«Քենիա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ Werldwayd տեղափոխեց էջը «Քենիա (արեւմտահայերէն)»-էն «Քենիա» |
Չ removed: {{Արևելահայերեն|Քենիա}} using AWB |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Երկիր արւմտ.
|բնագիր_անուանում =
Տող 110 ⟶ 108՝
===Անկախացում 1963-ին===
Բնիկ քենիացիներու օրէնսդիր մարմնի առաջին ուղղակի ըտնրութիւնները կայացած են 1957-ին: Թէեւ պրիթանացիները յոյս ունէին յանձնել իշխանութիւնը տեղացի «չափաւոր» մրցակիցներուն, կառավարութիւնը ձեւաւորեցաւ Ճոմոյ Քէնեաթայի գլխաւորած ՔԱԱՄ Քենիայի ափրիկէական ազգային միութիւնը {{resize|90%|({{Լեզու en|[[:en:Kenya African National Union|Kenya African National Union]] (KANU)}})}}: Քենիայի գաղութային վիճակի վերջը եկաւ 12 Դեկտեմբեր 1963-ին՝ անկախութեան հետ միասին: Միացեալ թագաւորութիւնը զիջեց Քենիայի վրայ ունեցած իր գերիշխանութիւնը: Զանզիպարի սուլթանը տուաւ իր համաձայնութիւնը, որ Քենիան պիտի ըլլայ ինքնիշխան, անկախ երկիր մը:<ref name="Kenneth Roberts-Wray 1966. P. 762">"Commonwealth and Colonial Law" by Kenneth Roberts-Wray, London, Stevens, 1966. P. 762</ref><br>
Միաժամանակ, Քենիայի բանակը յաղթեցաւ Շիֆթայի պատերազմը սոմալիացիներուն դէմ, որ կ'ուզէին Սոմալիոյ միացուցել իրենց ցեղակիցները:<ref>Bruce Baker, ''Escape from Domination in Africa: Political Disengagement & Its Consequences'', (Africa World Press: 2003), p.83</ref> 1967-ի Հոկտեմբերին կնքուեցաւ կրակի դադարեցման համաձայնագիր, սակայն խաղաղութեան հարաբերական անկայունութիւնը պահպանուեցաւ մինչեւ 1969 թուականը:<ref name="Hogg1986">{{cite journal | last1 = Hogg | first1 = Richard | year = 1986 | title = The New Pastoralism: Poverty and Dependency in Northern Kenya | journal = Africa: Journal of the International African Institute | volume = 56 | issue = 3 | pages = 319–333 | jstor = 1160687 | doi = 10.2307/1160687 }}</ref><ref name="Howell1968">{{cite journal | last1 = Howell | first1 = John |date=May 1968 | title = An Analysis of Kenyan Foreign Policy | journal = The Journal of Modern African Studies | volume = 6 | issue = 1 | pages = 29–48 | jstor = 158675 | doi = 10.1017/S0022278X00016657 }}</ref> Հետագայ ներխուժումներէն ապահովագրուելու համար 1969-ին Քենիան կնքեց դաշնագիր Եթովպիոյ հետ, որն ոյժին մէջ է մինչեւ հիմա:
12 Դեկտեմբեր1964-ին հռչակուեցաւ Քենիայի հանրապետութիւնը եւ Ճոմոյ Քենեաթան դարձաւ երկրին առաջին նախագահը:
== Աշխարհագրական Տուեալներ ==
[[Պատկեր:Pt_Thomson_Batian_Nelion_Mt_Kenya.JPG|մինի|ձախից|240px|{{resize|90%|Քենիան իր անունն ստացած է համանուն լեռէն, որուն բարձրութիւնը 5199 մեթր է}}]]
Տող 117 ⟶ 115՝
Քենիան ունի տաք եւ խոնաւ արեւադարձային քլիմա իր Հնդկական ովկիանոսի ափամերձ շրջանին: Մայրաքաղաք Նայրոպիին շուրջ սաւաննաներուն քլիման աւելի սառն է, առաւելաբար Քենիա լերան շուրջ, որ մշտապէս գագաթներուն ունի ձնածածկոյթ:
== Կառավարում Եւ Քաղաքականութիւն ==
Քենիան նախագահական ներկայացուցչական կառավարումով ժողովրդավարական երկիր մըն է: Նախագահը ե՛ւ պետութեան, ե՛ւ կառաւարութեան գլխաւորն է: Գործադիր իշխանութիւնը կ'իրականացուի կառավարութեան միջոցաւ: Օրէնսդիր իշխանութիւնը ներկայացուած է կառավարութեան եւ Ազգային ժողովի ու նաեւ՝ Սենատի մէջ: Դատական համակարգն անկախ է օրէնսդիրէն եւ գործադիրէն: Նախկին նախագահ Տանիէլ արափ Մոիի օրոք կար նահանգստութիւն դատական համակարգին միջամտելու համար:
[[Պատկեր:JUDICIARY.JPG|մինի|ձախից|240px|{{resize|90%|Քենիայի Գերագոյն դատարանի շէնքը}}]]
Քենիան ցածր դասակարգում ունի [[:en:Transparency International|Transparency International]] քոռումփացուածութեան ընկալման սանդղակով: 2012-ի ընդհանուր 176-ի շարքին երկիրը տեղակայուած էր 139<sup>րդին</sup>:<ref name="TICPI">{{cite web|title=Transparency International: CPI|url=http://www.transparency.org/country#KEN|publisher=Transparency International|accessdate=29 May 2013}}</ref>
|