«Բաղէշ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Բաղէշ''' կամ '''Պիթլիս''' (յունարէն՝ βαλαλείςωυ, արաբերէն՝ Badlis), քաղաք Մեծ Հայքի [[Աղձնիք (արեւմտահայերէն)|Աղձնիք]] նահանգի մէջ, [[Վանայ լիճ]]էն 18 ք.մ. հարաւ–արեւմուտք, ուր կը միախառնուին համանուն գետի վտակները։ Կը համապատասխանէ Աղձնիք նահանգի Սալնոձոր գաւառի գլխաւոր բերդին, որ հսկածէ Հայկական Տաւրոսի ամենամատչելի բնական լեռնանցքը՝ Չորա պահակը։ Ժամանակին բերդի անունով կոչուած է [[Սալնոձոր]]։

Բաղէշի մասին առաջին անգամ յիշատակած է Սեբեոսը, իսկ որպէս քաղաք '''Պաղաղէշի''' մասին առաջին անգամ յիշատակած է [[Թովմա Արծրունի (արեւմտահայերէն)|Թովմա Արծրունին]]։ն։ Յունական աղբիւրներուն մէջ Պիթլիսը կը յիշատակեն '''Պալալեզա''', '''Պալալէյսա''' անուանումներով, արաբական աղբիւրներուն մէջ՝ '''Պեդլիս''', '''Պադլիս''', իսկ թուրքականին մէջ՝ '''Պիդլիս''', '''Պիթլիս''' ձեւերով։<ref name=texanunneri_bararan/>

Բաղէշի [[ձմեռ]]ը ցուրտ է, ձիւնառատ։ Գարնան ու ամրան, հարաւաային շրջաններուն մէջ, արեւի ճառագայթներու ներգործութիւնը կը բազմանայ եւ ձորալանջերու խոնաւ հողը կը ծածկուի թաւ բուսականութեամբ։ [[Օդ (արեւմտահայերէն)|Օդն]]ն առողջարար է, սառնորակ ջուրերը՝ առատ։<ref name=Arm_soviet_encyclopedia>ՀՍՀ, հտ 2, էջ 254-256, Արսիս</ref>

Բաղէշն ունէր փարթամ բուսականութիւն։ Փողոցները զարդարուած էին [[Ուռենի (արեւմտահայերէն)|ուռենիներովուռենի]]ներով եւ բարտիներով։ Առաձնատները շրջափակուած էին [[Խաղող (արեւմտահայերէն)|խաղողներովխաղող]]ներով լի պտղատու այգիներով եւ պտղատու պարտէզներով։<ref name=texanunneri_bararan/>

Լինչը գրած է, որ այդ բնական պայմաններու շնորհիւ խաշնարած ցեղերն իրենց դարաւոր տիրապետութեան ընթացքին չեն կարցած ոչնչացնել Բաղէշի առատ բուսականութիւնը։ Դեռեւս [[XIII դար]]ուն արաբ աշխարհագիր Եագուպ ալ–Համաուին Արմինիայի Պաթլիսը կը յիշատակէ որպէս «մրգառատ քաղաք»։ Գրեթէ բոլոր տուներն ունէին այգիներ։ Այդտեղ կ՛աճէր [[Տանձենի (արեւմտահայերէն)|տանձ]], [[Խնձոր (արեւմտահայերէն)|խնձոր]], [[Սալորենի (արեւմտահայերէն)|սալոր]], [[Ծիրան (արեւմտահայերէն)|ծիրան]], [[Խաղող (արեւմտահայերէն)|խաղող]], [[Թուզ (արեւմտահայերէն)|թուզ]], [[սերկեւիլ]], [[Նուռ (արեւմտահայերէն)|նուռ]], [[Բալ (արեւմտահայերէն)|բալ]], [[Կեռասենի (արեւմտահայերէն)|կեռաս]], [[Թութ (արեւմտահայերէն)|թութ]], [[ընկոյզ]], կաղին<ref name=Arm_soviet_encyclopedia/>: