«Արարատեան Դաշտ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Արարատյան դաշտ}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (9), (արւմտ․) using AWB
Տող 1.
'''Արարատեան Դաշտ''', Արարատեան գոգաւորութեան (փոս կամարաձեւ, գոգաձեւ - անգլ.՝concave) յատակն է՝ լի լճագետային, հեղեղաբերուկ նստուածքներով եւ [[լաւա]]ներով։ Հայկական լեռնաշխարհի ընդարձակ [[Հարթավայր (արեւմտահայերէն)|հարթավայրերէնհարթավայր]]երէն մէկը՝ Միջին Արաքսեան գոգաւորութեան ամէնէն ցած մասը (բարձրութիւնը 800 - 1000 մ)։
 
== Անուանում ==
Պէտք է ըսել եւ գրել Արարատեան դաշտ եւ ոչ թէ դաշտավայր։ Աւանդաբար դաշտավայր անունը կը տրուի այն հարթավայրերուն, որոնք [[Ծով (արեւմտահայերէն)|ծովուծով]]ու մակարդակէն բարձր են ոչ աւելի քան 200 մեթր, ինչպիսին են [[Ամազոն (արեւմտահայերէն)|Ամազոնի]]ի, արեւմտեան-սիպերական, Մերձկասպեան եւ այլ դաշտավայրերը<ref>[[Կամսար Ավետիսյան]], Ավետիսյան Ա.Ա., Հայրենագիտական էտյուդներ։ «Սովետական գրող» հրատարակչություն, Երևան, 1979</ref>։
 
== Դիրքը ==
Արարատեան դաշտը շրջապատուած է [[Արագած (արեւմտահայերէն)|Արագած]], [[Գեղամայ Լեռներ (արեւմտահայերէն)|Գեղամայ]], Արարատ եւ [[Հայկական Պար (արեւմտահայերէն)|Հայկական պար]] լեռներով։ Կ՝երկարաձգուի հիւսիս-արեւմուտքէն հարաւ-արեւելք, աւելի քան 200 քմ, լայնութիւնը 20 - 45 քմ է, տարածութիւնը՝ մօտ 6600 քմ²։ Արարատեան դաշտը միջլեռնային բնական կերտուած (tectonic) իջուածք է։ Հիմքին մէջ հնագոյն փոխակերպական կամ փոփոխելի (metamorphic) ապառաժներ եւ հնակենդանական (Paleogene epoch երկրաբանական դարաշրջան) կրաքարաաւազաքարային շերտով ծածկուած («փէյլէըճին»-«Նիոճին»)ի (անգլ.՝Paleogene-neogenini epoch - երկրաբանական դարաշրջան) աւազաքարա-կաւա-կրաւազ (անգլ.՝ marl- կրաւազ կամ կաւային հող) նստուացքներով կամ մնացուկներով (sediments residues), վերին շերտերը (մօտ 400 մ հզօրութեամբ)՝ (anthropogenic մարդկանց ձեռքով բնութեան վրայ ներգործող փոփոխութիւններ) «անթրըփէճենիք» գետալճային նստուացքներով կամ մնացուկներով։ Մակերեւոյթը հարթ է, [[Արաքս Գետ (արեւմտահայերէն)|Արաքսի]] ձախափնեայ մասը՝ թոյլ զառիվայրով, նախալեռնային մասը՝ ալիքաւոր, աջափնեայ մասը լաւ արտայայտուած են աստիճանաձեւ բարձր դարատափերը (terraces)։
 
Արարատեան դաշտով կը հոսի Արաքս գետը՝ այն բաժնելով հիւսիսային, հիւսիս-արեւելեան եւ հարաւային, հարաւ-արեւմտեան (այժմ՝ Թուրքիա եւ [[Իրան (արեւմտահայերէն)|Իրան]]) հատուածներու։ Երկրաբանական ելեւէջքի կարեւոր տարրերէն են մնացորդամաշուած կամ փաղաղուած (erosion) (Խորվիրապ, Սարիպապ) եւ հրաբուխային կոները (cone) բլուրները։ Արարատեան դաշտը «Գայլ»ի մուտքով կը բաժնուի Նախիջեւանեան հարթութենէն ([[Շարուրի Դաշտ (արեւմտահայերէն)|Շարուրի դաշտ]])։
 
Արարատեան դաշտին տեղ-տեղ կը բարձրանան ծալքաբեկորաւոր հիմքի ելուստներ, այսինքն ցցունք (ելունդ կամ կարկառուածք) (Խորվիրապ, Սարիպապ, Սալհովիտ) կամ խարամային կոներ (cone) (Դաւիթի բլուր, Մեծամօր)։
Տող 18.
{{ՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:Հայաստանի դաշտեր (արւմտ․)]]