«Ճարտարապետութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ clean up, replaced: շինարար (արեւմտահայերէն) → շինարար, քաղաք (արեւմտահայերէն) → քաղաք, տուֆ (արեւմտահայերէն) → տուֆ, Խծկոնք (արեւմ using AWB |
Չ clean up, removed: (արեւմտահայերէն) (2) using AWB |
||
Տող 9.
[[Պատկեր:Giza pyramid complex, Giza, Egypt4.jpg|thumb|Կիզայի բուրգերը]]
Պետութիւններու կազմաւորման զուգընթաց՝ երեւան եկած են քաղաքատիպ բնակավայրերը, կառուցուած են ոռոգման համակարգեր եւ Աստուծոյ ու աստուածացուած տիրակալներու հզօրութիւնը խորհրդանշող կառոյցներ ([[Եգիպտոս]]ի մէջ՝ [[Կիզայի բուրգեր]]ը, Կառնակի եւ Լուքսորի տաճարները, Ասորեստանի եւ Բաբելոնի զիկկուրատները (պաշտամունքային բրգաձեւ շինութիւն), [[Հին Իրան]]ի պալատները եւ այլն)։
[[Պատկեր:Burger Luksor 002.jpg|thumb|[[Լուքսորի տաճարներ
[[Հին Յունաստան]]ի մէջ ստեղծուած է քաղաքապետութիւններու (պոլիս) համակարգ։ Տաճարը քաղաքի պաշտամունքային եւ ճարտարապետական յօրինուածքի կեդրոնն էր, որ կը կառուցուէր ակրոպոլիսի (միջնաբերդ) բարձունքին։ Դասական տաճարի կատարելութեան տիպ է պերիպտերը (սիւներով եզերուած կառոյց), օրինակ՝ [[Աթէնք]]ի Պարթենոնը։ [[Հին Հռոմ]]ի մէջ կարեւորուած են հանրապետութեան (հետագային՝ կայսրութեան) հզօրութիւնը խորհրդանշող կառոյցները, կիրառուած են կամարային եւ թաղային կառուցուածքները (շինութիւն, Պանթէոն տաճարը)։
Տող 31.
Վաղ միջնադարը (IV–VII դարեր) հիմնականօրէն հայկական կոթողական ճարտարապետութեան ազգային նկարագիրի ձեւաւորման (IV–V դարեր) եւ հասունութեան ու կատարելութեան (VI–VII դարեր) շրջաններն են։
[[Պատկեր:Sanahin-Amenaprkich.jpg|thumb|Սանահինի վանքը]]
Զարգացած միջնադարյան փուլը, ըստ ընդունուած պարբերացման, կ'ընդգրկէ IX դարու վերջէն մինչեւ [[XIV դար]]ը՝ IX–XI եւ [[XIV դար|XII–XIV դարերու]] ենթափուլերով։ IX–XI դարերուն զարգացման բարձր մակարդակի հասած է քաղաքաշինութիւնը (Անի, Դուին, [[Կարս]], [[Վան]] եւ այլն), ստեղծուած են վանական համալիրներ ([[Տաթեւ]], [[Սեւան]], [[Գնդեվանք]], [[Հոռոմոս]], [[Խծկոնք]], [[Հաղբատ]], [[
[[Պատկեր:Տաթև վանական համալիր70.JPG|thumb|Տաթեւ վանական համալիրը]]
| |||