 Յունուարին Ցար Ալեքսիս կը մահանայ լքելով կայսրութիւնը Պետրոսի կէս-եղբորը հիվանդ եւ տկար Ֆէօտօր Գ ին։ Այս ժամանակին կարավարութիւնը հիմնականորէն կարավարուած էր Արդամօն Մադվիիվ ի կողմէ, որ կայսր Ալեքսիսի ըրկերներէն մէկն էր ան նայեւ քաղաքական ղեկավարն էր Նարիշիքին ընտանիքին եւ Պետրոսի ամենամէծ մանկութեան բարեկամներէն։ Այս պաշտոնը բոխուեցաւ երբ Ֆէօտօր Գ. մահացաւ 1682-ին։Քանի որ Ֆէօտօր ժարանքորդ չունէր վէճ մը ծագեցաւ Նարիշիքի եւ Միլօվսլավսքի ընտանիքներուն միջեւ որոշելու համր ով պէտք էր ժառանքէ գահը. Պետրոսի հաջորդ կէս եղբայրը Իվան Ե. էր հաջորդը գահ բարձրանալու, բայց ան գրոնիկ ու մտքի հիվանդութիւն ունէր. Հետեւաբար Պօեար Տուման (խորհուրդ Ռուսական ազնուականներու կողմէ) ընտրեց 10-ամեայ Պետրոս որ ցար դարնայ հետն ալ մայրը իբր խնամակալ։ Այս դասավորումը ներկայացուեցավ Մոսկոի ժողովուրդին, որովհետեւ հին ավանդութիւն էր պահանջել, եւ վավերացել։ Սօֆիա Ալեքսէյէւնա, ցար Ալեքսիս ի զաւակը՝ իր առաջին ամուսնութենէն կազմակերպէց ապստամբութիւն Ռուսիոյ էլիտար ռազմական խումբին վրայ Ապրիլ 1682-ին. Հետավաբար Պետրոսի հարազատները եւ ընկերները սպաննուեցան. Մադվէէվ եւ Պետրոս ականատէս եղան որոշ քաղաքական դէպքերուն։ Սդրլդսի խումբը կրցաւ Սօֆիան, որ Միլօսլաւսքիս (Իվանի Գլանը) կը պատկանէր եւ անոր դաշնակիցները պնդէն թէ Պետրոս եւ ԻՎան հռչակուին համատեղ ցարեր Իվաննալ աւագն Ըլլայ։ Սօֆիան ծպտուեցաւ իբր իշխան ինքնավարութեան փոքրամասնութեան ժամանակ եւ իրականցուցած է այս ծպտումը բոլոր իշխանութեան վրայ։ Եօթը տարուա համար իշխեց իբր ինքնակալ։
Սդրլդսի խումբը կրցաւ Սօֆիան, որ Միլօսլաւսքիս (Իվանի Գլանը) կը պատկանէր եւ անոր դաշնակիցները պնդէն թէ Պետրոս եւ ԻՎան հռչակուին համատեղ ցարեր Իվաննալ աւագն Ըլլայ։ Սօֆիան ծպտուեցաւ իբր իշխան ինքնավարութեան փոքրամասնութեան ժամանակ եւ իրականցուցած է այս ծպտումը բոլոր իշխանութեան վրայ։ Եօթը տարուա համար իշխեց իբր ինքնակալ։
 
Պետրոս չէր մտահոգուած թէ ուրիշներ իր անունով իշխեցին։ ԱՆ կը զբաղուէր նավաշինութեան եւ թեաւարութեամբ։ Պերտրոսի մայրը տեսնելով իր այս վիճակը տեսնալով ստիպեց իրեն ավելի պայմանական մոտեցում եւ բորձեձ զինքը ամուսնացնել Եվոքսիա Լօբուխինա ի հետ 1689ին։ Ամոսնաթիունը անհաջող էր տասը տարի ետք Պետրոս ստիմեց իր կնոջը դարնայ միանձնուհի եւ ազատեց ինքզինքը միութենէն։
Տող 71 ⟶ 43՝
*զիդսր, էրնեսդ Ա (Գարուն 2005). «Հետխորհրդաին Պետրոս նոր պատմություններ են Ուշ Մոսկվաբնակ եւ վաղ ռուսական կայսերական դատարանի». քրիդիքա։ երկրախուզութիւն Ռուսաստանի եւ Եվրասիայի պատմութիուն 6 (2): 375-392.
 
[[Կատեգորիա:Ռուսաստանի կայսրեր (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:1672 ծնունդներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:9 Յունիսի ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:1725 մահեր]]