«Պաղլեղածին (էլիւմինիըմ)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Ալյումին}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (8) using AWB
Տող 5.
 
պաղլեղածին պարզ նիւթը փափուկ, թեթեւ արծաթասպիտակաւուն երանգով մետաղ մըն է, օժտուած է մեծ ելեկտրա– եւ ջերմահաղորդականութեամբ։
պաղլեղածինի [[խտութիւն]]ը 2.7 կ/սմ<sup>3</sup> է։ Մոտ 3 անգամ թեթեւ է [[Երկաթ (արեւմտահայերէն)|երկաթէներկաթ]]էն եւ [[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձէնպղինձ]]էն, սակայն բաւական ամուր է։ պաղլեղածինը կը հալուէ 600&nbsp;°C ջերմաստիճանին։
Տարածուածութեամբ պաղլեղածինը մետաղներուն մէջ կը գրաւէէ առաջին տեղը եւ կը կազմէ երկրակեղեւի զանգուածի 7 %–ը։
Տող 25.
Օքսիտի հալման ջերմաստիճանը 2000-էն բարձր է, եւ հնարաւոր չէ ունենալ ելեկտրոլիզի սարքեր, որոնք դիմանան ատանկ բարձր ջերմաստիճաններու։ Այդ պատճառաւ օքսիտին կը խառնեն կրիոլիտ՝ Al<sub>3</sub>[AlF<sub>6</sub>], եւ ատոր առկայութեամբ կ'իրականացնեն հալոյթի ելեկտրոլիզը բաւականին ցածր՝ մօտ 900&nbsp;°C ջերմաստիճանին։
 
Որպէս քաթոտ կը ծառայեն ելեկտրոլիզային գուռի հատակին տեղադրուած կրաֆիթեայ սալիկները, իսկ որպէս անոտ՝ կրաֆիթե ձողերու շարանը։ Գոյացող պաղլեղածինը հալուած վիճակին կը հաւաքուէ գուռի հատակին եւ կը շարունակէ կատարել քաթոտի դերը։ Անոտին վրայ [[Թթուածին (արեւմտահայերէն)|թթուածինըթթուածին]]ը կը յառաջանայ հիւլէներու ձեւով, որոնք անմիջապէս կը միանան ածուխի հետ՝ վերջինս այրելով մինչեւ CO եւ CO<sub>2</sub>։ Ելեկտրոլիզի ամբողջ ընթացքին անոտի կրաֆիթե զանգուածն անընդհատ կ'ավելցնեն։
 
== Բնագիտական Յատկութիւններ ==
* Պաղլեղածինը [[Արծաթ (արեւմտահայերէն)|արծաթափայլարծաթ]]ափայլ ճերմակ մետաղ է
* [[Խտութւն]]ը՝ 2,7 կ/սմ<sup>3</sup>
* Հալման ջերմաստիճանը՝ 658&nbsp;°C
Տող 40.
* Ելեկտրական դիմադրութեան ջերմաստիճանը գործակիցը՝ 4,3·10<sup>−3</sup>K<sup>−1</sup>։
 
Պաղլեղածինը գրեթէ բոլոր մետաղներու հետ կ'առաջացնէ [[համաձուլուածքներ]]։ Առաւել յայտնի համաձուլուածքներն են [[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձիպղինձ]]ի (տիւրաղոմին) եւ [[սիղիկիոն]]ի համաձուլուածքները։
== Կիրառութիւն ==
 
Տող 100.
* [[Մակնեզիւմ]]ին հետ համաձուլուածքէն կը պատրաստեն օդանաւերու մասեր:
* Չժանգոտելու յատկութեան եւ թեթեւութեան շնորհիւ մեծ կիրառութիւն ունի սպասքեղենի արտադրութեան մէջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=meAfS6pC9WgC&pg=PA151&dq=Aluminum+Cooking+utensils,+because+of+its+resistant+to+corrosion+and+light-weight&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjllpPng9LUAhUEwWMKHb_uDbkQ6AEINzAD#v=onepage&:q=Aluminum%20Cooking%20utensils,%20because%20of%20its%20resistant%20to%20corrosion%20and%20light-weight&f=false|title=Corrosion Resistance of Aluminum and Magnesium Alloys: Understanding, Performance, and Testing|last=Ghali|first=Edward|date=2010-05-05|publisher=John Wiley & Sons|isbn=9780470531761|language=en}}</ref>
* Մետաղադրամներ անանկ երկիրներուն մէջ, ինչպէս են [[Ֆրանսա]]ն, [[Իտալիա]]ն, [[Լեհաստան (արեւմտահայերէն)|Լեհաստանը]]ը, [[Իսրայէլ]]ը, [[Ֆինլանտա]]ն եւ այլն, աղոմինեայ կամ պաղլեղածին-[[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձ]] համաձուլուածքէն:<ref>{{cite journal|date=17 February 1992|title=World's coinage uses 24 chemical elements, Part 1|journal=World Coin News}}</ref><ref>{{cite journal|date=2 March 1992|title=World's coinage uses 24 chemical elements, Part 2|journal=World Coin News}}</ref>
* Նուագարաններ, հիմնականին կը կիրառուէ [[Կիթառ (արեւմտահայերէն)|կիթառներունկիթառ]]ներուն արտադրութեան մէջ:<ref>{{cite web|url=https://musicgroup-prod.mindtouch.us/04_BEHRINGER/What_is_the_difference_between_paper-cone_and_aluminum-cone_woofers_in_your_bass_guitar_speaker_cabinets%253F|title=What is the difference between paper-cone and aluminum-cone woofers in your bass guitar speaker cabinets? – MUSIC Group. All rights reserved.|website=musicgroup-prod.mindtouch.us|access-date=21 April 2016|df=}}</ref>
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}