«Նաթրիոն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (3) using AWB |
|||
Տող 1.
'''Նաթրիոն''' քիմիական տարր է, քիմիական բանաձեւն է <big>'''Na'''</big> ({{Լեզու la|Natrium}}-էն), կարգահամարը՝ 11, հիւլէական զանգուածը՝ 22,98977։
Նաթրիոնը ({{CAS|7440-23-5}}) [[
== Պատմութւն ==
{{Լուսանկարի հատված|պատկեր=Sir Humphry Davy, Bt by Thomas Phillips.jpg|դիրք=left|ստորագրություն ={{resize|85%|Համփրի Տեւի}} |լայնք=160|ընդհանուր=240|վերև=40|աջ=40|ներքև=30|ձախ=40|շրջանակ=ոչ|մեծացնել = }}
Նաթրիոնի միացութիւնները՝ կերակրի աղը եւ սոտան, յայտնի են շատ հին ժամանակներէն։ [[Եբրայերէն]] ''նէթեր'' ({{Լեզու grc|νίτρον}}, {{Լեզու la|nitrum}}) բառը հանդիպած է [[Աստուածաշունչ]]ին մէջ որպէս նիւթի մը անուանում, որը, ըստ Սողոմոնի, եռացած է քացախին մէջ<ref>Алексеев М. Т., Колотов С. С., Менделеев Д. И. Натрий // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.</ref>: [[Եգիպտոս
Մետաղական նաթրիոնն առաջինն անջատած է Համփրի Տեւին ({{Լեզու en|Humpry Davy}}, [[1807 թուական|1807]], [[Նոյեմբեր 19]]-ին), ով առաջին անգամ այդ մասին տեղեկացրած է Պէյքըրեան դասախօսութիւններուն ({{Լեզու en|Bakerian Lecture}})<ref>{{cite journal|author=Davy, H.|title=The Bakerian Lecture, on some new Phenomena of chemical Changes produced by Electricity particularly the Decomposition of the fixed Alkalies, and the Exhibition of the new substances which constitute their bases; and on the general Nature of alkaline Bodies|journal=[[Philosophical Transactions]]|volume=98|pages=1-44|year=1808|url=https://books.google.am/books?id=Kg9GAAAAMAAJ&pg=PA1&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false}}</ref> (ան նշած է, որ [[1807 թուական]]ի [[Հոկտեմբեր 6]]-ին յայտնաբերած է քաղիւմը, իսկ նաթրիոնը քաղիւմէն՝<ref>{{cite book |author = Davy, John |title = The Collected Works of Sir Humphry Davy |location = London|publisher = Smith, Elder, and Company|year = 1839|volume=I|pages=109|url=https://books.google.am/books?id=3iIzAQAAMAAJ&pg=PA109}}</ref> քանի մը օր անց)։ Ան նաթրիոնը ստացած է խոնաւ [[նաթրիոնի հիտրօքսիտ]]ը ելեկտրոլիզի ենթարկելով։
Տող 38.
}}
Սենեակային ջերմաստիճանին նաթրիոնը ճերմակ, [[
Նաթրիոնի եւ անոր միացութիւններու շոգիները բոցը կը ներկեն բնորոշ դեղին գոյնով։ Սա յատկութիւնը յաճախ կ'օգտագործwuէ որպէս նիւթին մէջ նաթրիոնի առկայութեան ստուգման միջոց։ Նաթրիոնի շոգիները կարմրածիրանագոյն են։ Քիմիապէս աշխոյժ տարր մըն է, յայտնի բոլոր միացութիւններուն մէջ միարժէք է, օդին մէջ արագ կ'օքսիտանայ՝ յառաջացնելով օքսիտ, գէրօքսիտ, հիտրօքսիտ եւ քարպոնաթ։ Նաթրիոնի նորմալ ելեկտրոտային ներուժը -2,74 վ է, հալոյթին մէջ՝ -2,4 վ։
| |||