«Տուֆ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Տուֆ}} using AWB
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (6), (արւմտ․) using AWB
Տող 14.
Տուֆի առաջացումը կրնայ ընթանալ կամ օդէն՝ անմիջական նստեցման ձեւով, հրաբուխի ժայթքման պարագային, կամ ալ ջրային եւ օդի հոսանքներով տուֆային նիւթի տեղափոխման հետեւանքով։ Տուֆը կը կիրառուի, որպէս շատ արժէքաւոր շինանիւթ (թեթեւ պեթոններու լցանիւթ, շինարարական քար), զոր ունի բարձր տեկորատիւ որակներ։
 
Հրաբխանստուածքային տուֆի բեկորներու չափերէն կախուած՝ կ՛առանձնացնանան կոպտաբեկորային, խոշորաբեկորային, միջինբեկորային եւ մանրաբեկորային տարատեսակներ։ Հանքային խառնուրդներու առկայութեան պարագային, անոնք կը ստանան վառ կանաչ, կապտականաչ, վարդագոյն, կարմիր գոյներ։ [[Շիրակի լեռնաշղթայ|Շիրակի]], [[Բազումի լեռնաշղթայ|Բազումի]], [[Փամբակի լեռնաշղթայ]]ներուն մէջ, [[Վայոց ձորի մարզ|Վայոց ձոր]]ի մէջ, մերձերեւանեան շրջանին մէջ տարածուած են նորարշալուսային վարդագոյն, կանաչաւուն եւ խայտաբղետ տեսակները։ Պայմանականօրէն այս խումբին կը պատկանին նաեւ [[կրաքար]]ային (տիբուրեան քար) եւ [[կայծքար]]ային տուֆերը, որոնք կ՛առաջանան հրաբխային գործունէութեան աւարտական փուլին՝ հանքային տաք աղբիւրներէն քարպոնային (բնածուխ) ու սիլիկոնային նիւթերու անջատման ու նստեցման հետեւանքով։ Տարածուած են [[ՀՀ]] [[Արարատի մարզ (արեւմտահայերէն)|Արարատ]]ի, [[Շիրակի մարզ (արեւմտահայերէն)|Շիրակ]]ի, [[Վայոց ձորի (արեւմտահայերէն)|Վայոց ձորի]], [[Սիւնիքի մարզ]]երուն մէջ։
 
Կ՛օգտագործուին [[Շինարարութիւն|շինարարութեան]], [[Քանդակագործութիւն|քանդակագործութեան]], կիրառական արուեստի եւ այլ բնագաւառներու մէջ։
 
== Հայաստանի մէջ ==
Հիմնականօրէն տարածուած են Հայկական հրաբխային բարձրավանդակի տարածքին՝ [[Արագած]]ի լեռնազանգուածի, [[Կարսի սարահարթ]]ի, Սիւնիքի, Բիւրակնի, [[Ջաւախքի բարձրավանդակ]]ներուն, Կոտայքի, Եղվարդի սարաւանդներուն, Շիրակի դաշտուի, [[Արարատեան դաշտ]]ի նախալեռնային շրջաններուն, [[Ախուրեան (գետ)|Ախուրեան]]ի, [[Փամբակ (Լոռու մարզ)|Փամբակ]]ի գետերու հովիտներուն եւ այլն։ Յայտնի են հայկական հրաբխային տուֆերու՝ [[Արթիկի տիպի տուֆ (արեւմտահայերէն)|Արթիկ]]ի (վարդագոյն), [[Անիի տիպի տուֆ (արեւմտահայերէն)|Անի]]ի (դեղին), [[Երեւան-Կիւմրի տիպի տուֆ|Երեւան-Կիւմրի]]ի (սեւ, կարմիր), [[Գեղաքարի տիպի տուֆ (արեւմտահայերէն)|Գեղաքար]]ի (Գեղարքունիքի մարզ, բաց վարդագոյն, մարմնագոյն), [[Մեծավանի տիպի տուֆ|Մեծավան]]ի (մուգ վարդագոյն, կարմրաւուն, մարմնագոյն, դեղնաւուն եւ այլն ) եւ [[Ձորագետի տիպի տուֆ|Ձորագետ]]ի (Լոռիի մարզ, աղիւսագոյն, կարմրաւուն) տարատեսակները։
 
{{ՀԲ}}
{{ՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:Քարեր (արւմտ․)]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Տուֆ» էջէն