«Երեւան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ clean up, removed: (արեւմտահայերէն) (23) using AWB |
Չ clean up, replaced: Երևան → Երեւան (7) using AWB |
||
Տող 1.
{{ԱՀ|Q1953}}
{{Արևելահայերեն|
[[Պատկեր:Yerevan coll mix.jpg|300px|մինի|աջից|Երեւան]]
'''Երեւան''', Հայաստանի Հանրապետութեան մայրաքաղաք։ Կը գտնուի Արարատեան դաշտին մէջ՝ [[Հրազդան գետ]]ի ափին՝ իր մէջ պարփակելով գետը։ Մշտական բնակչութեան քանակով, որ 2014 թուականի Յունուար մէկի դրութեամբ կը կազմէ աւելի քան 1 միլիոն 68 հազար մարդ, Հայաստանի ամենամեծ քաղաքն է<ref>[http://armstat.am/file/article/marz_14_24.pdf
Երեւանը հիմնադրած է Վանի թագաւորութեան արքայ՝ Արգիշտի Ա.-ը Ք.Ա. 8-րդ դարուն<ref>[http://www.erebuni.am/index.php?option=com_content&view=article&id=1231&Itemid=682&lang=hy Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց-թանգարան. Էրեբունի քաղաքատեղի:]</ref><ref>[http://armenianhouse.org/avetisyan/yerevan.html
== Պատմութիւն ==
Տող 33.
[[Աքեմենեան Թագաւորութիւն|Աքեմենեան]]ներու (հին պարսկ.՝ Հախամանիշթիյա) կամ Արեաց Տիրութիւնը (Ք.Ա. 553 - 330) Հին Աշխարհի աշխարհակալ պետութիւններէն էր։ Անոր տարածքը կ՛ընդգրկէր երեք աշխարհամասերէն՝ [[Ասիա|Ասիոյ]], մասամբ՝ [[Եւրոպա]]յի եւ [[Ափրիկէ]]ի շարք մը երկիրներ։ Արեւելքէն անոր սահմաններուն մեջ կը մտնէին՝ արեւմտեան [[Հնդկաստան]]ը՝ Ինտոս գետի հովիտը եւ Միջին Ասիան՝ հասնելով [[Հիմալայեան Լեռներ|Հիմալայեան լեռներ]], արեւմուտքէն՝ [[Փոքր Ասիա]]ն եւ [[Եգիպտոս]]ը՝ սահմանակցելով [[Միջերկրական ծով]]ուն, հիւսիսէն՝ [[Ղրիմ]]ը եւ [[Կովկասեան Լեռներ|Կովկասեան լեռներ]]ը՝ ներառելով [[Սեւ Ծով|Սեւ ծով]]ը, հարաւէն՝ Իրանական բարձրավանդակը եւ Միջագետքի դաշտավայրը՝ հասնելով Արաբական թերակղզին եւ [[Հնդկական Ովկիանոս|Հնդկական ովկիանոս]]ին։ Տիրութիւնը հիմնադրած էր պարսից զօրավար Կիւրոս Մեծը Ք.Ա. 553 թուականին, որ ապստամբած էր [[Մարաստան]]ի թագաւոր Աժտդահակի դէմ եւ զայն սպանած։ Անոր մահէն ետք գահին կը բազմին իր ժառանգները՝ Աքեմենէն եւ իրեն ազգակից Արշամէն ու Արի-Արամէն ծագած գահատոհմը։
Այս պետութեան մէջ Հայաստանը կը մտնէր իբրեւ 13-րդ սատրապութիւն։ Յետագային այն կը բաժնուի երկու՝ հիւսիսային եւ հարաւային հատուածներու, համապատասխանաբար [[Էրեբուն]]ի եւ [[Վան]] կենդրոններով։ Այսպէսով՝ Էրեբունին կրկին կը դառնայ վարչաքաղաքական կեդրոն։ Բերդին մէջ գտնուած են միլեթական մետաղադրամներ՝ կտրուած Ք.Ա. 478 թուականին, զոր կը վկայէ այստեղ կատարուած միջազգային առեւտուրի մասին։ Հաւանաբար այդ ժամանակ ալ հայերէն Էրեբունին սկսան արտասանել Էրեւունի<ref name="iranica" >[http://www.iranicaonline.org/articles/erevan-1
=== Հայոց Թագաւորութեան Շրջան ===
Տող 55.
== Երեւանը՝ Վարչաքաղաքական Կեդրոն ==
[[Պատկեր:05 Chardin Yerevan1672.gif|մինի|աջից|Ժան Շարտեն, Երեւանը 1672 թուականին]]
Հայ ժողովուրդը՝ 15-րդ դարէն սկսեալ, [[Մեծ Հայք]]ի տարածքին վրայ թագաւորութենէ զուրկ էր: [[1375]] թուականին կործանուած էր հայկական վերջին թագաւորութիւնը՝ [[Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն]]ը<ref name="e">[http://gumilevica.kulichki.net/HE2/he2510.htm Անդրկովկասը 11-15-րդ դարերում]</ref>: Անկում ապրած էին [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդական կայսրութիւն]]ն ու [[Վրացական Թագաւորութիւն|Վրացական թագաւորութիւն]]ը<ref name="b"/><ref name="ՀՍՀ
== Ծանօթագրութիւններ ==
|