«Վոլփրամ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (8) using AWB |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Վողփրամ''', քիմիական տարր մըն է որուն նշանն է <big>'''W'''</big> ({{
== Պատմութիւն ==
Վողփրամը յայտնաբերած եւ WO<sub>3</sub>-ի ձեւով անջատած է Քարլ Վիլհեմ Շեէլէն [[1781 թուական]]ին, թունկսթեն միներալէն, որուն արդիւնքին ստացուեցաւ [[
[[1783 թուական]]ին սպանացի քիմիագէտ Էլհույեար եղբայրները յայտարարեցին, որ սաքսոնական վողփրամիթ միներալէն ստացած են նոր մետաղ մը։
Տող 8 ⟶ 9՝
== Անունը==
[[Պատկեր:TungstenMetalUSGOV.jpg|մինի|240px
Անունն ստացած վողփրամիթ հանքանիւթի անունէն, որ կը նշանակէ «Գայլի փրփուր» ({{
== Բնութեան Մէջ ==
Վողփրամը հազուագիւտ տարր է, երկրակեղեւին մէջ պարունակութիւնը 1•10<sup>−4</sup> զանգված % (տարածուածութեամբ 55<sup>րդ</sup>ն է)։ Ազատ վիճակին չհանդիպէր։ Կը յառաջացնէ հանքանիւթեր, որոնցմէ արդիւնաբերական նշանակութիւն ունեն վողփրամիթը՝ (FeMn) WO<sub>4</sub> եւ շեէլիթը՝ CaWO<sub>4</sub>։
== Բնութենական
Վողփրամը ծանր, դժուարահալ, [[արծաթ]]ափայլ մոխրագոյն մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 3420 °C, եռմանը՝ 5700 °C, [[խտութիւն]]ը՝ 19,3 կ/սմ<sup>3</sup>, տեսակարար [[
Պահուածքի յատկութիւնները կախած են մաքրութեան աստիճանէն եւ վերամշակման եղանակէն։ Սովորական պայմաններին օդին մէջ քիմիապէս կայուն է։ Միացութիւններին կը ցուցաբերէ +2-էն +6 օքսիտացման աստիճաններ (առաւել կայուն է վեցարժէք վողփրամը)։
Սենեակային ջերմաստիճանին, չոր օդին քիմիապէս բաւականին անաշխոյժ է, բայց բարձր ջերմաստիճանին՝ 400 – 500 °C-ին դանդաղ կ'օքսիտանայ [[թթուածին]]ով: [[Ջրածին]]ի հետ գործնականին չփոխազդէր, նոյնիսկ հալման ջերմաստիճանին։ [[Բորակածին]]ին հետ կը փոխազդէ 2000 °C-էն բարձր ջերմաստիճանին։ [[Ածխածին]]ը 1100 – 1200 °C-ին կը փոխազդէ վողփրամին հետ՝ յառաջացնելով <big>WC</big> եւ <big>W<sub>2</sub>C</big> միացութիւնները։ Վողփրամը կը փոխազդէ նաեւ հալոկեններու, [[ծծումբ]]իի եւ [[սեղէն]]ի հետ։
== Քիմիական Յատկութիւններ ==
Անցումային տարր է։ Պարբերական համակարգին գրաւած դիրքին համապատասխան ունի 6 արժէքական [[ելեկտրոն]]<ref>{{cite book|url=https://books.google.am/?id=foLRISkt9gcC&pg=PA9|page=9|title=Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds|author=Erik Lassner|author2=Wolf-Dieter Schubert|publisher=Springer|date=1999|isbn=0-306-45053-4}}</ref> 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>4</sup> 6s<sup>2</sup>: K, L, M, N թաղանթները լրացուած են։ d տարր է։
Տող 64 ⟶ 67՝
|}
Վողփրամի միացութիւնները բնութեան մէջ բաւականին քիչ տարածում ունեն։ Երկրակեղեւին անոր պարունակութիւնը կը կազմէ 0,0013 %: Վողփրամի ընդհանուր համաշխարհային պահուստային քանակը կը կազմէէ 7,5 միլիոն թոն։ Վողփրամի մեծ պաշարներ կան [[Չինաստան]]ին, [[Քանատա]]յին, Ռուսիոյ, [[Պոլիվիա|Պոլիվիոյ]], [[Փորթուկալ]]ի մէջ:
Վողփրամի հանքեր կան նաեւ [[Հայաստան]]ին մէջ:
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{Արտաքին յղումներ}}
| |||