«Երեւան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Beko (քննարկել | Ներդրումներ) |
Չ clean up, replaced: Վան (արեւմտահայերէն) → Վան (3) using AWB |
||
Տող 22.
=== Հիմնադրութիւն ===
[[Վանի թագաւորութիւն|Վանի թագաւորութեան]] քաղաք Էրեբունին, հիմնադրուած է Ք.Ա. [[782]] թուականին։ Ըստ, [[
{{քաղվածք|Խալդի աստուծոյ զօրութեամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, այս անառիկ ամրոցը կառուցեց եւ անուանեց Էրեբունի՝ ի հզօրութիւն Բիայնիլի երկրի եւ ի սարսափ թշնամի երկիրներու։ Հողը ամայի էր, ձեռնարկեցի այստեղ հզօր գործեր...|<ref>[http://www.armenianmonuments.org/hy/monument/Erebuniexcavation/1148 Էրեբունու պեղումները]</ref>}}
Տող 33.
[[Աքեմենեան Թագաւորութիւն|Աքեմենեան]]ներու (հին պարսկ.՝ Հախամանիշթիյա) կամ Արեաց Տիրութիւնը (Ք.Ա. 553 - 330) Հին Աշխարհի աշխարհակալ պետութիւններէն էր։ Անոր տարածքը կ՛ընդգրկէր երեք աշխարհամասերէն՝ [[Ասիա (արեւմտահայերէն)|Ասիոյ]], մասամբ՝ [[Եւրոպա]]յի եւ [[Ափրիկէ]]ի շարք մը երկիրներ։ Արեւելքէն անոր սահմաններուն մեջ կը մտնէին՝ արեւմտեան [[Հնդկաստան (արեւմտահայերէն)|Հնդկաստան]]ը՝ Ինտոս գետի հովիտը եւ Միջին Ասիան՝ հասնելով [[Հիմալայեան Լեռներ|Հիմալայեան լեռներ]], արեւմուտքէն՝ [[Փոքր Ասիա (արեւմտահայերէն)|Փոքր Ասիա]]ն եւ [[Եգիպտոս (արեւմտահայերէն)|Եգիպտոս]]ը՝ սահմանակցելով [[Միջերկրական Ծով (արեւմտահայերէն)|Միջերկրական ծով]]ուն, հիւսիսէն՝ [[Ղրիմ (արեւմտահայերէն)|Ղրիմ]]ը եւ [[Կովկասեան Լեռներ|Կովկասեան լեռներ]]ը՝ ներառելով [[Սեւ Ծով|Սեւ ծով]]ը, հարաւէն՝ Իրանական բարձրավանդակը եւ Միջագետքի դաշտավայրը՝ հասնելով Արաբական թերակղզին եւ [[Հնդկական Ովկիանոս|Հնդկական ովկիանոս]]ին։ Տիրութիւնը հիմնադրած էր պարսից զօրավար Կիւրոս Մեծը Ք.Ա. 553 թուականին, որ ապստամբած էր [[Մարաստան (արեւմտահայերէն)|Մարաստան]]ի թագաւոր Աժտդահակի դէմ եւ զայն սպանած։ Անոր մահէն ետք գահին կը բազմին իր ժառանգները՝ Աքեմենէն եւ իրեն ազգակից Արշամէն ու Արի-Արամէն ծագած գահատոհմը։
Այս պետութեան մէջ Հայաստանը կը մտնէր իբրեւ 13-րդ սատրապութիւն։ Յետագային այն կը բաժնուի երկու՝ հիւսիսային եւ հարաւային հատուածներու, համապատասխանաբար [[Էրեբուն (արեւմտահայերէն)|Էրեբուն]]ի եւ [[
=== Հայոց Թագաւորութեան Շրջան ===
[[Պատկեր:Avan 1.JPG|մինի|աջից|[[Սուրբ Կաթողիկ1 Ծիրանաւոր Եկեղեցի|Աւանի տաճար]]ի աւերակները, 5-րդ դար]]
Ք.Ա. 330 թուականին կը վերականգնուի հայոց անկախ պետականութիւնը։ Դեռ 6-րդ դարուն հիմնուած [[Երուանդունիներ]]ու թագաւորական տոհմը (Ք.Ա. 580 - 201) վերստին կը նստի հայոց գահին։ Անոնց փոխարինելու կու գան [[Արտաշէսեաններ]]ու հարստութիւնը (Ք.Ա. 190 - 1)։ Հայ թագաւորները կը հրաժարին պարսկական նախկին վարչական կեդրոններէն՝ [[
Հայոց թագաւորութեան շրջանին Երեւանի մասին յիշատակութիւն եղած է 3-րդ դարու Մանիքէական (Manichean) բնագիրին մէջ, որմէ պարզ կը դառնայ, որ Մանի մարգարէի աշակերտներէն մէկը [[Քրիստոնէութիւն|քրիստոնէական]] համայնքի հարեւանութեամբ հիմնադրած է մանիքէական համայնք։ Ըստ արձանագրութեան՝ Երեւանը կը կառավարէր ոմն՝ միապետ։ 5-րդ դարուն կառուցուած է երեւանեան ամենահին եկեղեցիներէն մէկը՝ [[Սուրբ Պօղոս-Պետրոս Եկեղեցին|Սուրբ Պօղոս-Պետրոս եկեղեցին]], որ քանդուած է [[1931]] թուականին<ref name="iranica" />։
|