«Հոկտեմբերեան Յեղափոխութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Հոկտեմբերեան Յեղափոխութիւն''', ({{Լեզու ru|Октябрьская революция}}), պետական յեղաշրջում, որ իրագործած է [[Ռուսաստան (արեւմտահայերէն)|Ռուսիոյ]] ընկերային-ժողովրդավարական բանուորական կուսակցութիւնը (ՌԸԺ(բ)Կ, {{Լեզու ru|Российская Социально-Демократическая (рабочая) Партия-РСД(р)П}}) [[Վլատիմիր Լենին]]ի գլխաւորութեամբ, Փեթրոկրատի մէջ՝ [[Հոկտեմբեր 25]]-ին։ Յեղաշրջման հետեւանքով տապալուած է 1917-ի [[Փետրուար]]եան պուրժուատեմոքրատական յեղափոխութենէն ետք Ռուսիոյ մէջ ստեղծուած ժամանակաւոր կառավարութիւնը։

1917 թուականի սկիզբին [[Փետրուարեան Յեղափոխութիւն|Փետրուարեան Յեղափոխութեան]] հետեւանքով գահընկեց արուեցաւ Նիքոլայ II ցարը եւ իշխանութեան եկաւ Ժամանակաւոր կառավարութիւնը։ Սակայն, Ժամանակաւոր կառավարութիւնը թոյլ էր եւ ներքին հակասութիւնները կը ջլատէին անոր։ Անիկա կը շարունակեր վարել [[Համաշխարհային Առաջին Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Առաջին Համաշխարհային պատերազմը]], ինչէն աւելի ու աւելի կը դժգոհեր ժողովուրդը։ Ռուսիոյ մէջ կը տարածուեր համազգային ճգնաժամը, որ կը շօշափեր ընկերվարական, տնտեսական եւ քաղաքական ոլորտները։ Արդիւնաբերութեան համախառն արտադրանքի ծաւալը 1916-ին համեմատ նուազած էր 36 տոկոսով։ Աշնանը փակուած էին Ուրալի, Տոնպասի եւ այլ արդիւնաբերական շրջաններու ձեռնարկութիւններու համարեայ կէսը, ստեղծելով զանգուածային գործազրկութիւն։ Միեւնոյն ժամանակ կտրուկ թանկացան կեանքին պայմանները։ Աշխատաւորներու իրական եկամուտները իջան մինչեւ 1913-ին եղածին կէսը։ Ռուսիոյ պետական պարտքը 1917 [[Հոկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|հոկտեմբերինհոկտեմբեր]]ին բարձրացաւ մինչեւ 50 միլիոն րուպլի։ Երկիրը կանգնեցաւ ֆինանսական սնանկացումին առաջ։

Փեթրոկրատի մէջ, խորհրդային իշխանութիւն հաստատուելէն յետոյ պոլշեւիքներու ձեռքը անցած է իշխանութիւնը [[Մոսքուա]]յի մէջ ([[Նոյեմբեր (արեւմտահայերէն)|Նոյեմբեր]]), ապա՝ Ռուսաստանի կեդրոնական շրջաններուն (Նոյեմբեր-[[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբեր]])։ Սակայն կայսրութեան ծայրամասերը եւ ազգային տարածաշրջանները ([[Հիւսիսային Կովկաս]], [[Ֆինլանտա]], [[Ուքրաինա]], [[Անդրկովկաս]], [[Միջին Ասիա]]) խորհրդային իշխանութիւնը հաստատուած է աւելի ուշ։

Հոկտեմբերեան յեղաշրջումը ճակատագրական եղած է հայ ժողովուրդին համար։ ''Խաղաղութեան'' եւ ''Հողի'' մասին տեքրէնեու ընդունումէն յետոյ՝ ռուսական զօրքերը լքած են Կովկասեան ռազմաճակատը եւ [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստանը]]ը յայտնուած է թուրքական զօրքերու ներխուժման իրական վտանգի առջեւ։

[[1920]]-ի [[Նոյեմբեր (արեւմտահայերէն)|Նոյեմբերին]]ին, Խորհրդային Ռուսաստանին յաջողած է ստիպել Հայաստանի Հանրապետութեան Կռավարութեանը հրաժարուիլ իշխանութենէ եւ զայն յանձնիլ հայ պոլշեւիքներուն։