«Ծծումբ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Ծծումբ''' ({{Լեզու lang-la|Sulfur}}), քիմիական տարր է, որուն նշանն է <big>'''S'''</big>, կարգաթիւը՝ 16, հիւլէական զանգուածը՝ 32.066:

Ծծումբը եւ անոր միացությունները մարդկութեանը յայտնի ենն տակաւին հնագոյն ժամանակներէն։ Անիկա կը յիշատակուԷ [[Աստուածաշունչ]]ին մէջ, [[Հոմերոս]]ի պոէմներուն մէջ։ Ռազմական նպատակներու համար ծծումբէն կը պատրաստէին հրկիզող խառնուրդներ, զորօրինակ՝ «յունական կրակը»: Մօտաւորապես ԺԳ դարին [[Չինաստան]]ին մէջ ծծումբը կիրառուած Է կրակ արձակելու նպատակներով։ Մարդիկ կը կարծէին, թէ այրուող ծծումբէն յառաջացած [[Կապոյտ (գոյն, արեւմտահայերէն)|կապոյտ]] բոցն ու սուր հոտը կը վանեն չարքերը։ Ծծումբը եւ անոր միացութիւններն օգտագործած են մաշկային հիւանդութիւններ (զորօրինակ՝ քոսը) բուժելու, ինչպէս նաեւ այգեգործական նպատակներով։ Արաբ ալքիմիկոսները կը կարծէին, թէ բոլոր մետաղները կազմուած են ծծումբի եւ [[Սնդիկ (արեւմտահայերէն)|սնդիկ]]ի խառնուրդէն։ Ծծումբը, որպէս քիմիական տարր, առաջինը բացայայտած Է ֆրանսացի քիմիագէտ [[Անթուան Լաւուազիէ|Անթուան Լորան Լավուազիեն]] ({{Լեզու lang-fr|Antoine Laurenr Lavoisier}}, [[1743 թուական|1743]]-[[1794 թուական|94]]) 18^րդ դարուն վերջին։

Ծծումբը [[Դեղինդեղին (գոյն, արեւմտահայերէն)|դեղին]] գոյնի [[բիւրեղ]]ային նիւթ է։ Ան դիւրութեամբ կը հալի 100&nbsp;°C-էն փոքր-ինչ բարձր ջերմաստիճաններին։ Ծծումբի ուժեղ տաքացման ատեն կը յառաջանան մուգ-շագանակագոյն շոգիներ։ Արագ սառցնելիս ծծումբի շոգիներն անմիջապէս, առանց հեղուկանալու կը փոխարկուէն նրբագոյն փխրուն փոշիի, որ կը կոչուէ ծծմբածաղիկ։ <br>

Պարբերական համակարգի 6-րդ խումբի գլխաւոր ենթախումբին մէջ է։ Իսկ [[Ջրածին (արեւմտահայերէն)ջրածին|ջրածնի]] եւ [[թթուածին]]ի միացութիւններուն մէջ բաղկացած է տարբեր իոններներէն, կը փոխազդէ գրեթէ բոլոր թթուներու եւ աղերու հետ։ Ծծումբի աղերը քիչ կը լուծուեն ջուրին մէջ։ Կը ցուցաբերէ ոչ մետաղական յատկութիւններ։

[[Պատկեր:Kawah_Ijen_-East_Java_-Indonesia_-sulphur-31July2009.jpg|մինի|աջից|260px|Ծծմնաքարերու տեղափոխումը [[Ճաւայ]] կղզիի [[Քաուահ Իճէն]] հրաբուխէն, [[2009 թուական|2009]]]]

Ծծումբը մանր փոշիի՝ ծծմբածաղիկի ձեւով կ'օգտագործուէ խաղողի վազի հիւանդութիւններու դէմ պայքարելու համար։ Մեծ քանակով ծծումբ կը ծախսուէ քաուչուքի վուլկանացման՝ քաուչուքը ռետինի փոխարկելու համար։ Ատոր համար ալ առանց ծծումբի անհնար է արտադրել անանկ ռետինե իրեր, ինչպիսիք են անւադողերը, կալոշները, փողրակները եւ այլ իրեր։ Ծծումբը կը մտնէ որսորդական վառոդի կազմին մեջ, կը կիրառուէ լուցկիի արտադրութեան ժամանակ։ Ծծումբի զգալի քանակութիւն կ'օգտագործուէ [[Ծծմբականծծմբական թթու]] արտադրելու ժամանակ։ Ծծումբը կը յառաջացէ երեք տարաձեւութիւն, որոնցմէ ամէնակայունը շեղանկիւն կամ ալֆա ծծումբն է, որը սովորաբար կը ստանան [[Դեղին (գոյն, արեւմտահայերէն)|դեղին]] փոշիի տեսքով։ <br>

Աշխարհին մէջ ծծումբի խոշորագոյն մատակարարներն են [[ԱՄՆ (արեւմտահայերէն)|Միացեալ ՆահանգներՆահանգները]]ը, Մեքսիքոն եւ [[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|Իտալիա]]ն: Ծծումբ պարունակող հանքաքարեր կան նաեւ [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]]ի որոշ (զորօրինակ՝ Ալաւերտիի եւ [[Կապան (արեւմտահայերէն)|Կապան]]ի) [[Պղինձ (արեւմտահայերէն)պղինձ|պղինձի]] հանքավայրերուն մէջ։ Ծծումբի արդիւնահանման եւ արդիւնաբերական ստացման ծավալները տարեցտարի կ'աճեն ամբողջ աշխարհին մէջ։

Ծծումբը կենսաբանական տարրերէն մեկն է։ Կը մտնէ մի քանի մը ամինաթթուներու (ցիսթէին, մեթիոնին) [[վիթամին]]ներու (թիամին), ֆերմենթներու բաղադրութեան մէջ։ Ծծումբը կը մասնակցէ փրոթէինային կառուցուածքներու ձեւաւորմանը։ Կը մասնակցէ պաքթերիւմներու սինթեզին (ծծումբը կը մտնէ պաքթերիոքղորափիլի կազմութեան մեջ): Ծծմբաջրածինը կը հանդիսանայ [[Ջրածին (արեւմտահայերէն)|ջրածինի]] ստացման հիմնական աղբիւր)։ <br>