«Լուսաբեր (քիմիական տարր)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
Չ clean up, replaced: Կարմիր (գոյն, արեւմտահայերէն) → կարմիր (գոյն) using AWB |
||
Տող 18.
Լուսաբերը բնութեան մեջ տարածուած տարր մըն է, կը կազմէ երկրակեղեւի զանգուածի 9,3․10<sup>−2</sup>%-ը (տարածուածութեամբ 13-րդն է)։ Լուսաբերը բնորոշ հօտով, անգոյն, մոմակերպ, թունաւոր նիւթ է, կը ստացուէ լուսաբերի շոգիները սառցնելիս։
Հալման ջերմաստիճանը 44,1 °C, եռմանը՝ 280,5 °C, խտութիւնը՝ 1828 քկ/մ<sup>3</sup>։ Օդին մէջ (40 °C-ում) կ'ինքնաբռնկուէ (կը պահեն ջուրին տակ)։ Բաղկացած է Р<sub>4</sub> մոլեքուլներէ (լուսաբերրի մյուս ձեւափոխութիւններն հիւլէական պոլիմերներ են)։ Տաքացնելիս 250-300 °C դանդաղ կը փոխարկուէ [[
Քիմիապէս աւելի պասսիվ է, օդին մէջ կը բռնկուէ 240-250 °C տաքացնելիս, համարեայ թունաւոր չէ։ Չլուծուեր ջուրին մէջ եւ ծծմբածխածնին մէջ։ Ապրանքային կարմիր լուսաբերը գործնականօրէն ամորֆ է, գոյնը՝ կարմրաշագանակագոյնէն [[մանիշակագոյն]]։
Տող 68.
Փոսփատի տեսքով անօրկանական լուսաբերը անհրաժեշտ է կեանքի բոլոր ձեւերուն համար:<ref>Ruttenberg, K.C. [http://www.libraryindex.com/pages/3375/Phosphorus-Cycle.html Phosphorus Cycle – Terrestrial Phosphorus Cycle, Transport of Phosphorus], from ''Continents to the Ocean, The Marine Phosphorus Cycle''. ([http://archive.li/6amcz archived link])</ref> Լուսաբերը գլխաւոր դեր ունի ԴՆԹ-ի եւ ՌՆԹ-ի կառուցուածքային ձեւաւորման համար: Ապրող բջիջները լուսաբերը կ'օգտագործեն ատենոզին թրիփոսփատի (ԱԹՓ) միջոցաւ եռանդը փոխադրելու համար: Փոսփոլիպիտները գլխաւոր կառուցուածքային բաղադրիչ կը հանդիսանան բջիջներու թաղանթներուն համար:<ref>Nelson, D. L.; Cox, M. M. "Lehninger, Principles of Biochemistry" 3rd Ed. Worth Publishing: New York, 2000. {{ISBN|1-57259-153-6}}.</ref>
Միջին չափահաս մարդուն մարմինը կը պարունակէ 0,7 քկ լուսաբեր, որուն 85-90%-ը՝ ոսկորներուն եւ ակռաներուն մէջ ապատիտի ձեւով: Արեան մէջ լուսաբերի միջին պարունակութիւնն է շուրջ 0,4 կ/լ, որուն 70%-ը օրկանական եւ 30%-ը անօրականական փոսփատներ են:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/?id=ba_5OSsyS4YC&pg=PA171|page=171|title=Nutrition for the Middle Aged and Elderly|author= Bernhardt, Nancy E.|author2= Kasko, Artur M.|publisher=Nova Publishers|date=2008|isbn=1-60456-146-7}}</ref>
Լուսաբերի աղբիւրները նոյնն պրոթէին պարունակող սնունդն է, թէեւ պրոթէինները լուսաբեր չեն պարունակեր: Զորօրինակ, կաթը, մսեղէնը եւ սոյան կը պարունակեն նաեւ լուսաբեր: Որպէս կանոն, ուտելիքին միջոցաւ անհրաժեշտ պրոթէին եւ կաղկիոն ստանալը հաւանական է, որ կ'ապահովէ նաեւ բաւականաչափ լուսաբերի ստացումը:<ref>[https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002424.htm Phosphorus in diet: MedlinePlus Medical Encyclopedia]. Nlm.nih.gov (2011-11-07). Retrieved on 2011-11-19.</ref>
| |||