Ուիքիփետիա

«Վենետիկ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ →‎top: clean up, replaced: | զինանշանի նկարագրում = → | զինանշանի նկարագրութիւն =, | դրոշի նկարագրում = → | դրօշի նկարագրութիւն =, | ղեկավ using AWB
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
| կարգավիճակ = Քաղաքքաղաք
| հայերեն անվանում = Վենետիկ
| բնօրինակ անվանում = Venezia / Venexia
| ենթարկում =
| երկիր = Իտալիա
| պատկեր = Venecia - Panorama desde o Campanile San Marcos - 03.jpg
| պատկերի նկարագրում =
| զինանշան = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg
| զինանշանի լայնություն =
| զինանշանի նկարագրութիւն =
| դրոշ = Flag of Most Serene Republic of Venice.svg
| դրոշի լայնություն =
| դրօշի նկարագրութիւն =
|lat_dir = N|lat_deg= 45|lat_min= 26|lat_sec=
|lon_dir = E|lon_deg= 12|lon_min= 19|lon_sec=
| CoordAddon =
| CoordScale =
| երկրի քարտեզի չափ =300
| երկրամասի քարտեզի չափ =290
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամաս = Վենետo
| երկրամասը աղյուսակում =
| շրջանի տեսակ =
| շրջան =
| շրջանը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
| համայնք =
| համայնքը աղյուսակում =
| երկրի քարտեզ =
| երկրամասի քարտեզ =
| շրջանի քարտեզ =
| ներքին բաժանում =
| ղեկավարի պաշտօն =
| ղեկավար =
| հիմնադրման թուական =
| տվյալ կարգավիճակում =
| առաջին հիշատակում =
| այլ անվանումներ =
| տարածք =412
| կենտրոնի բարձրութիւն = 0
| կլիմա =
| լեզու =
| բնակչութիւն = 270 439
| մարդահամարի թւական = 2009
| խտութիւն =
| ագլոմերացիա = 304 674
| ազգային կազմ = իտալացիներ, վենեսիացիներ
| կրօնական կազմ = կաթոլիկներ
| տեղաբնականուն =
| ժամային գոտի = +1
| DST = կա
| հեռախոսային կոդ = +39 41
| փոստային ինդեքս = 30100
| փոստային ինդեքսներ =
| ավտոմոբիլային կոդ =
| իդենտիֆիկատորի տեսակ =
| թուային իդենտիֆիկատոր =
| Վիքիպահեստում = Venice
| կայք = http://www.comune.venezia.it/
}}
'''Վենետիկ''', ([[իտալերէն]]՝ {{lang-it|Venezia}}), քաղաք [[Իտալիա|Իտալիոյ]] մէջ։ Տարածքը 0,44 ք.մ.², քաղաքի բնակչութիւնը՝ 270 439 ([[2009]] թ.) մարդ, արուարձաններու բնակչութիւնը ներառեալ՝ 1,600,000։ Նաւահանգիստ [[Ատրիաթիկ ծով]]ու վրայ (ապրանքաշրջանառութիւնը տարեկան 21 մլն. թոն), Մարքօ Բոլոյի անուան միջազգային օդակայան։ Պատմական կեդրոնը տեղակայուած է Վենետիկի ծովածոցի 118 կղզեակներու վրայ, որոնք կը բաժանուին իրարմէ 150 ջրանցքներով եւ վտակներով։ Կղզիներու եւ կղզեակներու միջեւ հիմնուած է շուրջ 400 կամուրջ (որոնց կարգին են՝ Ռիալթոյի եւ Հառաչանքներու կամուրջները, որոնք կառուցուած են 16 դարու վերջաւորութեան)։
 
Վենետիկի արդիւնաբերական-նաւահանգստային մասը (Մեսթրէ) կը գտնուի մայր ցամաքի վրայ։ Զարգացած են նաւաշինութիւնն ու նաւերու վերանորոգման աշխատանքները, գունաւոր մետաղագործութիւն, նաւթավերամշակում, քիմիական եւ ելեկտրական՝ թեթեւ արիւնաբերութեան ճիւղեր։ Ապակեգործութիւն (Մուրանոյի թանգարան), ժանեակագործութիւն (Պուրանօ կղզի)։ Համալսարան, երաժշտանոց (1916 թ.)։ Թանգարաններ (ինչպէս նաեւ Արուեստներու ակադեմիայի պատկերասրահը)։ Առաջին հանրային օփերային թատրոն ([[1637]]-[[1812]] թթ.), «Fenice» ([[1792]]) օփերային թատրոն։
 
== Պատմութիւն ==
Քաղաքի անունը առաջացած վենետներ ցեղի անունէն, որոնք այստեղ բնակած են [[հռոմ]]եական ժամանակներուն։ Վենետիկեան ծովածոցին մէջ մարդիկ սկսած են բնակիլ բարբարոսներու, Աթթիլայի հոներու, վեստկոթներու եւ լանկոպարտներու ներխուժումի ժամանակ 5V-6-րդVI դարերուն։ Քաղաքային կարգաւորումը Վենետիկեան ծովածոցի կղզիներուն վրայ սկսած է 6-րդ դարի երկրորդ կէսին։ Սկիզբը, Մալամոքքո և Դոռչելլօ կղզիները կը համարուէին կարգաւորման կեդրոնը, սակայն 8-րդVIII դարէն սկսեալ ան տեղափոխուած է դէպի իր ներկայ դիրքին։ 7-րդVII դարուն [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդիական կայսրութեան]] նախաձեռնութեամբ կղզիները միացան մէկ առաջնորդի գլխաւորութեան տակ, որ կոչուեցաւ տոժ։ Առաջին տոժը եղած էր Բաուլօ Լուչիօ Անաֆեսդոն 697թ697 թ.։ Ան ընտրուեցաւ Բիւզանդական կայսրութեան կողմէ։ 8-րդ դարէն սկսեալ տոժը արդէն կ'ընտրուէր Վենետիկի մէջ՝ առանց Բիւզանդական կայսրութեան ընտրումով։ Այդ կանոնէն ետք առաջին տոժի ընտրութիւնը եղած է 727 թուականին։ Քաղաքի ամբողջ պատմութեան ընթացքին ընտրուած են 120 տոժեր։ Վերջինը Լուտովիկo Մանինն էր, որ գահընկեց եղաւ 1797 թուականին։ Ռավեննայի լանկոպարտներու հետ զբաղուելէ ետք Վենետիկը մնաց վերջին տարածքը Իտալիայի մէջ, որ կը գտնուէր Բիւզանդական կայսրութեան կառավարութեան տակ։ Իտալիոյ միւս մասերը միացան Քարլ Մեծի իշխանութեանը, որմէ ետք ան մնաց Բիւզանդական կայսրութիւնը և արեւմտեան աշխարհը իրար միացնող կեդրոնը։ Բետրօ Բ. Օրսելօ տոժի կառավարութեան ժամանակ Վենետիկ յաջողեցաւ խաղաղ պայմանագրեր կնքել հարեւան իշխանութիւններու հետ, ապահովելով հանգիստ կառավարութիւն, անարգելք առեւտրականութիւն, նաեւ հանրապետութեան տարածքներու ընդարձակումը՝ գրաւելով Տալմաթայի հողերը։
 
== Քոյր քաղաքներ ==
Տող 82 ⟶ 26՝
* {{Դրոշ|Հայաստան}} [[Երեւան]], [[Հայաստան]]
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
== Աղբիւրներ ==▼
{{Ծնթ․ցանկ}}
 
▲== Աղբիւրներ ==
#[[Յովհաննէս Բարսեղեան]] (2006)։ «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ ''Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու''։ Երեւան: 9 -րդ Հրաշալիք, էջ 48։
{{Արտաքին յղումներ}}
 
[[Կատեգորիա:Իտալիոյ քաղաքներ]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վենետիկ» էջէն