«Բորակածին» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ removed: (արեւմտահայերէն) (3) using AWB |
No edit summary |
||
Տող 7.
[[1772 թուական]]ին [[Հէնրի Քաւէնտիշ]]ը իրականացրած է հետեւեալ փորձը. ան բազմիցս օդ բաց թողած է այրուող ածուխին վրայ, որուն արդիւնքին յառաջացաւ նստուածք, որը Քաւէնտիշը անուանեցաւ խեղդող օդ։ Բորակածինը յայտնագործած է [[1772 թուական]]ին սկովտիացի գիտնական Տանիէլ Ռազըրֆորտը՝ ({{lang-en|[[:en:Daniel Rutherford|Daniel Rutherford]]}}) ածուխի, [[ծծումբ|ծծմբի]], կազային [[լուսաբեր]]ի այրման արգասիքները ծծմբական լուծոյթի միջով անցկացնելիս (սա պարագային անիկա չկլանուեր՝ ի տարբերութիւն CO<sub>2</sub>-ի)։
Շուտով ֆրանսացի քիմիագէտ [[Անթուան Լորան Լաւուազիէ|Անթուան Լաւուազիէն]] եկաւ եզրակացութեան, որ այդ «խեղդող» կազը կը մտնէ մթնոլորտի բաղադրութեան մէջ եւ անուանեցաւ այն «azote» ({{
== Բնութեան Մէջ ==
Բնութեան մէջ ազատ (մոլեքուլային) վիճակին բորակածինը կը մտնէ մթնոլորտային օդի բաղադրութեան մէջ (ծաւալային՝ 78.09% եւ զանգուածային՝ 75.6%), իսկ կապուած վիճակին՝ երկու սելիտրաներու. [[նաթրիոն]]ի նիտրատ (NaNO<sub>3</sub>, կը հանդիպէ [[Չիլի]]ին մէջ, հոստեղէն ալ անուանումը՝ չիլիական սելիտրա), [[քաղիոն]]ի նիտրատ (KNO<sub>3</sub>, կը հանդիպում է [[Հնդկաստան
Երկրագունդի բաղադրութեան մէջ բորակածինը տարածուածութեամբ կը զբաղեցնէ 17<sup>րդ</sup> տեղը, անոր բաժին կը հասնէ Երկրագունդի զանգուածի 0.0019%-ը։ Չնայած «խեղդող» բնութագրումին բորակածինն առկայ է բոլոր ապրող օրկանիզմներուն մէջ (պինդ մասի զանգուածի 1-3%-ը) եւ կը հանդիսանայ կարեւորագոյն կենսածին տարրը։ Անիկա կը մտնէ պրոթէիններու, նուքլէինաթթուներու, հեմոկլոպինի, քղորոփիլի եւ այլ կենսաբանօրէն աշխոյժ նիւթերու բաղադրութեան մէջ։
|