«Սուրբ Ծնունդ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (14) using AWB
Տող 5.
== Պատմութիւն ==
[[Պատկեր:Garofalo - Adoration of the Sheperds - Google Art Project.jpg|մինի|ձախից|Հովիւներու այցելութիւն]]
[[Հայ Առաքելական Եկեղեցի (արեւմտահայերէն)|Հայ Առաքելական Եկեղեցին]]ն [[Յիսուս Քրիստոս]]ի Ս. Ծննդեան տօնը կը նշէ 6 [[Յունուար]]ին<ref name="Ծնունդ">{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274774 | title=Ս. Ծննդեան Տօնը` Իր Համընդհանուր Խորհուրդներով}}</ref>։ Կաթողիկէ եկեղեցին այս տօնը կը նշէ 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերին]]ին<ref name="Ծնունդ">{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274774 | title=Ս. Ծննդեան Տօնը` Իր Համընդհանուր Խորհուրդներով}}</ref
 
Մինչեւ Դ. դար, բոլոր քրիստոնեաները Ս. Ծնունդը նշած են 6 [[Յունուար]]ին։ Սակայն քրիստոնէութեան ընդունումէն անմիջապէս ետք, հռովմէացիները կը շարունակէին հեթանոսական տօներ նշել։ Բանն այն է, որ 25 ‎[[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերին]]ին մեծ շուքով կը նշուէր արեւի դից Միհրի (Միթրա, Մհեր) պաշտամունքին նուիրուած տօնը։ Հեթանոսական աւանդութիւնները խափանելու համար, 336-ին Հռոմի եկեղեցին 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերը]]ը պաշտօնապէս կը հռչակէ [[Յիսուս Քրիստոս]]ի ծննդեան օրը։ Հետագային Ասորիքի եւ գրեթէ ամբողջ արեւելքի մէջ [[Յիսուս Քրիստոս|Քրիստոսի]] Ծննդեան տօնի օրը կը փոխադրուի 25 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերին]]ին, իսկ 6 [[Յունուար]]ը կը մնայ որպէս Տիրոջ Աստուածայայտնութեան եւ Մկրտութեան օրը։
 
Հնագոյն աւանդութեան եւ աւետարանական հաշուարկներուն հաւատարիմ կը մնայ միայն Հայ Առաքելական Ս.եկեղեցին՝ 6 [[Յունուար]]ին միասնաբար նշելով Քրիստոսի Ծննդեան եւ Աստուածայայտնութեան տօները։
 
== Պահք ==
Ըստ Հայ եկեղեցւոյ՝ Ս. Ծննդեան նախորդող մէկ շաբաթը պահոց շրջան է։ 30 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերէն]]էն մինչեւ 5 Յունուարի գիշերը մարդիկ պահք կը պահեն։ Այդ ընթացքին կ'օգտագործուի բացառապէս բուսական ծագում ունեցող սնունդ։
 
Հայոց հին տոմարին համաձայն՝ Նոր տարին կը նշուէր 1 Նաւասարդին, այսինքն 11 [[Օգոստոս (արեւմտահայերէն)|Օգոստոսին]]ին, որ չէր զուգադիպեր պահքին։ Հետագային՝ տոմարական նոր հաշուարկի ներմուծմամբ, Նոր տարին կը սկսին տօնել 31 [[Դեկտեմբեր (արեւմտահայերէն)|Դեկտեմբերին]]ին, որ կը զուգադիպի քրիստոնէական մեծագոյն տօնի՝ Ս. Ծննդեան նախընթաց պահքին։ Պահեցողները պահոց շրջանէն դուրս կու գան 5 [[Յունուար]]ի երեկոյեան, երբ եկեղեցւոյ մէջ կը մատուցուի Ս. Ծննդեան Ճրագալոյցի Ս. Պատարագ եւ կը տրուի Ս. Ծննդեան աւետիսը։ Մարդիկ միմեանց կ'ողջունեն «Քրիստոս Ծնաւ եւ Յայտնեցաւ, ձեզի մեզի մեծ Աւետիս» ըսելով։
 
== Ճրագալոյցի Ս. Պատարագ ==
Տող 34.
 
* [[5 Յունուար]]ին՝ ժամը 17:30-ին, բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի ճրագալոյցի տօնական Ս. Պատարագը՝ ազդարարելով Ս. Ծննդեան աւետիսը։ Այդ օրը երեկոյեան մարդիկ եկեղեցւոյ վառած մոմերը իրենց հետ տուն կը տանին եւ կը սկսին տօնել Ս. Ծնունդը<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/4134 | title=Սուրբ Ծնունդ}}</ref>։
* [[6 Յունուար]]ին՝ ժամը 11:00-ին, բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Ծննդեան տօնական Ս. Պատարագը։ Ս. Պատարագէն ետք կը կատարուի Ջրօրհնէքի արարողութիւնը։ Օրհնուած ջուրը կը բաժնուի ներկաներուն<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref
* [[7 Յունուար]]ին հանգուցեալներու յիշատակութեան օրն է՝ Մեռելոցը։ Այդ օրը բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Պատարագ, որմէ ետք կը կատարուի հոգեհանգստեան կարգը։ Առաւօտեան՝ Ս. Պատարագէն եւ հոգեհանգստեան կարգէն ետք, մարդիկ կ'այցելեն հարազատներու շիրիմները<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref
* [[13 Յունուար]]ին՝ Տիրոջ Անուանակոչութեան օրն է։ Այդ օրը եւս բոլոր եկեղեցիներուն մէջ կը մատուցուի Ս. Պատարագը։
* Ս. Ծննդեան տօնի կարեւոր արարողութիւններէն է Տնօրհնէքը։ Տարուան ընթացքին նուազագոյնը երկու անգամ կարեւոր է հոգեւորական մը հրաւիրել՝ Տնօրհնէքի<ref name="տօն">{{cite web | url=http://www.qahana.am/am/holidays | title=Տօներ}}</ref
 
== Ս. Ծնունդի Աւանդական Ուտելիքները ==
Տօնական սեղանին վրայ պարտադիր [[Ձուկեր (արեւմտահայերէն)|ձուկ]] պէտք է ըլլար` խաշած, տապկուած կամ խմորի մէջ փաթթուած ու եփած:
 
Ս. Ծնունդի կերակուրներուն մէջ մեծ կարեւորութիւն ունէին նաեւ չոր միրգերով եւ [[Ընկոյզ|ընկուզեղէնով]] պատրաստուած կերակուրները, [[Բրինձ (արեւմտահայերէն)|բրինձովբրինձ]]ով եւ չամիչով եղինձը: Բրինձը կը խորհրդանշէր մարդկութիւնը, իսկ չամիչները` ընտրեալները` անոնք, զորս Աստուած ընտրեց իր գործը շարունակելու համար:
 
Հայկական Ծնունդի սեղանը կը ճոխանար նաեւ [[Կաղամբ (արեւմտահայերէն)|կաղամբովկաղամբ]]ով պատրաստուած տոլմայով, չոր [[Բանջարեղէն|բանջարեղէններովբանջարեղէն]]ներով պատրաստուած ապուրով, որ «մայրամաճաշ» կը կոչուէր, ինչպէս նաեւ այդ օրուան համար խնամուած եւ տօնին նախօրեակին մորթուած խոյի, [[Ոչխար (արեւմտհայերէն)|ոչխարի]] կամ հորթի [[Միս (արեւմտահայերէն)|միսովմիս]]ով<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/330919 | title=Տօներ – Աւանդութիւններ. Սուրբ Ծնունդ}}</ref>:
 
Ծնունդի ուտելիքներէն ամէնէն տարածուածը «տարի» կոչուած քաղցր գաթան էր, որ կը բաժնուէր 12 մասերու` ըստ տարուան 12 ամիսներուն:
 
Ս. Ծնունդի սեղանին ոգելից ըմպելիներ չկային, սակայն կարմիր [[Գինի (արեւմտահայերէն)|գինինգինի]]ն արտօնուած էր, քանի որ անիկա Քրիստոսի արիւնը կը խորհրդանշէր: Իսկ [[Եւրոպա]]ցիք, յատկապէս [[Ֆրանսա|ֆրանսացիներնֆրանսա]]ցիներն ու [[Իտալիա (արեւմտահայերէն)|իտալացիները]] Նոր տարուան եւ Ս. Ծնունդի սեղաններէն անպակաս կ՛ընեն տաք գինին<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/274253 | title=Շնորհաւոր Նոր Տարի եւ Ս. Ծնունդ}}</ref>:
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
 
== Արտաքին յղումներ ==