Ուիքիփետիա

«Վոլփրամ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ removed: {{Արևելահայերեն|Վոլֆրամ}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (8) using AWB
Տող 5.
[[1783 թուական]]ին սպանացի քիմիագէտ Էլհույեար եղբայրները յայտարարեցին, որ սաքսոնական վողփրամիթ միներալէն ստացած են նոր մետաղ մը։
 
[[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմի]]ի տարիներուն վողփրամը քաղաքական գործընթացներուն համար ունեցած է նշանակալի դերակատարութիւն։ [[Փորթուկալ]]ը, որպէս [[Եւրոպա]]յին մէջ սա տարրի գլխաւոր մատակարար, ճնշման տակ էր երկու կողմերէն։ Վողփրամն այդ ժամանակ ռազմարդիւնաբերութեան կարեւոր նյութերէն եղած էր։
 
== Անունը==
Տող 14.
Վողփրամը հազուագիւտ տարր է, երկրակեղեւին մէջ պարունակութիւնը 1•10<sup>−4</sup> զանգված % (տարածուածութեամբ 55<sup>րդ</sup>ն է)։ Ազատ վիճակին չհանդիպէր։ Կը յառաջացնէ հանքանիւթեր, որոնցմէ արդիւնաբերական նշանակութիւն ունեն վողփրամիթը՝ (FeMn) WO<sub>4</sub> եւ շեէլիթը՝ CaWO<sub>4</sub>։
== Բնութենական Յատկութիւններ ==
Վողփրամը ծանր, դժուարահալ, [[Արծաթ (արեւմտահայերէն)|արծաթափայլարծաթ]]ափայլ մոխրագոյն մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 3420&nbsp;°C, եռմանը՝ 5700&nbsp;°C, [[խտութիւն]]ը՝ 19,3 կ/սմ<sup>3</sup>, տեսակարար [[Ելեկտրականոթիւն|ելեկտրահաղորդականութիւնը]]՝ 1,82•10<sup>5</sup> • օհմ<sup>−1</sup> սմ<sup>−1</sup>) (20&nbsp;°C)։
 
Պահուածքի յատկութիւնները կախած են մաքրութեան աստիճանէն եւ վերամշակման եղանակէն։ Սովորական պայմաններին օդին մէջ քիմիապէս կայուն է։ Միացութիւններին կը ցուցաբերէ +2-էն +6 օքսիտացման աստիճաններ (առաւել կայուն է վեցարժէք վողփրամը)։
 
Սենեակային ջերմաստիճանին, չոր օդին քիմիապէս բաւականին անաշխոյժ է, բայց բարձր ջերմաստիճանին՝ 400 – 500&nbsp;°C-ին դանդաղ կ'օքսիտանայ [[թթուածին]]ով: [[Ջրածին (արեւմտահայերէն)|Ջրածինի]]ի հետ գործնականին չփոխազդէր, նոյնիսկ հալման ջերմաստիճանին։ [[Բորակածին]]ին հետ կը փոխազդէ 2000&nbsp;°C-էն բարձր ջերմաստիճանին։ [[Ածխածին (արեւմտահայերէն)|Ածխածին]]ը 1100 – 1200&nbsp;°C-ին կը փոխազդէ վողփրամին հետ՝ յառաջացնելով <big>WC</big> եւ <big>W<sub>2</sub>C</big> միացութիւնները։ Վողփրամը կը փոխազդէ նաեւ հալոկեններու, [[Ծծումբ (արեւմտահայերէն)|ծծումբիծծումբ]]իիի եւ [[սեղէն]]ի հետ։
== Քիմիական Յատկութիւններ ==
Անցումային տարր է։ Պարբերական համակարգին գրաւած դիրքին համապատասխան ունի 6 արժէքական [[ելեկտրոն]]<ref>{{cite book|url=https://books.google.am/?id=foLRISkt9gcC&pg=PA9|page=9|title=Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds|author=Erik Lassner|author2=Wolf-Dieter Schubert|publisher=Springer|date=1999|isbn=0-306-45053-4}}</ref> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>4</sup> 6s<sup>2</sup>: K, L, M, N թաղանթները լրացուած են։ d տարր է։
Տող 43.
(2012, հազար թօն)}}
|-
| align="center" | 1 || {{դրոշ|Չինաստան}} [[Չինաստան (արեւմտահայերէն)|Չինաստան]] ||align="right"| 64 000
|-
| align="center" | 2 || {{դրոշ|Ռուսաստան}} Ռուսիա ||align="right"| 3 557
Տող 65.
 
Վողփրամի միացութիւնները բնութեան մէջ բաւականին քիչ տարածում ունեն։ Երկրակեղեւին անոր պարունակութիւնը կը կազմէ 0,0013 %:
Վողփրամի ընդհանուր համաշխարհային պահուստային քանակը կը կազմէէ 7,5 միլիոն թոն։ Վողփրամի մեծ պաշարներ կան [[Չինաստան (արեւմտահայերէն)|Չինաստան]]ին, [[Քանատա]]յին, Ռուսիոյ, [[Պոլիվիա|Պոլիվիոյ]], [[Փորթուկալ]]ի մէջ:
 
Վողփրամի հանքեր կան նաեւ [[Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Հայաստան]]ին մէջ:
 
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վոլփրամ» էջէն