«Համազգայինի Հայ Կրթական Եւ Մշակութային Միութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Համազգային Մշակութային Միութիւն''', Համազգային մշակութային եւ կրթական ընկերութիւն, 1990-էն՝ Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Միութիւն (ՀՀԿՄՄ), համահայկական կազմակերպութիւն։ Կը վայելէ [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն (արեւմտահայերէն)|Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն]] կուսակցութեան հովանաւորութիւնը<ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.hamazkayin.com/%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%AB-%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6-2/|title=Համազգայինի Ամփոփ Պատմութիւն|last=|first=|date=2013-11-15|work=|newspaper=Hamazkayin|language=|access-date=|via=}}</ref>։

Հիմնուած է [[28 Մայիս]] 1928-ին, Գահիրէի մէջ՝ սկիզբը «Հայ կրթական եւ հրատարակչական ընկերութիւն» անունով<ref>{{Cite web|url=http://www.hamaskaine-tarkmantchatz.fr/hy/%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B0%D5%A1%D5%B5-%D5%AF%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A5%D6%82-%D5%B4%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB/|title=Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութիւնը|last=|first=|date=|website=www.hamaskaine-tarkmantchatz.fr|publisher=|accessdate=}}</ref>։ Հիմնադիրներ՝ [[Համօ Օհանջանեան]], [[Լեւոն Շանթ]], [[Նիկոլ Աղբալեան (արեւմտահայերէն)|Նիկոլ Աղբալեան]], [[Գասպար Իփէկեան]], [[Ստեփան Եսայեան]], [[Մինաս Խաչատուրեան]], [[Սարգիս Մալխասեան]], [[Սեդրակ Պալըգճեան]], [[Յակոբ Պալըգճեան]]։

* սատարել հայ մշակոյթի, հայ դպրութեան, հայ լեզուի եւ ընդհանրապէս հայ հոգեկան եւ իմացական արժէքներու ճանաչման, զարգացման, տարածման եւ ժողովրդականացման [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանի]]ի եւ արտերկրի մէջ, օժանդակել հայապահպանման ճիգերը, ազգային նշանակութիւն ունեցող աւանդոյթներու շարունակման եւ մշակութային նոր աւանդներու ստեղծման,

* «Համազգային»-ի գաղափարները ժողովրդականացնելու համար [[Նիկոլ Աղբալեան (արեւմտահայերէն)|Նիկոլ Աղբալեանը]]ը 1928-ի ամրան մեկնեցաւ [[Սուրիա]] եւ [[Լիբանան (արեւմտահայերէն)|Լիբանան]], ուր կատարեց «Համազգային»ի մասին հրապարակային բանախօսութիւններ եւ աւելի նեղ շրջանակի մէջ՝ մասնաւոր խորհրդակցութիւններ:

Համազգայինի հիմնադիրներու շարքին պատկանող՝ [[Գասպար Իփէկեան]]ի ներկայութիւնը անպայման ծնունդ պիտի տար թատերական շարժումի, այնպէս ինչպէս [[Լեւոն Շանթ|Լ. Շանթի]] եւ [[Նիկոլ Աղբալեան (արեւմտահայերէն)|Ն. Աղբալեանի]] ճիգերով կեանքի կոչուած էին Համազգայինի կրթական եւ հրատարակչական առաջին իրագործումները:

Ամբողջ 30 տարի ԺորԺ Սարգիսեանը ամբողջական նուիրումով մեծ խանդավառութիւն ստեղծեց ամէնուր: Իր օրօք եւ իր անձնական ճիգերով [[Լիբանան (արեւմտահայերէն)|Լիբանանի]]ի հայ գաղութը օժտուեցաւ նաեւ սեփական թատերասրահով ՝ Յակոբ Տեր Մելքոնեան թատերասրահը՝ համանուն բարերարի նուիրատւութեամբ կառուցուած ու սարքաւորուած:

Այլ աշխատանքներ, ընդգրկելով մշակոյթի այլազան մարզերը բաւականին մեծ զարգացում ապրեցան: Արդարեւ, 1960-ականներուն, սփիւռքահայ զանգուածներու տեղաշարժներու հետեւանքով, Համազգայինի մասնաճիւղեր սկսան առաջանալ Եւրոպայի, Հիւսիսային եւ Հարաւային Ամերիկաներու եւ Աւստրալիայի մէջ: Կրթական-մշակութային գործունէութիւնը վաղուց ծաւալուած էր նաեւ [[Պարսկաստան (արեւմտահայերէն)|Պարսկաստանի]]ի մէջ՝ Համազգայինի գործակից «Արարատ» եւ այլ կազմակերպութիւններու ջանքերով: Ժամանակի ընթացքին, նոյն երկրամասին մէջ գործող մասնաճիւղերը միասնաբար ստեղծեցին շրջանային կառոյցներ:

[[Ծաղկաձոր (Արեւմտահայերէն)|Ծաղկաձորի]]ի մէջ, [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]], Սեպտեմբեր 1994-ին գումարուեցաւ Համազգայինի Բ. Պատգամաւորական ժողովը, իսկ Սեպտեմբեր 1998-ի, Մարտ 2002-ի եւ Ապրիլ 2006-ի տեղի ունեցան Գ., Դ. եւ Ե. Պատգամաւորական ժողովները, Լիբանանի Ատմա ու Այն Սաատէ շրջաններուն մէջ:

Համազգային Մշակութային Միութեան գերագոյն մարմինն է Կեդրոնական վարչութիւնը՝ կազմուած 11 անդամէ. կ՛ընտրուի պատգամաւորական ժողովով՝ 4 տարի ժամկէտով։ Կեդրոնական վարչութեան կից ստեղծուած են կրթական, տնտեսական, հրատարակչական, դասագիրքերու, շինարարական, ռատիօժամի յանձնախումբեր։ Կը գործեն շրջանային վարչութիւնները, որոնք կը կազմուին աշխարհագրական սկզբունքով. [[Լիբանան (արեւմտահայերէն)|Լիբանանի]]ի, [[Սուրիա|Սուրիոյ]], [[Յունաստան]]ի, [[Կիպրոս (արեւմտահայերէն)|Կիպրոսի]]ի, [[Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ]]ու (Արեւելեան եւ Արեւմտեան), [[Քանատա]]յի, [[Աւստրալիա|Աւստրալիոյ]], [[Ֆրանսա]]յի, [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանի]]ի, շուրջ 50 մասնաճիւղ։ Համազգային Մշակութային Միութեան միջոցները կը գոյանան նուիրատուութիւններէ եւ հանգանակութիւններէ, ունեցած կալուածքներու ու հաստատութիւններու հասոյթներէ։

Այս գործի իրականացման գլուխ կանգնած էին Եգիպտոսի մէջ ապրող խումբ մը մտաւորականներ եւ հասարակական գործիչներ, ինչպէս [[Լեւոն Շանթ]]ը, [[Նիկոլ Աղբալեան (արեւմտահայերէն)|Նիկոլ Աղբալեանը]]ը, [[Վահան Նաւասարդեան]]ը, Բժիշկ [[Համօ Օհանջանեան]]ը, [[Գասպար Իփէկեան]]ը, Ստեփան Եսայեանը, Մինաս Խաչատրեանը եւ ուրիշներ: Լեւոն Շանթը եւ Նիկոլ Աղբալեանը կը վարէին [[Ալեքսանտրիա]]յի Պողոսեան վարժարանը: ԱԱնոնք ջերմ կողմնակից էին բարձր վարժարանի հիմնադրութեան եւ իրենց խնամքին յանձնած դպրոցը կը տանէին այդ ուղղութեամբ:

Կեդրոնական Վարչութեան կազմակերպութեամբ, 1995-ին Լիբանանի մէջ սկսաւ ամառնային Ուսանողական մշակութային հաւաքը, որ 2002-ին շարունակուեցաւ տեղի ունենալ [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանի]]ի մէջ:

Նոյն նպատակով Լեւոն Շանթը մեկնեցաւ [[Ֆրանսա]]: Յանձնարարուած էր տեսակցիլ [[Փարիզ (արեւմտահայերէն)|Փարիզի]]ի մտաւորականութեան եւ մտածել Արեւմտեան Եւրոպայի մէջ, մասնաւորապէս Ֆրանսայի մէջ, «Համազգային»-ի մասնաճիւղեր ստեղծելու մասին:

Համազգային Մշակութային Միութեան մեծ իրագործումներէն է «Լեւոն Շանթ» մշակութային կեդրոնը Պէյրութի մէջ, որ իր հարկի տակ կը պարփակէ [[Թորոս Ռոսլին (արեւմտահայերէն)|Թորոս Ռոսլին]] կերպարուեստի ակադէմիան, Բարսեղ Կանաչեան երաժշտանոցը, ինչպէս նաեւ երգի եւ պալետի դպրոցներ։

Հայագիտական մասնագիտական ուսումնական հաստատութիւն,որ հիմնուած է 1974-ին (1975-79-ին չի գործեր): Նպատակն է պատրաստել մասնագէտներ հայկական մամուլի, դպրոցներու, հրատարակչութիւններու, ազգային եւ կուսակցական հաստատութիւններու մէջ աշխատելու համար: Առաջին տարին ունեցած է 15 ուսանող: Առաջին շրջանաւարտները տուած է 1983-ին: Մինչեւ այժմ տուած է աւելի քան 140 շրջանաւարտ: 1991-էն ուսման տեւողութիւնը երեք տարի է: Ունի հայոց լեզուի եւ գրականութեան, ինչպէս եւ հայոց պատմութեան առանձին բաժանմունքներ: 1991-ին [[Երեւանի Պետական Համալսարան (արեւմտահայերէն)|Երեւանի պետական համալսարանի]] հետ կնքած պայմանագիրի հիման վրայ այստեղ կը դասաւանդեն Հայաստանէն գործուղուած մասնագէտներ: Հայագիտականի շրջանաւարտները իրաւունք ստացած են իրենց ուսումնառութիւնը շարունակել ԵՊՀ-ի մէջ: Ուսանողներ կ՛ընդունին Լիբանանէն, Սուրիայէն, Իրանէն եւ այլ վայրերէ: Ունի գիշերօթիկ բաժին եւ ազատ ունկնդրի կարգավիճակ: Տնօրէնն է Երուանդ Փամպուքեանը (1979-էն):