«Հոկտեմբերեան Յեղափոխութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ clean up, replaced: 1ի → 1-ի, 3ի → 3-ի (2), 5ի → 5-ի, 8ի → 8-ի using AWB
Տող 26.
 
=== Ձմեռային Պալատի Գրաւումը ===
Ապստամբութիւնը հիմնականին մէջ անարիւն եղած էր, աւարտական գրոհը եղաւ Ձմեռային պալատին վրայ, որուն թոյլ պաշտպանութիւնը կ'իրականացնէին 3000 քատեթներ, սպաներ, քազաքներ եւ կին զինուորներ։<ref name="beckett528">Beckett, p. 528.</ref><ref name=rabinowitch>{{cite book|last1=Rabinowitch|first1=Alexander|title=The Bolsheviks Come to Power: The Revolution of 1917 in Petrograd|date=2004|publisher=Pluto Press|pages=273-305|accessdate=25 January 2016}}</ref>: Գրոհը տեւեցաւ ամբողջ օրը, մի կողմէն քանի որ հրետանին չէր գործարկուած եւ քանի որ պոլշեւիքները կը վախնային բռնութիւններէ, երբ մինչ սա ատենը ապստամբութիւնը խաղաղ բնոյթ կրած էր։ Ժամը 6-ն անց15ինանց15-ին հրետանաւոր քատեթներու մեծ խումբ մը հեռացաւ պալատէն, տանելով իրենց հրետանին։ Ժամը 8ին8-ին 200 քազաքներ նմանապէս դուրս ելան եւ վերադարձան իրենց պարաքները։ Այն ատենը, երբ պալատին մէջ ժամանակաւոր կառավարութեան աշխատակազմը կը քննարկեր իրավիճակը, պոլշեւիքները ներկայացրեցին յանձնուելու վերջնագիր։ Բանուորներն ու զինուորները գրաւեցին վերջին հեռագրակայանը եւ արտաքին աշխարհին հետ կառավարութեան կապը վերացաւ: Մութը վրայ հասնելուն պէս ապստամբները գրեթէ առանց դիմադրութեան հանդիպելու մուտք գործեցին պալատ եւ գրաւեցին զայն։ Ժամը ինն անց քառասունհինգին «Աւրորա» հածանաւը պարապ կրակ մը արձակեցաւ ծովածոցէն, որպէս յեղաշրջումի յաղթանակի նշան։
[[Պատկեր:CruiserAurora061609.jpg|մինի|240px|<small>«Աւրորա» հածանաւը, որ ազդարարեցաւ յեղաշրջումի աւարտը:</small>]]
Փեթրոկրատի մէջ, խորհրդային իշխանութիւն հաստատուելէն յետոյ պոլշեւիքներու ձեռքը անցած է իշխանութիւնը [[Մոսքուա]]յի մէջ ([[Նոյեմբեր]]), ապա՝ Ռուսաստանի կեդրոնական շրջաններուն (Նոյեմբեր-[[Դեկտեմբեր]])։ Սակայն կայսրութեան ծայրամասերը եւ ազգային տարածաշրջանները ([[Հիւսիսային Կովկաս]], [[Ֆինլանտա]], [[Ուքրաինա]], [[Անդրկովկաս]], [[Միջին Ասիա]]) խորհրդային իշխանութիւնը հաստատուած է աւելի ուշ։
Տող 34.
ՌԽԴԸՀ-ի մէջ ստեղծուեցան առաջին կազմաւորումները՝ Թերեքի (կեդրոնը՝ Փեաթիկորսք), Տաւրիտայի (Սիմփերոփոլ), Տոնի (Տոնի Ռոսթով), Թուրքեստանի (Թաշքենտ), Քուպան-Սեւծովեան (Եկատերինոտար), Սթավրոփոլի Խորհրդային Հանրապետութիւնները։
 
Յունուար 21ի21-ի (Փետրուար 3-ի) հրամանագիրով չեղարկուեցան ցարական եւ ժամանակաւոր կառավարութիւններու արտասահմանեան եւ ներքին փոխառութիւնները, նաեւ՝ այլ պետութիւններու հետ կնքուած պայմանագիրերը։
 
Պրեսթի խաղաղութեան պայմանագիրի արդիւնքով՝ Խորհուրդային Ռուսիայէն անջատուեցաւ 56 միլիոն բնակչութիւնով (Ռուսիոյ Կայսրութեան բնակչութեան 1/3-ը) 780 հազ. քառ. ք.մ. տարածք, որտեղ կը գտնուէին մշակուող գիւղտնտեսական հողերու 27 %-ը, ամբողջ երկաթուղային ցանցի 26 %-ը, մանուածային արդիւնաբերութեան 33 %-ը, կը ձուլուէր երկաթի եւ պողպատի 73 %-ը, կ'արդիւնահանուէր քարածուխին 89 %-ը եւ կը պատրաստուէր շաքարի 90 %-ը։ Միեւնոյն ատենը Ռուսիան նշուած տարածքներէն հանեցաւ իր բոլոր զօրքերը, իսկ Գերմանիան, հակառակը մտցրեցաւ եւ պահպանեցաւ վերահսկողութիւնը Մոզունտի կղզաշարի եւ Ռիկայի ծովածոցին վրայ։ Ատորէն բացի, ռուսական զօրքերը պարտաւոր էին հեռանալ Ֆինլանտիայէն, Ալանտի կղզիներէն, որ Շուետին մօտ էր։ Կարսը, Արտահանը, Պաթումը փոխանցուեցան Թուրքիային։ 1918 Նոյեմբեր 13ին13-ին Առաջին Համաշխարհային պատերազմին ընթացքին Աւստրիա-Հունկարիոյ եւ Գերմանիոյ պարտութենէ յետոյ Պրեսթի պայմանագիրը Ռուսիոյ խորհուրդային իշխանութիւնները չեղարկեցին։
 
== Յեղաշրջում Եւ Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն ==