|
[[Պատկեր:Aivazovsky - View of Constantinople and the Bosphorus.jpg|մինի|Յովհաննէս Այվազոսկի ։ Պոլիս 19-րդ դար]]
'''Արիստակէս Ալթուն-Տիւրրի''', Ակնէս գաղԹած է Առաքէլ Ալթունեան անուն անձը, որուն զաւակի էր Արիստակէս ԱլԹուն, ծնած է Պոլիս 1804 Մարտ ամսոյ1804ին։ սէջ։Զաւակն Իր հայրըէր Առաքէլ ՊոլսէնԱլթունեանին։ Հայրը կը փոխադրուածփոխադրուի է ՋմիգռնիաՋմիւռնիա ուր կը մեռնի որբ Թողլովթողելով Արիստակէս 4 տարեկան հասակին սէջ՝ իր զաւակըմէջ։ Արիստակէսը որ իր նախնական կրթութիւնը կըստանակը նայստանայ տեղւոյն վարաժարանին մէջ, ուրկէ ետք Ռու անուն ֆրանսացիի մը վարժարանը կոկը յաճախէ ևեւ հոն կ՛ընտելանայ ֆրանսերէնի։ ԺարանինԴասընթացքը դասընթացքըաւարտելէն աւարատելէնվերջ ւերջկ՛երթայ եգԻպտոսԵգիպտոս կ՛երթայ ուր Եուսուֆ Պէյ վարժարան մը բացած բաձածէր։ էր, հոնՀոն ուսմունքը կը կատարելագործէ ուսնելովուսանելով նաևնաեւ իտալերէն և արաբերէն լեզուները։ Դպրոցը աւարտելէն ետք դեռ երիտասարդ հասակին տէրութեանկառավարական պաշտօնեայ ևկ'ըլլայ եւ քանի մը տարի ետք Մէհմէտ Ալիի քարտուղար կ՛անուանուի։ Արիստակէսի կինը ժամանակին շատ զարգացած հայ կիներէն էր եւ լաւ Ֆրանսագէտ։
Երբ էլմասը արաբերէն թերթին խմբագրապետը արտաքին գործոց նախարար կը նշանակուի, ինք ալ քիչ ետք կը դառնայ անոր խորհրդականը։ Դիւանագիտական խնդրոյ մը առթիւ Լուի Ֆիլիբ Ֆրանսայի թագաւորին գրուելիք պաշտօնագիր մը այնչափ յաջողութեամբ դրած է որ Եգիպտոսի Խտիվը Մէհմէտ Ալի փաշա Արիստակէտ Ալթունեանի ճակատը համբուրելով կ'ըսէ։ "Օղլում Ալթուն, սէնին իսմին Ալթուն տէյիլ, Տիւրրի տիր"։ (Կը նշանակէ - Որդիս Ալթուն քու անունդ Ալթուն (արծաթ) չէ, Տիւրրի (մարգարիտ) է"։ Ատկէց հետ Ալթուն մականունը կը փոխուի Ալթուն-Տիւրրիի։
Միջոց մը էլմասը արաբերէն թերթին խմբագրապետը եղած արտաթին գործոց նախարար եղան է, ինք ալ քիչ ալ քիչ ատեն ետքը խորհրդական կ՛անուանուի։
Դիւանագիտական խնդրոյ մը առթիւ Louis-Philippe Ֆրանսայի թագաւորին գրուելիք պաշտօնագիր մը այնչափ յաջողութեամբ դրած է որ Մէհմէտ Ալի փաշա խտհվը Արիստակէտ Ալթունեանի ճակատը համբուրելով ըսած է։
Օղլում Ալթուն, սէնին իսմին Ալթուն տէյիլ, Տիւրրի տիր։ (Տիւրրի մարգրիտ ըսել է արաբերէն։ Ատկից հետ Ալլունեապ մականունը փոխուած է Ալթուն-Սիւրրիի։
[[Պատկեր:ModernEgypt, Muhammad Ali by Auguste Couder, BAP 17996.jpg|մինի|ձախից|Մէհմյտ Ալի փաշա]]
ՄէհմյտՄէհմէտ Ալի փաշանփաշայի մահէն հտք իր զագակը ԻԻպրահիմ զրափաշա իմ վաչա ևեւ յետոյ Ապպաս փաչաներըփաշաները կը յաջորդեն, ինք պաշտօնէն կը քաշուի և տկար ըլլալով ՋմիւռնաՋմիւռնիա կը հաստատուի ուր քիչ մը ատեն վաճառականութեամբ զբաղելէ վերջ Պօլիս կը հաստատուի 1851ին ուր ՃէզայիրլէանՃէզայիրլեան Մկրտիչ ամիրայի հետ Շամի մաքսերու վարձակալութիւնը կը ստանձնեն։ստանձնէ։
Ազգային գործերու մէջ մեծ մասնակցութիւն ունեցած է և 1857ի Գերագոյն Ժողոյ անդամակցած է և մեծ դեր ունեցած յ Ազգ Սահմանադրութեան հաստատման մէջ ուր Աղաթոն, Օտեան և Ռուսինեան և ուրիշներու հետ խմբակրած են Սահմանադրութեան օրէնք (տես թիւ 31։ Քալաքական և Ուսումական ժողով Խերու անդամ, երկար ատենեդ Թալական խորհրդկան եղածէ Խատլիւ Ի Ս Սաեփաննոս եկեղեցւոյն։ ▼
Ազգային երեովտասան եղած է 1860Էն գրեթէ մինչեւ իր մահը ու ազգին չահերուն պաշպան ժ հանդիսացած է։
Գրարէտ անձ, Ֆրանսերէնէ թարգմանած է Գինովափէ անուն վի բասանութիւնր որ ձեռագիր քով։
▲Ազգային գործերու մէջ մեծ մասնակցութիւն ունեցած է ևեւ 1857ի Գերագոյն ԺողոյԺողովի անդամակցած էէ։ ևԿարեւոր մեծներդրում դերըրած ունեցած յէ ԱզգԱզգային Սահմանադրութեան հաստատման մէջ ուր Աղաթոն, Օտեան ևեւ Ռուսինեան և ուրիշներուՌուսինեանի հետ խմբակրածխմբագրած են Սահմանադրութեան օրէնք (տես թիւ 31։ Քալաքական և Ուսումական ժողով Խերու անդամ, երկար ատենեդ Թալական խորհրդկան եղածէ Խատլիւ Ի Ս Սաեփաննոս եկեղեցւոյն։
Մեռած է 1888 Յունվար 2ին։
Ազգային երեսփոխան եղած է 1860Էն գրեթէ մինչեւ իր մահը ու ազգին շահերուն պաշպան հանդիսացած։ Գրագէտ անձ, Ֆրանսերէնէ թարգմանած է Գինովափէ անուն վէպ մը։ ՄԿը մահանայ 2 Յունվար 1888ին։
Իր կինը կիւ հանրմ (1878) ժամանակին զարդասած Հայ կինենէն մէկ էր և քաջ Ֆրանսագէտ։
{{DEFAULTSORT:Ալթուն-Տիւրրի, Արիստակէս}}
| 