«Ըմբշամարտ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Ըմբշամարտ}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (12) using AWB
Տող 1.
[[Պատկեր:Pankratiasten in fight copy of greek statue 3 century bC.jpg|մինի|250px]]
'''Ըմբշամարտ''', երկու մարզիկներու գօտեմարտի ընդհանուր անուանում, որ կը ներառէ մի քանի մարզաձեւեր՝ [[յունահռոմէական ըմբշամարտ|յունահռոմէական]], [[ազատ ոճի ըմբշամարտ (արեւմտահայերէն)|ազատ ոճի]], [[ձիւտօ]] եւ [[սամբօ]], որոնցմէ առաջին երեքը կը մտնեն [[ողիմպիական խաղեր]]ու ծրագիրի մէջ, ինչպէս նաեւ ազգային ըմբշամարտերը:
 
== Կանոններու Պատմութենէն ==
Ըմբշամարտը որոշակի կանոններ ունեցող մենապայքարային մարզաձեւ է, ուր գոտեմարտողներու նպատակն է մրցակիցի նկատմամբ առաւելութեան հասնիլ՝ միաւորներ ձեռք բերելով կամ մրցակիցի թիկունքը դիպցնելով գետնին: Վաղնջական ժամանակներէն, երբ ըմբիշները կը գօտեմարտէին, մարտերու տեւողութիւնը սահմանափակուած չէր եւ կը շարունակուէր մինչեւ մրցակիցներէն մէկուն յաղթանակը: Ըմբշամարտին մէջ չկային [[քաշային կարգ (արեւմտահայերէն)|քաղային կարգ]]եր, եւ բոլոր մարզիկները անկախ սեփական քաշերու զգալի տարբերութենէն պարտաւոր էին մարտ վարել իրար դէմ: Առաւելութիւնը կը ստանար աւելի ծանր քաշ ունեցող մարզիկը, եւ, բնականաբար, ան յաղթանակ կը տանէր աւելի յաճախ: Ըմբշամարտի նման մրցումները տարածուած էին բազմաթիւ երկիրներու մէջ: Ատոնք կը կազմակերպուէին հին յունական ողիմպիական խաղերուն, հայկական ազգային տոնախմբութիւններուն, այլ երկիրներու ազգային տօներուն եւ յաճախ կ'աւարտէին առաւել թեթեւ քաշ ունեցող մարզիկներու պարտութեամբ կամ զգալի վնասուածքներով, իսկ երբեմն՝ նոյնիսկ մահով:
 
Գործերու նման վիճակը մտահոգութիւններու առիթ կու տար, եւ հիմնահարցերը սկսան լուծում ստանալ 1912-էն, երբ հիմնադրուեցաւ [[Ըմբշամարտի միջազգային ֆետերասիոն]]ն: Ֆետերասիոնը սահմանեց քաշային կարգեր, որ հաւասարութիւն մտցուց մրցակիցներու միջեւ, պակսեցուց վնասուածներու քանակը: Սակայն այդ քաշային կարգերը անփոփոխ չեն: Ժամանակի ընթացքին տարբեր պատճառներով ատոնք ենթարկուած են եւ կը շարունակուին ենթարկուիլ փոփոխութեան:
Տող 21.
 
== Ազգային Ըմբշամարտեր ==
* [[Կոխ (արեւմտահայերէն)|Կոխ]] ([[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]])
* [[Ճիտաօպա]] ([[Վրաստան (արեւմտաահայերէն)|Վրաստան]])
* [[Գիւլաշ]] ([[Ազրպէյճան]])
* [[Կուրես (արեւմտահայերէն)|Կուրես]] ([[Ղազախստան (արեւմտահայերէն)|Ղազախստան]])
* [[Կուրաշ (արեւմտահայերէն)|Կուրաշ]] ([[Ուզպեքիստան]])
* [[Կուրեշ (արեւմտահայերէն)|Կուրեշ]] ([[Խրխզիստան]])
* [[Գորեշ (արեւմտահայերէն)|Գորեշ]] ([[Թուրքմենիստան]])
* [[Տրինտէ]] ([[Մոլտովա]])
* [[Պարիլտա]] ([[Մոնկոլիա]])
* [[Կետչ Կոլտ]] ([[Անգլիա (արեւմտահայերէն)|Անգլիա]])
* [[Քոշտի (արեւմտահայերէն)|Քոշտի]] ([[Իրան (արեւմտահայերէն)|Իրան]])
* [[Քուշտինկիրի]] ([[Տաճիկիստան]])
* [[Խափսակայ]] ([[Եաքուտիա]])
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Ըմբշամարտ» էջէն