«Մեսրոպ Մաշտոց» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Կենսագրութիւն: clean up, replaced: Միջագետք (արեւմտահայերէն) → Միջագետք using AWB
Չ clean up, replaced: Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն) → Մեծ Հայք (2), Վաղարշապատ (արեւմտահայերէն) → Վաղարշապատ (2) using AWB
Տող 8.
| նկարագրութիւն =
| ծնած է =
| ծննդավայր = Հացեկաց, [[Տարօն|Տարօնի գաւառ]], [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայք]]
| վախճանած է = [[17 Փետրուար]] [[440]]
| վախճանի վայրը = [[Վաղարշապատ (արեւմտահայերէն)|Վաղարշապատ]] (այժմ Էջմիածին)
| քաղաքացիութիւն =
| հպատակութիւն =
Տող 30.
}}
 
'''Մեսրոպ Մաշտոց''', ([[361]] կամ [[362]], Հացեկաց (Տարօնի գաւառ)<ref>[https://www.britannica.com/biography/Saint-Mesrop-Mashtots Saint Mesrop Mashtots]{{W/Ref-en}}</ref> - [[17 Փետրուար]] [[440]], [[Վաղարշապատ (արեւմտահայերէն)|Վաղարշապատ]] (այժմ Էջմիածին), թաղուած է [[Օշական (արեւմտահայերէն)|Օշական]]), հայերէն գիրերը գտնողը կամ ստեղծողը եւ հայ ինքնուրոյն թարգմանական գրականութեան սկզբնաւորողը (Սահակ Ա․ Պարթեւի հետ), հայ գրութեան, հայագիր դպրոցի հիմնադիրը<ref>[https://auroraprize.com/en/armenia/detail/10167/mesrop-mashtots-inventor-armenian-and-other-alphabets MESROP MASHTOTS, INVENTOR OF ARMENIAN AND OTHER ALPHABETS]{{W/Ref-en}}</ref>, հայոց առաջին ուսուցիչը, լուսաւորիչ, մշակութային-հասարակական գործիչ, քրիստոնէութեան քարոզիչ եւ [[Հայաստան]]եայց եկեղեցւոյ վարդապետ։
 
Մեսրոպ Մաշտոցի պատմական առաքելութիւնը կարեւորագոյն դեր ունեցաւ հայութեան ազգային ինքնութեան հետագայ պահպանման համար։ Գիտական տեսակէտներու համաձայն՝ [[վրացերէն]] եւ [[աղուաներէն]] այբուբեններու ստեղծողն է ան։
Տող 39.
Մեսրոպ Մաշտոց ազնուական Վարդանի որդին էր (ըստ [[Անանիա Շիրակացի (արեւմտահայերէն)|Անանիա Շիրակացի]]ի «ազատի տունէն»)։ Հայաստանի մէջ ստացած է յունական կրթութիւն։ Տիրապետած էր [[յունարէն]] լեզուին, պարսկերէնին, ասորերէնին, վրացերէնին։ Սկզբնական շրջանին սկսած է ծառայել հայոց Խոսրով Դ․ ( [[385]] − [[388]] ) թագաւորին արքունիքին մէջ, եղած է զինուորական, ապա՝ պալատական գրագիր։ 395/396-ին դարձած է հոգեւորական եւ մեկնած Վասպուրականի [[Գողթն|Գողթն գաւառը]], ուր տեղի իշխան Շապիթէն՝ ստանալով գործելու ազատ հնարաւորութիւն, հիմնած է [[Քրիստոնէութիւն|քրիստոնէական]] համայնքներ, եկեղեցական դասեր։ Շրջագայած է նաեւ [[Սիւնիքի մարզ|Սիւնիք]]<nowiki/>ի մէջ։ Ունեցած է աշակերտներ, որոնք յետոյ դարձած են անոր օգնականները լուսաւորական գործունէութեան ասպարէզին մէջ։ Այս շրջանին մէջ մտադրած են ստեղծել հայկական գիրեր՝ Աստուածաշունչը թարգմանելու համար։ Վերադարձած է Վաղարշապատ, ուր կաթողիկոսին նախաձեռնութամբ հրաւիրուած է յատուկ ժողովի։
Մօտաւորապէս 404-ին [[Միջագետք]]էն բերուած Դանիէլեան նշանագրերով, կատարած է թարգմանական եւ ուսուցողական առաջին փորձերը, սակայն ապարդիւն։ Այդ ժամանակ ստացած է վարդապետի (ուսուցիչի) աստիճան։ Վռամշապուհի եւ [[Սահակ Պարթեւ]]ի հրահանգով, անձամբ մեկնած է Միջագետք, հանդիպած նոյն Դանիէլ եպիսկոպոսին հետ։ [[420]]-[[422]]-ին մեկնած է [[Բիւզանդիա]]՝ [[Կոստանդնուպոլիս]], հանդիպած է Թէոդոս Բ. կայսրին եւ յոյներու պատրիարք՝ Ատտիկոսի հետ, որմէ ետք հայկական դպրոցներ բացած է [[Մեծ Հայք (արեւմտահայերէն)|Մեծ Հայք]]ի բիւզանդահպատակ գաւառներուն մէջ, զուգահեռաբար պայքար մղած է «բորբորիտներ» աղանդին դէմ։ Վերադարձէն առաջ Աղուան Բենիամինի հետ ստեղծած է աղուաններու գիրերը։ Բիւզանդական իշխանութիւններէն ստացած է «ակումիտ» (άxουμήτης -ճգնող) տիտղոսը։ Արարատ վերադառնալէն ետք՝ անձամբ մեկնած է Աղուանք, հանդիպած է աղուանի Արսուաղէն արքայի եւ Երեմիա եպիսկոպոսին հետ, կազմակերպած է նոր գիրի տարածումը, ուրկէ անցած է Բաղասական գաւառ, մղած հակաաղանդաւորական պայքար։ Այդ շրջանին եղած է Ուտիքի Գարդման գաւառը, ապա՝ Գուգարաց Տաշիրք։ [[431]]-[[439]]-ի միջեւ կաթողիկոս Սահակի եւ աշակերտներու հետ աւարտած է [[Աստուածաշունչ]]ի թարգմանութիւնը<ref>[http://www.gamalat.com/showthread.php?p=166033&styleid=1 الارمن]{{W/Ref-ar}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.ayo2006.com/?p=4621|title=Հայ Հին Թարգմանութեան Սկիզբը - ԵԳ|last=|first=|date=|work=|newspaper=ԵԳ|language=en-US|via=}}</ref>։ 439-ին անոր հրահանգով կաթողիկոսական աթոռը տեղապահ կը դառնայ Յովսէփ Վայոց ձորեցին։
Կեանքին վերջին տարիներուն գրած է հոգեւոր շարականներ, կրօնա-փիլիսոփայական երկեր։