«Աւստրիա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ removed: {{ԱՀ}} using AWB
Տող 1.
{{ԱՀ}}
[[Պատկեր:Flag of Austria.svg|մինի|Աւստրիոյ դրօշը]]
[[Պատկեր:Coat of arms of Austria.svg|մինի|Աւստրիոյ զինանշանը]]
Տող 17 ⟶ 16՝
[[Պատկեր:SalzburgerAltstadt02.JPG|մինի|աջից|Սալզպուրկ]]
[[Պատկեր:IA MariaHilf ATurm.jpg|մինի|Իննսպրուք]]
Բնակչութիւնը ամբողջութեամբ աւստրիացիներ են գործնականապէս։ Պաշտօնական եւ ժողովրդական լեզուն [[գերմաներէն|գերմաներէնն]]ն է։
 
== Պատմութիւն եւ Կառավարութիւն ==
Տող 27 ⟶ 26՝
Աւստրիա Հապսպուրկներու իշխանութեան ենթարկուեցաւ 1276-ին, Գերմանիոյ թագաւոր Ռուտոլֆ Ա. Հապսպուրկի սեփականութիւնը դառնալէ ետք։
 
Ապա, [[Եւրոպա|Եւրոպայի]]յի մէջ վերիվայրումներու շրջանին, Շարլ Ե.ի զօրաւոր իշխանութեան եւ ամուսնական կապերու արդիւնքով Աւստրիոյ միացուեցաւ Թիրոլը (1363), Պոհեմիան եւ Հունգարհան (1526)։ 1699-ին, Թրանսիլւանիա եւս աւելցաւ կայսրութեան հողային տարածութեան։
 
Հապսպուրկներու կայսրութիւնը երկու գլխաւոր յաղթանակներով ետ մղեց թուրք [[Օսմանեան Կայսրութիւն (արեւմտահայերէն)|օսմանեան]] յարձակումները։
Տող 35 ⟶ 34՝
1804-ին Ֆրանսուա Բ. պահելով հանդերձ գերմանական [[Հռոմէական Կայսրութիւն|հռոմէական]] կայսրի տիտղոսը, բոլոր պետութիւնները միացնելով կոչեց Աւստրիոյ կայսրութիւն։
 
Յեղափոխական [[Ֆրանսա|Ֆրանսայի]]յի, ապա Նափոլէոնի հետ կռիւներուն հետեւանքով Աւստրօ-հունգարական կայսրութիւնը մեծ հողեր կորսնցուց, սակայն 1815-ին Աստրիա դարձած էր Գերմանական Համադաշնութեան առաջնորդող երկիրը։ Աստրիոյ արտաքին գործող նախարար Քլեման Ֆոն Մեթերնիխ Եւրոպայի գլխաւոր իրաւարարը հանդիսացաւ մինչեւ 1848։
 
1867-ի սահմանադրութիւնը Աւստրիայի իշխանութիւնը միացուց Հունգարիոյ հետ եւ պետութիւնը կոչուեցաւ Աւստրօ-Հունգարական կայսրութիւն, որ շարունակուեցաւ մինչեւ 1918։ Կայսրութեան մաս կը կազմէին բազմաթիւ երկիրներ՝ 676.250 քառ.քմ տարածութեամբ եւ 51 միլիոն բնակչութեամբ։
Տող 41 ⟶ 40՝
1918-ի պարտութենէն ետք [[Սէն Ժերմէն Ան Լէյի դաշնագիր|Սէն Ժերմէն Ան Լէյի դաշնագրով]] (10 Սեպտեմբեր 1919) քայքայուեցաւ Հապսպրուկներու Աւստրօ-Հունգարական կայսրութիւնը, որուն փոխարէն կազմուեցան անկախ երկիրներ.-այժմու Աւստրիան, Չեխոսքովաքիան, Հունգարիան, Աւստրիական Լեհաստանը՝ որ ռուսական եւ գերմանական բաժիններուն միանալով կազմեց Լեհաստանի անկախ պետութիւնը։ Կարեւոր հողամասեր միացուեցան [[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|Իտալիոյ]], [[Եուկոսլաւիա|Եուկոսլաւիոյ]] եւ [[Ռումանիա (արեւմտահայերէն)|Ռումանիոյ]], իսկ [[Տանուպ Գետ|Տանուպը]] եղաւ միջազգային գետ։
[[Պատկեր:AkadBildKWien.jpg|մինի|Վիեննայի կերպարուեստի ակադեմիա]]
Համաշխարհային երկու պատերազմներու միջեւ Աւստրիա ունեցաւ քաղաքական փոթորկոտ պատմութիւն մը՝ քայքայուած տնտեսութեամբ։ Ընկերվարականները կատարեցին տնտեսական եւ քաղաքական փոփոխութիւններ, ղեկավարութեամբ վարչապետ [[Էնկլպերթ Տոլֆուս|Էնկլպերթ Տոլֆուսի]]ի, որ նացիներուն կողմէ սպաննուեցաւ 25 Յուլիս 1934-ին։ Իր յաջորդը՝ [[Քուրթ Շուսնիկ]] փորձեց պահել երկրին անկախութիւնը, սակայն ձախողեցաւ։ [[Ատոլֆ Հիթլեր]] առանց ընդդիմութեան հանդիպելու գրաւեց եւ Գերմանիոյ կցեց Աւստրիան՝ 13 Մարտ 1938-ին (Անշլուս)։
 
Սովետական բանակները [[Վիեննա (արեւմտահայերէն)|Վիեննա]] մտան 12 Ապրիլ 1945-ին։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Աւստրիա» էջէն