«Իսքէնտէր Աբգարեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}▼
'''Իսքէնտէր Աբգարեան''', ո՞ր լիբանանցի, սուրիացի, եգիպտացի, կամ աւելի արդար ըլլալու համար՝ արաբական աշխարհի ընթերցասէրը չի ճանչնար նշանաւոր բանաստեղծ-պատմաբան [[Իսքէնտէր Աբգարիոս]]ը, որ յաջողած է հասնիլ արաբական դրականութեան մէջ այնպիսի բարձունքի մը որ պատիւ կը բերէ ո՛չ թէ լոկ իրեն, այլ իրեն պատկանած երկրին՝ [[
Այս չէ լոկ։ Իր հիանալի յատկութիւնները հոս չեն վերջանար։ Հանճարեղ գրագէտ մը ըլլալով հանդերձ, հմուտ փիլիսոփայ մը, խոհեմ քաղաքագէտ մըն էր ''Իսքէնտէր աղա Աբգարիոս պին եաղուպ աղա պին Աբգար էլ Էրմէնի:'' Ահա այս է իր անունը։ Ինչպէս գիսաւոր մը լուսաճաճանչ՝ ժամանակի անջրպետին մէջէն կը սուրայ առանց շիջելու, իր մեծղի եւ փառահեղ իրանը յաղթականօրէն պտտցնելէն, նոյնպէս Իսքէնտէր Աբգարիոս իր դափնեզարդ անուան հետ կամաւոր տարած է նաեւ իր ցեղի-Հայութեան-անունը, մտցնելով զայն արաբական մատենագրութեան հոյակապ էջերէն ներս։ Պատիւ սեպած է իր հայու ծագում ունենալուն հանգամանքը, պարագայ մը. զոր, ինչպէս պիտի տեսնենք, իր որդին
▲{{Տեղեկաքարտ Անձ
▲'''Իսքէնտէր Աբգարեան''', ո՞ր լիբանանցի, սուրիացի, եգիպտացի, կամ աւելի արդար ըլլալու համար՝ արաբական աշխարհի ընթերցասէրը չի ճանչնար նշանաւոր բանաստեղծ-պատմաբան [[Իսքէնտէր Աբգարիոս]]ը, որ յաջողած է հասնիլ արաբական դրականութեան մէջ այնպիսի բարձունքի մը որ պատիւ կը բերէ ո՛չ թէ լոկ իրեն, այլ իրեն պատկանած երկրին՝ [[ԼԻբանան]]ի, եւ ազգին՝ Հայութեան։ Իսքէնտէր կը դասուի արաբական արդի գրականութեան ռահվիրաներու շարքին, Պուսթանիներու եւ Եազիճիներու ժամանակակից եւ համբաւով ու կարողութեամբ աննց հաւասար։ Եազիճի, Պուսթանի եւ Աբգարիոս կը կազմեն արաբական արդի գրականութեան երրորդութիւնը։
Իսքէնտէր առաջին մանչ զաւակն է կարգաթող [[Յակոբ Եպիտկոպոս Լիւստրացի]]ին եւ ծնած՝ [[1826]]ին այժմու
▲Այս չէ լոկ։ Իր հիանալի յատկութիւնները հոս չեն վերջանար։ Հանճարեղ գրագէտ մը ըլլալով հանդերձ, հմուտ փիլիսոփայ մը, խոհեմ քաղաքագէտ մըն էր ''Իսքէնտէր աղա Աբգարիոս պին եաղուպ աղա պին Աբգար էլ Էրմէնի:'' Ահա այս է իր անունը։ Ինչպէս գիսաւոր մը լուսաճաճանչ՝ ժամանակի անջրպետին մէջէն կը սուրայ առանց շիջելու, իր մեծղի եւ փառահեղ իրանը յաղթականօրէն պտտցնելէն, նոյնպէս Իսքէնտէր Աբգարիոս իր դափնեզարդ անուան հետ կամաւոր տարած է նաեւ իր ցեղի-Հայութեան-անունը, մտցնելով զայն արաբական մատենագրութեան հոյակապ էջերէն ներս։ Պատիւ սեպած է իր հայու ծագում ունենալուն հանգամանքը, պարագայ մը. զոր, ինչպէս պիտի տեսնենք, իր որդին Պրն. [[Ուատի Աբգարիոս]], հպարտութեամբ յայտնած է այս տողերը գրողին։ Նոյն գաղափարի տէր էր նաեւ իր որդին, որ դժբախտաբար քանի մը տարի առաջ վախճանեցաւ։ Կ'արժէ մասնաւոր ուշադրութեամբ կարդալ անոր հետեւեալ խօսքերը, զորս ինծի ըսաւ տարիներ առաջ.«Տղաս, մենք հայ ենք եւ այս մեզի համար պատիւ կը համարենք: Այս ճշմարտութիւնը կը յայտարարենք ոչ թէ հիմա, այլ թուականէս 75 տարի առաջ հայրս իր հեղինակութիւններուն ճակատը հպարտութեամբ կը գրէր իր հայ ըլլալը»:
▲Իսքէնտէր առաջին մանչ զաւակն է կարգաթող [[Յակոբ Եպիտկոպոս Լիւստրացի]]ին եւ ծնած՝ [[1826]]ին այժմու [[Սբ. Նշան]] եկեղեցիին շրջափակին մէջ, որ ինչպէս նախապէս ըսինք, Յակոբ Աբգարեանի (Լիւստրացի) բնակարանն էր եւ որու մահէն յետոյ [[Երուսաղէմ]] գացող հայ ուխտաւորներու համար մատուռի վերածուեցաւ Երուսաղէմի պատրիարքներէն Յովհաննէսի կողմէ։
Յակոբի կենսագրութեան մէջ ըսինք թէ ինչպէս իր Աբգարեան մականունը փոխուած է Աբգարիոսի։ կու տանք ուրիշ կարծիք մը նաեւ Աբգարեանի Աբգարիոսի փոխուելուն մասին, որ շատ յատկանշական է եւ անգամ մը եւս կը փաստէ Իսքէնտէրի տաղանդաւոր բանաստեղծ մը ըլլալու պարագան։
Իսքէնտէր իր ժամանակին ամենանշանաւոր բանաստեղծներէն էր եւ յայտնի գիտուններէն։ [[Եգիպտոսի]] Խտիվիներէն եւ մանաւանդ
Անշուշտ Իսքէնտէր՝ որդին ըլլալով այդ ժամանակուայ լուսաւորեալ եւ կրթուած մէկու մը, առիթը կ'ունենայ, բաղդատմամբ ուրիշներու, լաւ դաստիարակութիւն մը ստանալու։ Նկարագրին եւ կրթութեան հիմնաքարերը կը դրուին իր հօրը ձեռքով իսկ, եւ անկէ յետոյ ինքնաշխատութեամբ ուսանելու բնածին հրայրքն է որ կը կերտէ այդ հոյակապ դէմքը։
Տող 46 ⟶ 17՝
Իսքէնտէր Աբգարիոս, որ ծառայած է արաբական գրականութեան մօտաւորապէս երեսուն տարի, հեղինակած է բազմաթիւ երկեր զորս մի առ մի թուել անկարելի պիտի ըլլար, որովհետեւ ասոնցմէ շատերը ժամանակին սպառած ըլլալով հիմա կարելի չէ գտնել։ Դժբախտաբար ժամանակին իր կենսագրութիւնն ալ ընդարձակ կերպով գրուած չըլլալուն, իր հեղինակութիւններուն մէկ լրիւ ցանկը չունինք, սակայն մեր տուածը ցարդ գոյութիւն ունեցածներուն կատարելագոյնն է։ Հետեւեալները, որոնք իր գործերուն էն կարեւորներն են եւ որոնք մեզի հասած են, կրնան ընթերցողին գաղափար մը տալ իր ճշմարիտ գրագէտի տաղանդին շուրջ։ Հոս կ'արժէ շեշտել այն պարագան, թէ Իսքէնտէրի երկերէն շատերը սպառած են եւ իր գրութիւններէն շատերը ցիրուցան կը մնան հին թերթերու մէջ։ Իր գործօն մասնակցութիւնը բերած է այն ժամանակուայ պարբերաթերթերուն, ամսագիրներուն եւ թերթերուն, որոնց մէջ ունի բազմաթիւ բանաստեղծական, պատմական, փիլիսոփայական, եւ զանազան ուսումնասիրական յօդուածներ<ref>{{Գիրք:Հայերը Լիբանանի մէջ|հատոր|166}}</ref>:
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{DEFAULTSORT:Աբգարեան, Իսքէնտէր}}
| |||