«Էլվիս Փրեսլի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: clean up, replaced: {lang-en|| → {lang-en| using AWB
Չ clean up, removed: (արեւմտահայերէն) (8) using AWB
Տող 13.
|ազգութիւն= {{դրոշ|ԱՄՆ}} [[ԱՄՆ]]
|մահացած է= [[16 Օգոստոս]] [[1977 թուական|1977]]
|մահուան վայր= [[Մեմֆիս (արեւմտահայերէն)|Մեմֆիս]], [[Թենեսի (արեւմտահայերէն)|Թենեսի]], [[ԱՄՆ]]
|ժանր= [[Ռոքնրոլ]], [[փոփ (արեւմտահայերէն)|փոփ]], ռոքապիլի, [[քանթրի (արեւմտահայերէն)|քանթրի]], [[պլուզ]], կոսփըլ, [[R&B]]
|մասնագիտութիւն= Երգիչ, երաժիշտ, դերասան
|գործիքներ= կիթառ
Տող 29.
 
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Թուփելօ]], [[Միսիսիփի]], ապա ընտանիքին հետ տեղափոխուած է [[Մեմֆիս (արեւմտահայերէն)|Մեմֆիս]], [[Թենեսի (արեւմտահայերէն)|Թենեսի]], երբ ան 13 տարեկան էր։ Անոր երաժշտական գործունէութիւնը սկսաւ 1954-ին, երբ սկսաւ աշխատիլ Սեմ Ֆիլիփսի՝ Sun Records-ի հիմնադիրին հետ։ Աշխատելով կիթառահար Սքոթի Մուրի եւ պասկիթառահար Պիլ Պլեքի հետ՝ Փրեսլին դարձաւ ռոք երաժշտութեան վաղ տարածողներէն մէկը։ RCA Victor-ը պայմանագիր կնքեց իր հետ շնորհիւ գնդապետ Թոմ Փարքերի, որ կը զբաղէր երգիչի գործերով աւելի քան երկու տասնամեակ։ Փրեսլիի առաջին RCA ձայներիզը՝ «Heartbreak Hotel», որ լոյս տեսաւ 1956 թուականի Յունուարին, ԱՄՆ-ի համար մէկ հիթն էր։ Ան դարձաւ ռոքն ռոլի արքան շարք մը հեռատեսիլի հաղորդումներէն եւ հիթ-շքերթներէն ետք։ Երգերու իր առանձնայատուկ կատարումը եւ գրաւիչ ներկայանալու ոճը՝ համադրուած արտասովոր, ազդեցիկ գունաւոր գիծերու միախառնման հետ, որ համընկաւ քաղաքացիական իրաւունքներու շարժման անկման հետ, իրեն դարձուցին հռչակաւոր եւ հակասական։
 
[[1956 թուական]]ի Նոյեմբերին, ան առաջին անգամ հանդէս եկաւ «Love Me Tender» ֆիլմին մէջ։ 1958-ին կը զօրակոչուի բանակ։ Ան կը վերսկսի իր ձայնագրման ասպարեզը երկու տարի ետք՝ ներկայացնելով իր ամենայաջող աշխատանքը, նախքան 1960-ականներուն իր ժամանակը տրամադրելով հոլիուուդեան ֆիլմերուն եւ ատոնց մէջ հնչող երգերու ձայնասկաւառակներու ստեղծման, որոնցմէ շատերը քննադատաբար ծաղրանքի կ'ենթարկուէին։ 1968-ին, կենդանի կատարմամբ համերգներու 7-ամեայ դադարէ ետք, ան բեմ վերադարձաւ բուռն կերպով, Էլվիսը, որ մեծ համերգ ունեցաւ [[Լաս Վեկաս]]ի մէջ եւ գլխաւորեց ամենաեկամտաբեր շրջագայութիւններու շքերթը։ 1973-ին Փրեսլիի համերգը ճանչուեցաւ արբանեակի միջոցով աշխարհի վրայ ամենաշատ հեռարձակուած համերգը ՝ [[Այոուա]]յէն մինչեւ [[Հաուայեան կղզիներ]]: Մի քանի տարի շարունակ թմրանիւթերոպ կախուածութիւնը հանգեցուց անոր առողջական վիճակի վատթարացումը, եւ ան մահացաւ 1977 թուականին 42 տարեկան հասակին։
 
Փրեսլին 20-րդ դարու ամենանշանաւոր երաժիշտներէն մէկն է։ Յաջողութեան հասնելով շարք մը ժանրերու մէջ՝ ներառեալ [[փոփ (արեւմտահայերէն)|փոփ]], [[պլուզ]] եւ [[կոսփըլ]], ան ամենավաճառուած մենակատարն է երաժշտութեան պատմութեան մէջ{{sfn|Reaves|2002}}{{sfn|Victor|2008|pp=438–39}}{{sfn|Semon|Jorgensen|2001}}{{sfn|Collins|2002}}՝ ավելի քան 600 միլիոն օրինակ ալպոմներու վաճառքով ամբողջ աշխարհի վրայ<ref>{{cite news|url=http://www.express.co.uk/entertainment/music/550909/Elvis-80-birthday-greatest-hits|title=Elvis would be 80 today: Watch ten of his most sensational performances here|publisher=Daily Express|last=Kyriazis|first=Stefan|date=հունվարի 8, 2015|accessdate=հունվարի 28, 2015}}</ref>: Ան առաջադրուած է [[Կրեմմի]]ի 14 անուանակարգերուն մէջ եւ յաղթած երեքը՝ ստանալով Կրեմմի «Կեանքի նուաճում» մրցանակը 36 տարեկանին, որ բազմիցս ներկայացուած է հռչակաւոր երաժշտական դահլիճներուն մէջ<ref>{{cite news|title=The Top-Earning Dead Celebrities|url=http://www.forbes.com/sites/dorothypomerantz/2011/10/25/the-top-earning-dead-celebrities/|work=Forbes|accessdate=հունվարի 27, 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Property|publisher=Aspen Casebook Series|pages=90|edition=8th}}</ref>:
 
== Կեանք Եւ Ասպարեզ ==
Տող 41.
Փրեսլին ծնած է [[8 Յունուար]] [[1935]]-ին [[Միսիսիփիի նահանգ]]ի [[Թուփելօ]] քաղաքին մէջ՝ Կլետիս Լովի (նախապէս՝ Սմիթ; 25 Ապրիլի 1912 - 14 Օգոստոս 1958) եւ Վերնոն Փրեսլիի (10 Ապրիլի 1916 - 26 Յունիս 1979){{sfn|Guralnick|Jorgensen|1999|p=3}} ընտանիքին մէջ, երկուսենեականոց փայտէ տան, որ կառուցած էր Վերնոնի հայրը՝ երեխայի ծննդեան առիփով։ Ճես Կարոն Փրեսլին՝ Էլվիսի երկուորեակ եղբայրը, ծնած է մահացած Էլվիսի ծնունդէն 35 վայրկեան առաջ<ref name="chase">{{cite episode|title=[[The Chase (UK game show)|The Chase]]|airdate=հունիսի 9, 2014|network=[[Challenge TV]]}}</ref>: Որպէս միակ երեխայ՝ Փրեսլին մտերիմ յարաբերութիւններ ունեցած է իր ծնողներու հետ եւ կապուած եղած է յատկապէս մօրը հետ։ Ընտանիքը յաճախ եկեղեցի կ'այցելէր, ուր Էլվիսը գտաւ իր սկզբնական ոգեշնչման աղբիւրը{{sfn|Guralnick|1994|pp=13–14}}:
 
Փրեսլին ծագումով արեւմտաեւրոպական ազգերու խառնուրդ է. Ան ունի սքոտլանտա-իրլանտական, սքոտլանտական,{{sfn|Dundy|2004|p=60}} գերմանական{{sfn|Kamphoefner|2009|p=33}} եւ որոշ ֆրանսական արմատներ։ Կլետիսի մեծ մօրը մեծ մայրը՝ Մորնինկ Տաւ Ուայթը, հաւանաբար [[Չերոքի]] [[Հնդիկներ|հնդիկ]] ցեղի բնիկ ամերիկացի էր<ref>{{cite web|url=http://www.voanews.com/content/a-13-2007-07-25-voa66-66720472/560593.html|title=Southern Genealogy Yields Surprises|work=VOA}}</ref>: Ազգականներու եւ ընկերներու կողմէ Կլետիսը կը համարուէր իր փոքր ընտանիքի գլուխը, իսկ Վերնոնը՝ Փրեսլիի հայրը, պատահական գործէ մը միւսին կ'անցնէր՝ ցուցաբերելով ոչ պատուախնդիր բնաւորութիւն։ Ընտանիքը յաճախ յոյսը կը դնէր հարեւաններու եւ կառավարութեան կողմէ տրամադրուած մթերքի օժանդակութեան վրայ։ Փրեսլիները փրկուեցան 1936 թուականի F5 [[պտուտահողմ (արեւմտահայերէն)|պտուտահողմ]]էն: 1938 թուականին անոնք կորսնցուցին իրենց տունը, քանի որ Վենոնը մեղաւոր ճանչուած էր սեփականատիրոջ փասթաթուղթը կեղծելու մէջ։ Սեփականատէրը Օրուիլ Ս.Պինն էր՝ անասնապահ մը, որուն մօտ այդ ժամանակ կ'աշխատոէր Վենոնը։ Վենոնը բանտին մէջ մնաց ութ ամիս, իսկ Կլետիսն ու Էլվիսը տեղափոխուեցան ազգականներու մօտ{{sfn|Guralnick|1994|pp=12–14}}:
 
1941 թուականի Սեպտեմբերին Փրեսլին առաջին դասարան գնաց, ուր ան ՛միջակի՛ համբաւի արժանացաւ{{sfn|Guralnick|1994|pp=15–16}}: Ուսուցիչը իրեն խրախուսեց մասնակցիլ երգի մրցոյթի, երբ ան տպաւորեց առաւօտեան աղօթքին Ռետ Ֆոլեյի "Old Shep" երգի կատարմամբ։ Մրցոյթը տեղի ունեցաւ Միսիսիփի-Ալաւամա տօնավաճառին մէջ 3 Հոկտեմբեր 1945-ին. ատիկա տասնամեայ Փրեսլիի առաջին հանրային ելոյթն էր։ Ան քաուպոյի զգեստով էր եւ կանգնեցաւ աթոռին բարձրախօսին հասնելու համար։ Այս մրցոյթին ան գրաւեց 5-րդ տեղը{{sfn|Guralnick|1994|pp=17–18}}: Քանի մը ամիս ետք Փրեսլին առաջին կիթառը ստացաւ իր ծննդեան օրը, սակայն ան այլ բան կ'ակնկալէր՝ տարբեր տուեալներով, հեծանիւ կամ հրացան{{sfn|Guralnick|1994|p=19}}{{sfn|Dundy|2004|p=101}}: Այդ տարի ան կիթառի հիմնական դասեր ստացաւ իր երկու քեռիներու եւ ընտանիքի եկեղեցւոյ նոր հոգեւոր հովիւի կողմէ։