«Ակն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ Werldwayd տեղափոխեց էջը «Ակն (արեւմտահայերէն)»-էն «Ակն»
No edit summary
Տող 1.
 
 
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
| կարգավիճակ = Քաղաք
| հայերեն անվանում = Ակն
| բնօրինակ անվանում = {{lang-tr|Kemaliye}}
| ենթարկում =
| երկիր = Թուրքիա
| պատկեր =
| պատկերի նկարագրում =
| զինանշան =
| զինանշանի լայնություն =
| զինանշանի նկարագրում =
| դրոշ =
| դրոշի լայնություն =
| դրոշի նկարագրում =
|lat_deg= 39|lat_min= 15|lat_sec= 39
|lon_deg= 38|lon_min= 29|lon_sec= 48
|CoordAddon =
|CoordScale =
|երկրի քարտեզի չափ = 300
| երկրամասի քարտեզի չափ =
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ = Թուրքիայի վարչական բաժանում{{!}}Նահանգ
| երկրամաս = Երզնկա
| երկրամասը աղյուսակում = Էրզինջան (իլ){{!}}Երզնկա
| շրջանի տեսակ =
| շրջան =
| շրջանը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
| համայնք =
| համայնքը աղյուսակում =
| երկրի քարտեզ =
| երկրամասի քարտեզ =
| շրջանի քարտեզ =
| ներքին բաժանում =
| ղեկավարի պաշտոն =
| ղեկավար =
| հիմնադրման թվական =
| տվյալ կարգավիճակում =
| առաջին հիշատակում =
| այլ անվանումներ = Մարընտունիկ, Ակին
| տարածք = 1 094
| բարձրության տեսակ =
| կենտրոնի բարձրություն =
| կլիմա =
| պաշտոնական լեզու =
| բնակչություն = 2 036
| մարդահամարի թվական = 2008
| խտություն =
| ագլոմերացիա = 5 487
| ազգային կազմ =
| կրոնական կազմ =
| էթնոհորոնիմ =
| ժամային գոտի = +2
| DST =
| հեռախոսային կոդ = 446
| փոստային ինդեքս = 24530
| ավտոմոբիլային կոդ = 24
| փոստային ինդեքսներ =
| ավտոմոբիլային կոդ = 24
| իդենտիֆիկատորի տեսակ =
| թվային իդենտիֆիկատոր =
| Վիքիպահեստում =
| կայք = http://www.kemaliye.gov.tr/
| կայքի լեզու =
}}
 
'''Ակն''' (այժմ՝ ''Քեմալիէ'', թուրք.՝ {{lang-tr|Kemaliye}})։ Ակն քաղաքը կը գտնուի Արեւմտեան [[Հայաստան]]ի մէջ, այժմ՝ [[Թուրքիա|Թուրքիոյ]] Հանրապետութեան կեդրոնական մասին, [[Երզնկա]] նահանգին մէջ, Արեւմտեան [[Եփրատ]] (Գարասու) գետի աջ ափին։
 
Անցեալին եղած է [[Խարբերդ]] վիլայէթի կազմին մէջ։ [[Ակն]]ըԱկնը կը գտնուի [[ՏավրոսյանՏաւրոսյան լեռնահամակարգ|Տաւրոսեան]] եւ Անդիտաւրոսեան լեռնաշղթաներու միջեւ, ծառազարդ դաշտավայրի մէջ, բարձր աւելի քան 1000 մ.։
 
Ակնը հիմնած են [[Սեբաստիա]] տեղափոխուած [[Արծրունի]]ները [[1022]]-ին։ Սկզբիը կոչուած է [[Մարընտուն]]իկ։ Ակն անունը հաւանաբար ծագած է քաղաքի մէջտեղ հոսող Ակնաղբիւրի անունէն։ ԺԱ դարուն Արծրունիներն Ակնին մէջ կառուցած են [[Նարեկա վանք|Նարեկայ]] (Ռշտունիքի Նարեկայ վանքի անունով), իսկ աւելի ուշ՝ [[Սուրբ Նշան վանք]] ([[Վասպուրական]]ի Վարագայ Սուրբ Նշան վանքի անունով)։
 
[[1300]]–[[1321]]-ին [[Անի]]էն այստեղ գաղթած հայերը հիմնադրած են իրենց թաղամասը՝ Ս. Յակոբ եկեղեցիով։ Ակնի մէջ եղած է նաեւ Անի անունով բերդ մը։ ԺԶ դարու սկիզբին Ակնը կը գրաւուի թուրքերու կողմէ։ [[1880]]-ին Ակն ունէր շուրջ 10 հազար բնակիչ, որուն մօտ 5500ը5500-ը հայեր էին։ Տուները քարաշէն էին, 2-4 յարկանի։ Քաղաքը մաքուր էր, բարեկարգ, սալահատակուած փողոցներով։ Ակնցիք վարպետ արհեստաւորներ եւ առեւտրականներ էին։
 
ԺԹ դարի վերջերը Ակնի մէջ կը գործէին երկսեռ դպրոցներ՝ (Նարեկեան եւ Ներսեսեան), եկեղեցիներ՝ (Ս. Աստուածածին եւ Ս. Գէորգ), ազգային ընկերութիւններ՝ (Ազգասիրական, Ուսումնասիրական, Արամեան եւ Նարեկեան)։ [[1870]]-ին Ակնի մէջ լոյս տեսած են՝ «[[Ծաղիկ (հանդէս)|Ծաղիկ»]], «[[Եփրատ (հանդէս)|Եփրատ»]], «Մտրակ» թերթերը։ [[1873]]-ին այդտեղ ներկայացուած է «Սուրբ Մեծն Ներսէս» բիէսը։
Տող 83 ⟶ 31՝
 
Ակնը մօտ 200 տարի ամիրական նշանաւոր գերդաստաններ տուած է Կ. [[Պոլիս|Պոլսոյ]] եւ [[Զմիւռնիա|Զմիւռնիոյ]]՝ (Տատեան, Ճեզայիրլեան եւ ուրիշներ) մէջ։
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
 
== Աղբիւրներ ==
* Հայր Մ․ Վարդ․ Պոտուրեան, Հայ Հանրագիտակ, 1938 Պուքրէշ, Հատոր Ա․, էջ 81-82,
{{Արտաքին յղումներ}}
 
[[Կատեգորիա:Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Ակն» էջէն