«Գերմանիոյ Խորհրդային Պատերազմ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (17) using AWB
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ (արեւմտահայերէն)
|Ճակատամարտի անուանում = Գերմանիոյ Խորհրդային Պատերազմ
|Հակամարտութիւն = Հայրենական Մեծ Պատերազմ
Տող 7.
|Վայր = [[Արեւելեան Եւրոպա|Աեւելեան]] եւ [[Կեդրոնական Եւրոպա]], [[Հեռաւոր Արեւելք]], [[Հիւսիսային Սառուցեալ Ովկիանոս|Հիւսիսային սառուցեալ ովկիանոսի]] ու [[Աթլանթեան Ովկիանոս|Աթլանթեան ովկիանոսի]] ջրային տարածքներ
|Արդիւնք = ՍՀՄ յաղթանակ, Գերմանիոյ անվերապահ գլխակարգութիւն
|Հակառակորդ1 = {{դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}<br />{{դրոշավորում|Մոնղոլիա}}<br />Տուվա (մինչեւ 14 Հոկտեմբեր 1944)<br />[[Լեհաստան (արեւմտահայերէն)|Լեհաստան]] (21 Յունիս 1944-էն)<br />[[Ալպանիա]] (Հոկտեմբերէն 1944 )<br />[[Հարաւ Ասլավիա]]<br />[[Լեհաստան (արեւմտահայերէն)|Լեհաստան]] (19 Յունուար 1945-էն)<br />{{դրոշավորում|Չեխոսլովակիա}}<br />[[Ֆրանսա (արեւմտահայերէն)|Ֆրանսա]] (25 նոյեմբեր 1942-ից)<br />[[Ամգլիա (արեւմտահայերէն)|Անգլիա]]<br />ԱՄՆ<br />[[Ֆինլանտա]]<br />[[Ռումանիա]]<br />Պուլկարիա
|Հակառակորդ2 = [[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|Գերմանիա]]<br />[[Սլովաքիա]] (մինչեւ4 Ապրիլ 1945)<br />[[Հունգաիա (արեւմտահայերէն)|Հունգարիա]] (մինչեւ 16 Հոկտեմբեր 1944)<br />[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|[Իտալիա]] (մինչեւ Փետրուար 1943)<br />[[Ֆինլանտա]] (մինչեւ 19 Սեպտեմբեր 1944)<br />[[Ռումանիա]] (մինչեւ 23 Օգոստոս 1944)<br />[[Հունգարիա (արեւմտահայերէն)|Հունգարիա]] (մինչեւ 15 Հոկտեմբեր 1944)<br />[[Պուլկարիա]] (5 Սեպտեմբեր-28 Հոկտեմբեր 1944)
|Հրամանատար1 =
|Հրամանատար2 =
Տող 41.
 
== Անուանում ==
«Հայրենական մեծ պատերազմ» անուանումը սկսած է գործածուիլ [[ԽՍՀՄ (արեւմտահայերէն)|ԽՍՀՄ]]-ի մէջ Ստալինի ժողովուրդին ուղղուած ռատիօ-ի ուղերձի միջոցով՝ [[3 Յուլիս]] [[1941]] -ին։<ref>[http://vivovoco.astronet.ru/VV/RARE/OGONYOK/STALIN.HTM И. В. Сталин, Выступление по радио 3 июля 1941 года].</ref> Ուղերձին մէջ «մեծ» եւ «հայրենական» բառերը առանձին կը գործածուէին։
 
[[1914]]-[[1915]]-ններուն «Մեծ Հայրենական պատերազմ» անուանումը երբեմնկը կիրառուէր [[Առաջին Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Առաջին համաշխարհային պատերազմին]] վերաբերող ոչ պաշտօնական հրապարակումներուն մէջ։ Առաջին անգամ այս բառակապակցութիւնը կիրառուեցաւ ԽՍՀՄ-ի [[Գերմանիա (արեւմտահայերէն)|Գերմանիոյ]] հետ պատերազմի առիթով «Պրավդա» թերթի [[23 Յուլիս]] 1941-ի եւ 24-ի յօդուածներուն մէջ եւ սկզբէն նշմարուած էր ոչ թէ որպէս կոչում, այլ որպէս թերթային քլիշէ, այլ բառակապակցութիւններու հետ միասին, ինչպէս օրինակ «սրբազան ժողովրդական պատերազմ», «յաղթական հայրենական պատերազմ» եւ այլն։<ref>Душенко К. [https://books.google.am/books?id=ZJtKKdpKCjsC&pg=PA555&lpg=PA555&dq=%22великая+отечественная+война+с#v=onepage&q=&f=false Словарь современных цитат]</ref><ref>[http://olg15960418.narod.ru/ch1.html#24 Газетные публикации 24 июня 1941 года]</ref> «Հայրենական պատերազմ» կոչումը ամրագրուեցաւ 20 Մայիս 1942-ին, ԽՍՀՄ Գերագոյն Խորհուրդի Նախագահութեան Հրամանագիրով սահմանուած Հայրենական պատերազմի զինուորական ուխտով։ Անուանումը հետխորհրդային պետութիւններուն մէջ կը պահպանուի({{lang-uk|Велика Вітчизняна війна}}, {{lang-be|Вялікая Айчынная вайна}}, {{lang-ab|Аџьынџьтәылатәи Еибашьра}} եւ այլն)։ ԽՍՀՄ կազմին մէջ չգտնուող երկիրներուն մէջ, ուր ռուսերէնը հիմնական շփման լեզու չի հանդիսանար, «Հայրենական մեծ պատերազմ» անուանումը գործնականին մէջ չի կիրառուիր։ Այն երկրներուն մէջ, ուր հիմնական լեզուն անգլերէն է, կոչումը կը փոխարինուի Eastern Front (World War II)-ով ((Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի) արեւելեան ճակատ), գերմանական պատմագիտութեան մէջ՝ Deutsch-Sowjetischer Krieg, Russlandfeldzug, Ostfeldzug (գերմանիոյ խորհրդային պատերազմ, ռուսական արշաւ, արեւելեան արշաւ)։
 
Վերջին ժամանակներու ընթացքին, ռուսական զանգուածային մշակոյթին մէջ գերմանիոյ խորհրդային պատերազմը յիշատակելու համար պարբերաբար «Մեծ պատերազմ» բառակապակցութիւնը կը գործածուի,<ref>[http://www.pobediteli.ru/ Победители. Солдаты Великой войны]</ref><ref>[http://www.1tv.ru/documentary/fi=6510 «Великая война». Цикл документальных фильмов]</ref> որ պատմականօրէն ամբողջական ճիշդ չէ. 1910-ականներու վերջերուն, այդ կոչումը կը գործածուէր Առաջին համաշխարհային պատերազմին համար։ Անուանումներու համար կան նաեւ այլ տարբերակներ. օրինակ՝ խորհրդա-հոթլերական պատերազմ (1941-1945)։<ref>Двухтомник «История России XX век: 1939-2007» / под ред. А. Б. Зубова. - М.: Астрель И90 АСТ, 2009. С. 37</ref> [[Թուրքմենիստան]]ի մէջ արգիլուած է պատերազմը «Մեծ Հայրենական» անուանել. «1941-1945-ններու պատերազմ» անուանումը կը գործածուի։<ref>[http://www.regnum.ru/news/1532921.html В Туркмении запретили называть войну 1941-1945 годов Великой Отечественной]</ref>
 
Հիմնականին մէջ այս պատերազմը «Հայրենական մեծ պատերազմ» է միայն [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսաստանի]]ի եւ [[Ռուսեր (արեւմտահայերէն)|ռուս]] ժողովուրդի համար: Միւս բոլոր երկիրներուն եւ ժողովուրդներուն համար այս պատերազմը պարզապէս «[[1941-1945-ի խորհրդա-գերմանական Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|1941-1945-ի խորհրդա-գերմանական պատերազմ»]] կը հանդիսանայ:
 
== Պատերազմի Նշանակութիւնը ==
Տող 54.
Անոնք կը բնութագրուին աննախադէպ կատաղութեամբ, ամբողջական ոչնչացումներով, զանգուածային բռնագաղթերով, մարտական վիթխարի կորուստներով, զանգուածային սովամահութիւններով, մարդկային մեծ զանգուածներու ահաւոր տառապանքներով, հիւանդութիւններով, կոտորածներով ու [[ցեղասպանութիւն]]ներով:
 
Գրեթէ բոլոր [[Համակեդրոնացման Ճամբար|համակեդրոնացման ճամբարները]] Արեւելաեւրոպական ռազմաբեմին եւ Կեդրոնական Եւրոպայի մէջ կը գտնուէին, այստեղ տեղի ունեցած են [[Հոլոքոստ (արեւմտահայերէն)|Հոլոքոստի]]ի գործողութիւններէն շատերը, այստեղ գտնուած են նաեւ [[Հիթլերականներ (արեւմտահայերէն)|հիթլերականներուհիթլերականներ]]ու կողմէն գրաւուած եւրոպական տարածքներու [[Հրէական Թաղեր|հրէական թաղերէն]] շատերը:
 
[[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմի Մարդկային Կորուստներ|Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքին մահացած մօտաւորապէս 70 միլիոն մարդկային կորուստներէն]] աւելի քան 30 միլիոնը [[Արեւելաեւրոպական Ռազմաբեմ|Արևելաեվրոպական ռազմաբեմին]] կը վերագրուի,<ref name=30m />, որոնցմէ շատերը՝ քաղաքացիական բնակչութենէն մաս մը, զոհուած են [[խորհրդա-գերմանական Ռազմաբեմ|խորհրդա-գերմանական ռազմաբեմին]] վրայ ընթացող մարտական գործողութիւններու հետեւանքով: