«Գիւմրի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Գյումրի}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (6), (արւմտ․) using AWB
Տող 15.
}}</ref>, ծովու մակարդակէն բարձր է աւելի քան 1500 մ.։ Քաղաքի կարգավիճակն ունի [[1840]]-էն։
 
Արեւմտեան մասը բարձրադիր է՝ կազմուած երկու սեղանաձեւ բարձունքներէ։ Աշխարհագրական դիրքը՝ հարթավայրային է, քիչ մասնատուած, ծածկուած 300-350 մ. հաստութեամբ լճագետային ու հրաբխային նստուածքներով։ [[Կլիմայ|Կլիման]] ցամաքային է, համեմատաբար տաք [[Ամառ (արեւմտահայերէն)|ամառներովամառ]]ներով ու ցուրտ [[Ձմեռ (արեւմտահայերէն)|ձմեռներովձմեռ]]։ներով։ Տարեկան միջին ջերմաստիճանը 7&nbsp;°C է, [[Յունուար]]ինը՝ -8&nbsp;°C (նուազագոյնը՝ -35&nbsp;°C), [[Յուլիս]]ինը՝ 20&nbsp;°C (առաւելագոյնը՝ 34&nbsp;°C)։ Տարեկան տեղումները 500 մ.մ. են։ Կը գտնուի 8-9 աստիճանի երկրաշարժային գօտիի վրայ։ Վերջին ուժեղ [[Սպիտակի երկրաշարժ (արեւմտահայերէն)|երկրաշարժը]] տեղի ունեցած է [[1988]] թուականի [[Դեկտեմբեր 7]]-ին։ Նախորդ երկրաշարժը տեղի ունեցած է [[1926]] թուականի [[Հոկտեմբեր 22]]-ին։
 
Զինանշանը հաստատուած է [[2001]] թուականին։ Զինանշանի վրայի պատկերները ունին հետեւեալ նշանակութիւնը.
Տող 31.
Գիրքն ու քնարը կը հանդիսանան կրթութեան ու գիտութեան, արուեստի ու մշակոյթի խորհրդանիշներ։
 
Քաղաքի խորհրդանիշը կը համարուի նաեւ «մուշուրպան»։ [[21]]-րդ դարուն կիւմրեցիներուն քով սովորութիւն դարձած է հիւրերուն «մուշուրպա» նուիրելը (մուշուրպան [[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձէպղինձ]]է ջրաման է, որուն մէջ ջուրը կը պահէ իր սառնութիւնը)։ [[2013]] թուականին Կիււմրիի մէջ կանգնեցուցած են Մուշուրպայի արձանը։<ref name=mushurba>{{cite web|url=http://operativ.am/?p=24581/%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%AB-%D5%A7,-%D5%B8%D6%80-%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6-%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%BE-%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%82-%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%B8%D5%B2-%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%A8 |title=Զարմանալի է, որ մուշուրպան դարձաւ Կիււմրիի խորհրդանիշերէն մէկը։ |date= |accessdate=2013 Հուլիսի 113}}</ref>
 
[[Պատկեր:Mushurba statue in Gyumri 2, Cropped.jpg|250px|մինի|Մուշուրպայի արձանը Գիւմրիի մէջ]]
Տող 45.
Գիւմրին Հայաստանի Հանրապետութեան՝ մեծութեամբ, երկրորդ քաղաքն է։ Կը գտնուի Երեւանէն 126 քիլոմեթր հեռաւորութեան վրայ՝ Շիրակի բարձրաւանդակի կեդրոնական մասը, ծովու մակարդակէն 1550 մեթր բարձրութիւն ունեցող հարթավայրին, Հայաստանի հիւսիս-արեւմուտքին, Ախուրեան գետի ձախ ափին։ Շիրակի բարձրավանդակի տափարակ մասի երկարութիւնը կը կազմէ մօտաւորապէս 35, իսկ լայնութիւնը՝ 25 քիլոմեթր, սահմանակից է Փամբակի արեւմտեան, Արագածի հրաբխային զանգուածի հիւսիսային ու արեւմտեան լեռներուն եւ նախալեռներուն։
 
Քաղաքն ունի աշխարհագրական յարմար դիրք, որ կ՛ակոսուի [[Չերքեզ (արեւմտահայերէն)|Չերքեզի]]ի, [[Ջաջուռ (արեւմտահայերէն)|Ջաջուռի]]ի եւ ուրիշ ձորերով։ Ռելիեֆը հարթավայրային է, ծածկուած լճագետային եւ հրաբուխային, շուրջ 350 մ․, հզօրութեան նստուածքներով։ Ուղիղ գծով Գիւմրիէն Սեւ ծով 196 ք․մ․ է, իսկ երկաթուղիով մինչեւ [[Մոսկուա]]՝ 2760 քիլոմեթր։ Գիւմրիի օդը կազդուրիչ է ու առողջարար, բուսականութիւնը տափաստանային է, գետահովիտներուն մէջ կ՛աճին ակասիա, թխկենի, հացենի եւ այլ ծառատեսակներ։
 
== Ծանօթագրութիւններ<ref>{{Cite web|url=http://www.aztagdaily.com/archives/274434|title=Սփիւռքահայ Զբօսաշրջիկը, Գիւմրին Եւ Հայաստանի Գնացքը|last=Չէքիճեան|first=Յարութ|date=Յունուար 4 2016|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> ==
{{ծանցանկ|2}}
 
[[Կատեգորիա:Հայաստանի քաղաքներ (արւմտ․)]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Գիւմրի» էջէն