«Վրաստանի Ժողովրդավար Հանրապետութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Վրաստանի մայրաքաղաք [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիս]]ը [[Անդրկովկաս (արեւմտահայերէն)|Անդրկովկաս]]ի քաղաքական ու մշակութային կեդրոնն էր։ Սկզբնական շրջանին, երբ [[Առաջին Համաշխարհային Պատերզամ (արեւմտահայերէն)|Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ը կ՛աւարտէր, [[Գերմանական Կայսրութիւն|Գերմանական կայսրութեան]] հովանավորութեան տակ Վրաստանի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցութիւնը [[Քութայիսի Նահանգ (արեւմտահայերէն)|Քութայիսի]] եւ [[Թիֆլիսի Նահանգ (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիսի]] նահանգներու երկրին անկախութիւնը կը հռչակէ<ref>{{Cite web|title = A Retrospective on the 1921 Constitution of the Democratic Republic of Georgia|url = http://www.fed-soc.org/publications/detail/a-retrospective-on-the-1921-constitution-of-the-democratic-republic-of-georgia|website = www.fed-soc.org|accessdate = 2015-11-23}}</ref>։ 1918–ի [[ՄուտրոսԻ Զինադադար|Մուտրոսի զինադադար]]էն ետկ տարածաշրջանին մէջ [[Օսմանեան Կայսրութիւն|Օսմանեան կայսրութեան]] ու Գերմանիոյ ազդեցութիւնը կը դադրի, եւ կ՛անցնի [[Միացեալ Թագաւորութիւն|Միացեալ Թագաւորութեան]] հսկողութեան տակ։ Բացի Թիֆլիսի ու Քութայիսի նահանգներէն, պետութեան սահմաններուն մէջ մտած են նաեւ [[Պաթումի Մարզ|Պաթումի մարզ]]ի ամբողջութիւնը, [[Կարս (արեւմտահայերէն)|Կարսի մարզ]]ի հիւսիսային ու արեւելեան հատուածները, [[Սուխումի Շրջան (արեւմտահայերէն)|Սուխումի]] եւ [[Զաքաթալայի Շրջան (արեւմտահայերէն)|Զաքաթալայի]] շրջանները, տարբեր ժամանակներու ընթացքին՝ [[Սոչի (արեւմտահայերէն)|Սոչի]] քաղաքը եւ [[Էրզրումի Վիլայէթ|Էրզրումի]] ու [[Տրապիզոնի Վիլայէթ|Տրապիզոնի]] նահանգներէն հատուածներ։

1921–ին [[Խորհրդային Հայաստան (արեւմտահայերէն)|Խորհրդային Հայաստան]]էն 11-րդ Կարմիր բանակի զօրքերը հարաւէն մտան Վրաստան, գրաւեցին [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիս]]ը եւ [[Վրաստանի Խորհրդայնացում (արեւմտահայերէն)|հաստատեցին խորհրդային կարգեր]]։ [[18 Մարտ]] [[1921]]-ին Վրաստանի Ժողովրդավար Հանրապետութիւնը լուծուեցաւ, եւ հիմնադրուեցաւ [[Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւն]]ը<ref>{{Cite web|title = A Retrospective on the 1921 Constitution of the Democratic Republic of Georgia|url = http://www.fed-soc.org/publications/detail/a-retrospective-on-the-1921-constitution-of-the-democratic-republic-of-georgia|website = www.fed-soc.org|accessdate = 2015-11-23}}</ref><ref>{{Cite web|title = Karl Kautsky: Georgia (Chap.12)|url = https://www.marxists.org/archive/kautsky/1921/georgia/ch08.htm|website = www.marxists.org|accessdate = 2015-11-23}}</ref>։

1917–ին [[Ռուսական Կայսրութիւն|Ռուսական կայսրութեան]] մէջ բռնկած էր [[Թետրուարեան Յեղափոխութիւն|Փետրուաեան յեղափոխութիւն]]ը: [[Անդրկովկաս (արեւմտահայերէն)|Անդրկովկաս]]ի մէջ անոր գլխաւոր արդիւնքներէն մէկը [[Անդկովկասի Յատուկ Կոմիտէ]]ի (ՕԶաԿոմ) կազմաւորումն էր՝ որուն կեդրոնը [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիս]]ն էր (մարտ-նոյեմբեր 1917)։ Այս մէկը կազմուած էր պետական տումայի ներկայացուցիչ 4 անդամներէ, որոնք բուրժուա-ժողովրդավարական կուսակցութեան կը յարէին։ Վրաստանի խորհուրդի պատգամաւորներու մեծ մասը անդամագրուած էին սոցիալ-ժողովդրավարական կուսակցութեան եւ կ՛աջակցէին [[Ժամանակաւոր Կառավարութիւն|Ժամանակաւոր կառավարութեան]]<ref>{{Cite web|title = First Republic of Georgia|url = https://firstrepublicofgeorgia.wordpress.com/|website = First Republic of Georgia|accessdate = 2015-11-23|language = en-US}}</ref>։

Յեղափոխութիւնը քաոսի հանգեցուց։ Ռուսաստան դուրս չէր եկած [[Առաջին Համաշխարհային Պատերազմ (արեւմտահայերէն)|պատերազմէն]], եւ այս մէկը երկու ճակատով կը շարունակէր՝ [[Գերմանական Կայսրութիւն|գերմանա]]-[[Աւստրօ-Հունգարական Կայսրութիւն|աւստրօ-հունգարական]] ու [[Կովկաս (արեւմտահայերէն)|կովկաս]]եան: Նոյեմբեր 1917–ին Անդկովկասեան Յատուկ Կոմիտէն Անդրկովկասի առաջատար ազգային կուսակցութիւններու փոխարէն՝ վրացի [[Մենշեւիզմ|մենշեւիկներ]]ու, [[մուսավաթ]]ականներու, [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|դաշնակցականներու]], նաեւ էսէռներու, սոցիալ-ֆետերալիստներու եւ անոնց պաշտպանող խորհուրդներու ու արհմիութիւններու ներկայացուցիչներու՝ Թիֆլիսի մէջ կայացած խորհրդակցութեան մէջ կ՛ըստեղծուի [[Անդրկովկասի Կոմիսատ (արեւմտահայերէն)|Անդրկովկասի կոմիսարիատ]]ը։ Այս պարագային ազդեցիկ էին վրացի մենշեւիկները։ Ժողովուրդին ուղղուած իր կոչին մէջ, Անդրկովկասեան կոմիսարիատը յայտարարած էր, որ կը կոչուի «պայքարելու անիշխանութեան եւ [[Պոլշեւիկեան Ռուսաստան]]ի դէմ»։ Դեկտեմբեր 1917–ին [[Երզնկայի Զինադադար (1917, արեւմտահայերէն)|Երզնկայի զինադադարէն]] ետք, թրքական զօրքերը յարձակեցան [[Արեւմտեան Հայաստան]]ի ու Անդրկովկասի վրայ։