«Փղուոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎top: removed: {{Արևելահայերեն|Ֆտոր}} using AWB
No edit summary
 
Տող 1.
'''Փղուոր''' ({{Լեզու lang-la|Fluorum}}) նշանակումը <big>'''F'''</big> կարգահամարը՝ 9, հիւլէական զանգուածը՝ 18,998403:
 
Բնական փղուորը բաղկացած է միայն <sup>19</sup>F կայուն իզոթոփէն։ Արհեստականօրէն ստացուած են <sup>16</sup>F (T<sub>½</sub> <1 երկվրկ), <sup>17</sup>F (T<sub>½</sub> = 70 երկվրկ), <sup>18</sup>F (111 վրկ), <sup>20</sup>F (11,4 երկվրկ) և <sup>21</sup>F (5 երկվրկ) ռատիոաշխոյժ իզոթոփները։
Տող 6.
 
== Պատմութիւն ==
Փղուորը (F<sub>2</sub>) յայտնագործած է [[Քարլ Վիլհեմ ՇեԷլԷ]]ն [[1771 թուական]]ին, իսկ առաջին անգամ մաքուր վիճակին ստացած է [[Հանրի Մուասսան]]ը ([[1886 թուական|1886]])։ Անունն ստացած է {{Լեզու lang-la|fluo}}` «կը հոսեմ» բառէն:
 
== Բնութեան Մէջ ==
Փղուորը երկրակեղեւին տարածուած տարր է (տարածուածութեամբ տասներկուերորդն է), կը կազմէ անոր զանգուածի 6.25-10<sup>−2</sup>%-ը։ Յայտնի են փղուորիտային 35 միներալներ, որոնցմէ ամենատարածուածները փղուորիթը, քրիոլիթը եւ փղուորապատիտն են։ Զգալի քանակով փղուոր կը պարունակեն ափաթիաները՝ եւ փոսփորիթները։
 
== Քիմիական Յատկութիւններյատկութիւններ ==
Տարրերու պարբերական համակարգի 2<sup>րդ</sup> պարբերութեան 7<sup>րդ</sup> խումբի տարր։ p-տարր է, կը պատկանի աղածիններու շարքին, հիւլէի ելեկտրոնային թաղանթներուն կառուցուածքն է․ 1S<sup>2</sup>2S<sup>2</sup>2P<sup>5</sup>։
 
== Պահպանում ==
Փղուորը կը պահեն ե՛ւ կազային վիճակին (ճնշման տակ), ե՛ւ հեղուկ վիճակին, ուժեղ օքսիտացնող յատկութեամբ պայմանաւորուած՝ գրեթէ բոլոր մետաղները կ'ենթարկուեն քորոզիոյ, այդ պատճառաւ տարողութիւնները կը պատրաստեն [[նիքէղ]]է, որը կայունութիւն ձեռք կը բերէ՝ շնորհիւ մետաղի մակերեւոյթին գոյացող աղի՝ NiF<sub>2</sub>, պաշտպանիչ շերտի։
 
== Կիրառութիւն ==
Փղուորն կ'օգտագործեն յատուկ փլաստմաս (թեֆլոն), ֆրեոններու եւ հեղուկ հրթիռային վառելիքի օքսիտիչի ստացման համար։ Փղուորը լայնօրէն կ'օգտագործուէ որոշ օրկանական նյութերու՝ սառնակենթներու եւ փղուորափլասթներու արտադրութեան համար։
[[Պատկեր:A_water_droplet_DWR-coated_surface2_edit1.jpg|մինի|աջից|240px|Փղուորափլասթեայ գործուածքները յաճախ ջրամերժ են]]
Փղուորը լայնօրէն կ'օգտագործուէ որոշ օրկանական նյութերու՝ սառնակենթներու եւ փղուորափլասթներու արտադրութեան համար։
[[Պատկեր:A_water_droplet_DWR-coated_surface2_edit1.jpg|մինի|աջից|240px|Փղուորափլասթեայ գործուածքները յաճախ ջրամերժ են]]
Փղուորը կ'օգտագործուէ UF<sub>6</sub>, C1F<sub>2</sub>, SF<sub>6</sub> եւ այլն ստանալով, UF<sub>6</sub>-ը՝ ուրանիւմի իզոթոփներն իրարէ բաժնելու համար, C1F<sub>3</sub>, WF<sub>6</sub>, SF<sub>6</sub>, BrF<sub>5</sub>-ը՝ եւ այլն որպէս փղուորացնող միջոցներ, իսկ SF<sub>6</sub>-ը՝ նաեւ ելեկտրաթեքնիքի արդիւնաբերութեյան մէջ։ Սառնարաններուն մէջ կիրառուող ֆրէոն՝ CCl<sub>2</sub>F<sub>2</sub>, դիւրաեռ հեղուկը, որը շոգիացման ենթարկուելիս (ճնշումը կտրուկ փոքրացնելու միջոցաւ) շրջապատէն կը խլէ մեծ քանակով ջերմութիւն։ Նշուած նիւթը, որուն քիմիական անունն է երկքղորերկփղուորմէթան, կ'օգտագործուէ նաեւ որպէս ցնդելիութիւն ապահովող նիւթ զանազան աէրոզոլներուն եւ կենցաղային օդափոխիչներուն մէջ։
 
Տող 29 ⟶ 30՝
 
Փղուորը մարդու եւ անասուններու օրկանիզմ կը ներմուծուէ հիմնականին խմելու ջուրի հետ (այն պէտք է պարունակի 1-1.5 մկ/լ փղուոր )։ Փղուորի անբաւարարութեան պարագային կ'յառաջանայ ակռաներու փտում, աւելցուկի պարագային՝ փղուարոզ։ Փղուորը խիստ թունաւոր է։ Փղուոր պարունակող պատրաստուկները կ'օգտագործուեն որպէս հակաուռուցքային նէյրոլեփթիք, հակաընկճումային եւ թմրումային միջոցներ։
 
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
{{Արտաքին յղումներ}}
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Փղուոր» էջէն