«Նաթրիոն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Նաթրիոն''' քիմիական տարր է, քիմիական բանաձեւն է <big>'''Na'''</big> ({{Լեզու lang-la|Natrium}}-էն), կարգահամարը՝ 11, հիւլէական զանգուածը՝ 22,98977։

{{Լուսանկարի հատված|պատկեր=Sir Humphry Davy, Bt by Thomas Phillips.jpg|դիրք=left|ստորագրություն ={{resize|85%|Համփրի Տեւի}} |լայնք=160|ընդհանուր=240|վերև=40|աջ=40|ներքև=30|ձախ=40|շրջանակ=ոչ|մեծացնել = }}

Նաթրիոնի միացութիւնները՝ կերակրի աղը եւ սոտան, յայտնի են շատ հին ժամանակներէն։ [[Եբրայերէն]] ''նէթեր'' ({{Լեզու lang-grc|νίτρον}}, {{Լեզու lang-la|nitrum}}) բառը հանդիպած է [[Աստուածաշունչ]]ին մէջ որպէս նիւթի մը անուանում, որը, ըստ Սողոմոնի, եռացած է քացախին մէջ<ref>Алексеев М. Т., Колотов С. С., Менделеев Д. И. Натрий // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.</ref>: [[Եգիպտոս]]ին մէջ սոտան բնութեան մէջ կը հանդիպէ սոտայի լիճերի ջուրերուն մէջ։ Բնական սոտան հին եգիպտացիները օգտագործած են զմռսելու, կտաւներու ճերմակեցման համար, խոհանոցին սնունդի մէջ, ինչպէս նաեւ ներկերու պատրաստման համար։

Մետաղական նաթրիոնն առաջինն անջատած է Համփրի Տեւին ({{Լեզու lang-en|Humpry Davy}}, [[1807 թուական|1807]], [[Նոյեմբեր 19]]-ին), ով առաջին անգամ այդ մասին տեղեկացրած է Պէյքըրեան դասախօսութիւններուն ({{Լեզու lang-en|Bakerian Lecture}})<ref>{{cite journal|author=Davy, H.|title=The Bakerian Lecture, on some new Phenomena of chemical Changes produced by Electricity particularly the Decomposition of the fixed Alkalies, and the Exhibition of the new substances which constitute their bases; and on the general Nature of alkaline Bodies|journal=[[Philosophical Transactions]]|volume=98|pages=1-44|year=1808|url=https://books.google.am/books?id=Kg9GAAAAMAAJ&pg=PA1&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false}}</ref> (ան նշած է, որ [[1807 թուական]]ի [[Հոկտեմբեր 6]]-ին յայտնաբերած է քաղիւմը, իսկ նաթրիոնը քաղիւմէն՝<ref>{{cite book |author = Davy, John |title = The Collected Works of Sir Humphry Davy |location = London|publisher = Smith, Elder, and Company|year = 1839|volume=I|pages=109|url=https://books.google.am/books?id=3iIzAQAAMAAJ&pg=PA109}}</ref> քանի մը օր անց)։ Ան նաթրիոնը ստացած է խոնաւ [[նաթրիոնի հիտրօքսիտ]]ը ելեկտրոլիզի ենթարկելով։

| նկարագրություն2 = Նաթրիոնը բոցին կուտայ [[Դեղինդեղին (գոյն, արեւմտահայերէն)|դեղնաւուն]] գոյն։

Սենեակային ջերմաստիճանին նաթրիոնը ճերմակ, [[արծաթ]]ափայլ մետաղ է։ Բոլոր մետաղներուն պէս ան լաւ կը հաղորդէ [[Ելեկտրականութիւնելեկտրականութիւն|ելեկտրական հոսանքը]]։ Նաթրիոնը փափուկ է՝ հեշտօրէն կը կտրուի դանակով։ Ան փոքր-ինչ թեթեւ է ջուրէն եւ կը պատկանի թեթեւ մետաղներու թիւին։ Նաթրիոնը դիւրահալ մետաղ է։ Եթէ նաթրիոնի մի կտորը տեղաւորենք փորձանօթին մէջ եւ տաքացնենք, ապա ան արագ պիտի հալչի։ Նաթրիոնի հալման ջերմաստիճանն է 98&nbsp;°C, եռմանը՝ 882,9 °С, խտութիւնը՝ 968 քկ/մ³, պարամակնիսական է։