'''Գրիգոր Մսերեան''', Հայ մտաւորականութեան [[Իզմիրեան]] դպրոցին գլխաւոր ջիղերէն եղած է Գրիգոր Մսերեան իբր ամենէն գործունեայ տիպարներէն մէկը անոնցմէ որոնք ջանացած են միշտ օգտակար հանդիսանալ Հայ Ազգին եւ Գրականութեանտը։ ▼
'''Գրիգոր Մսերեան''' ([[1846]], [[Զմիւռնիա]] - [[15 Օգոստոս]] [[1893]], [[Զմիւռնիա]]), հասարակական գործիչ, թարգմանիչ, խմբագիր, հրատարակիչ։
Իր մտայնութիւնը եղած է Հայ Ազգին տառապանքն ու կեղեքումները․ տարիներով վշտակից եղած է Ազգին ցաւերուն եւ իբր հրապարակագիր եւ բարեկամ եւրոպական դիւանագիտական անձերու, ամէն աշխատութիւն չէ զլացած այդ ցաւերուն դարմանումին համար։ ▼
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է [[Զմիւռնիոյ]] մէջ [[1846]]-ին, եղբօրորդին է՝ [[ՄաքիսարոսՄաքիստրոս Մսերեան]]ի, իր նախնական կրթութիւնը ստացած է [[Իզմիր]]իի՝ Աղաբեկեան-Մամուրեան, ապա՝ [[Մեսրոպեան]] վարժապետիվարժարաններուն մէջ, աշակերտած է [[Վիեննայի Մխիթարեանց]] տեղական վարժարան․վարժարանի Հ․ [[Արսէն Այտընեան]]ի տեսչութեան միջոցին, գնահատուելովորուն անկէկողմէ գնահատուած է իր ուշիմութեան եւ յառաջդիմութեանըյառաջդիմութեան պատճառաւ։
Հազիւ ստացած նախակրթութեան հիմերը, կ'ըստիպուիկը ստիպուի նետուիլ գործի ասպարէզիասպարէզ եւ սակայն իր յառաջդիմելու եւ զարգանալու փափաքը զինքըզինք հետզահետէհետզհետէ յառաջ կը մղեն ու իր շահած բոլոր դրամները կը վատնէ շարունակ ինքնազարգացման գործիքներգործիքներու, -Ֆրանսերէն գիրքեր - գնելու, եւ այդպէսով հաղորդակցուեանհաղորդակցութեան կը մտնէ օտար մտքին հետ։ Հետզհետէ կը կազմաւորուի այդ կերպով իր մտաւորականութեանմտաւորական հասունութիւնը եւ կը դաւանի [[Լիթրէի]] դրական փիլիսոփայութեանը։փիլիսոփայութեան։
▲'''Գրիգոր Մսերեան''', Հայ մտաւորականութեան [[Իզմիրեան ]] դպրոցին գլխաւոր ջիղերէն եղած է Գրիգոր Մսերեան , իբր ամենէն գործունեայ տիպարներէն մէկը , անոնցմէ որոնք ջանացած են միշտ օգտակար հանդիսանալ Հայ Ազգին եւ Գրականութեանտը։
Առեւտրական ասպարէզին մէջ եւս ոչ նուազ բանիբուն՝ իր ճարտարամտութեան նշաններն ցոյց կուտայ [[Զուիցերեան]] վաճառատան մը մէջ կարեւոր պաշտօնի մը կոչուելով, եւ սակայն իր դրական գործունէութեան միջոցին միշտ անտես չէ ըրած բանասիբական ու իմաստասիրական խնդիրները որոնց նկատմամբ իր ունեցած մասնաւոր հակումը, գրաւած է իր պարադի բոլոր ժամերը։ ▼
== Գործունէութիւն ==
Գործակցելով [[Իզմիրեան]] այն հոսանքին զոր նոյն միջոցին գոյութիւն ունէր որով եւրոպական ամէնէն գեղեցիկ գործերը կը հայացուէին ու կը հրատարակուէին, թարգմանած է Ա․ [[Տիւմայի Բօլին]], Օ․ [[Ֆէօյէի Աղքատ]] Երիտասարդի մը վեպը, [[Փարիզ]]ն յ[[Ամերիկա]], որոնք տպուած են [[Տէտէեան]] տպարանին մէջ, աւելի վերջերը ինքը եղաւ գրեթէ Հայոց մէջ իրապաշտ դպրոց մը ստեղծելու առաջին յանդուգն քայլը առնողը՝ թարգմանելով [[Պօքաչիօ]]ի Տասնօրեակները եւ հրատարակելով [[Յովնաննա Բաբուհի]] անունը վէպը եւ Մէտէօրեայի մէջ թարգմանելով [[Էմիլ]] [[Զօլայի]] մէկ գեղեցիկ գրական տեսութիւնը [[Լիթրէի]] եւ [[Հիւկօի]] վրայ։ ▼▲Առեւտրական ասպարէզին մէջ եւս ոչ նուազ բանիբուն՝ իր ճարտարամտութեան , նշաններն ցոյց կուտայկու տան [[Զուիցերեան]] վաճառատան մը մէջ կարեւոր պաշտօնի մը կոչուելով, եւ սակայն իր դրական գործունէութեան միջոցին միշտ անտես չէ ըրած բանասիբականբանասիրական ու իմաստասիրական խնդիրները , որոնց նկատմամբ իր ունեցած մասնաւոր հակումը , գրաւած է իր պարադիազատ բոլոր ժամերը։
▲Գործակցելով [[ ԻզմիրեանԻզմիր (արեւմտահայերէն)|Իզմիր]] եան այն հոսանքին , զոր նոյն միջոցին գոյութիւն ունէր որով եւրոպական ամէնէն գեղեցիկ գործերը կը հայացուէին ու կը հրատարակուէին : Գործակցելով Տէտէեաններուն հետ, 1872—76-ին թարգմանած ու հրատարակած է Ա․ [[Տիւմայի Բօլին]]«Փօլին», Օ․ [[Ֆէօյէի «Աղքատ ]] Երիտասարդի մըՄը վեպըՎէպը», [[Փարիզ]]նԱ․ յ[[Ամերիկա]],Աշարի որոնք«Յետվիճի տպուածԵրդումը ենեւ [[Տէտէեան]]Ր․ տպարանինՖեպրի մէջ,«Փարիզն Ամերիկա» երկերը։ աւելիԱւելի վերջերը ինքը եղաւ գրեթէ Հայոց մէջ իրապաշտ դպրոց մը ստեղծելու առաջին յանդուգն քայլը առնողը՝ թարգմանելով [[Պօքաչիօ]]ի«Պօքաչիոյի Տասնօրեակները » եւ հրատարակելով [[«Յովնաննա Բաբուհի ]]» անունը վէպը եւ Մէտէօրեայի մէջ թարգմանելով [[Էմիլ ]] [[Զօլայի]]Զոլայի մէկ գեղեցիկ գրական տեսութիւնը [[Լիթրէի ]] եւ [[ Հիւկօի Վիքթոր Հիւկօ|Հիւկոյի]] վրայ։մասին։
Տէտէեանի տպագրական գործունէութեան շիջումէն վերջ ինք քանի մը համախոհներու հետ [[1878]]ին հաստատած է տպարան մը որուն գործութիւնը չէ կրցած բեղմնաւոր ըլլալ՝ իր գործակիցներուն հետզհետէ գործէ քաշուելուն պատճառաւ որով ամբողջ բեռը մնացած է իր վրան։ ▼
▲Իր մտայնութիւնըմտահոգութիւնը եղած է Հայ Ազգին տառապանքն ու կեղեքումները․ տարիներով վշտակից եղած է Ազգին ցաւերուն եւ իբր հրապարակագիր եւ բարեկամ եւրոպական դիւանագիտական անձերու, ամէնոչ աշխատութիւնմէկ չէաշխատանք զլացածխնայած է այդ ցաւերուն դարմանումինդարմանման համար։
Իր տպագրական գործունէութեան հետ զուգընթաց ձեռնարկած է խիստ աչքառու գործի մը, այն է [[Մետեօրա]]յի հրատարակութիւնները որոնցմէ դժբաղդաբար սակայն 3 հատոր միայն կրցած է ի լոյս ընծայել։ ▼
▲ՏէտէեանիՏէտէյեանի տպագրական գործունէութեան շիջումէն վերջ , ինք քանի մը համախոհներու հետ , [[1878]] -ին հաստատած է տպարան մը , որուն գործութիւնը չէ կրցած բեղմնաւոր ըլլալ՝ իր գործակիցներուն հետզհետէ գործէ քաշուելուն պատճառաւ , որով ամբողջ բեռը մնացած է իր վրան։
[[Մետեօրա]] (տես պատկեր թիւ 140) պարբերական մըն էր որ սկսաւ հրատարակուիլ [[1878]]ին իր խմբագրութեամբ եւ կը պարունակէր գրական, ազգային, դիտական, գեղեցիկ եւ լուրջ յօդուածներ եւ որոնց մէջ կը յուզուէին գլխաւորաբար ազգային հարցեր, ու հասարակական խնդիրներ եւն․։ ▼
[[Մետեօրան]], ինչպէս կը գրէ [[Մսերեան]], իր յառաջաբանին մէջ, «Առ այժմ լոկ հաւաքածու մըն է գիտական, ազգային եւ գրական գործերու ու թարգմանութիւններու, հետեւաբար իր էջերը բաց են ամէն գրիչներու համար որոնք իրենց ազգին ու հայրենեաց կ'ուզեն նուիրուիլ։ ▼
▲Իր տպագրական գործունէութեան հետ զուգընթաց ձեռնարկած է խիստ աչքառու գործի մը, այն է [[Մետեօրա]]յիՄետեօրայի հրատարակութիւնները որոնցմէ դժբաղդաբարդժբախտաբար սակայն 3 հատոր միայն կրցած է ի լոյս ընծայել։
Մետեօրայի նպատակն է ժամանակիս ոգւոյն եւ [[Եւրոպա]]յի գիտական շարժման արձագանք ըլլալ, միեւնոյն համակրութեամբ ընդունելով նաեւ աստուածաբանական, հոգեբանական եւ գրական հայեացքներով գրուած կարեւոր յօդուածները։»
▲[[Մետեօրա]] (տես պատկեր թիւ 140)Մետեօրան պարբերական մըն էր , որ սկսաւ հրատարակուիլ [[1878]] -ին իր խմբագրութեամբ եւ կը պարունակէր գրական, ազգային, դիտական, գեղեցիկ եւ լուրջ յօդուածներ եւ որոնց մէջ կը յուզուէին գլխաւորաբար ազգային հարցեր, ու հասարակական խնդիրներ եւն․։
▲[[Մետեօրան ]], ինչպէս կը գրէ [[Մսերեան]], իր յառաջաբանին մէջ, «Առ այժմ լոկ հաւաքածու մըն է գիտական, ազգային եւ գրական գործերու ու թարգմանութիւններու, հետեւաբար իր էջերը բաց են ամէն գրիչներու համար որոնք իրենց ազգին ու հայրենեաց կ'ուզեն նուիրուիլ։ Մետեօրայի նպատակն է ժամանակիս ոգւոյն եւ [[Եւրոպա]]յի գիտական շարժման արձագանք ըլլալ, միեւնոյն համակրութեամբ ընդունելով նաեւ աստուածաբանական, հոգեբանական եւ գրական հայեացքներով գրուած կարեւոր յօդուածները։»
{{DEFAULTSORT:Մսերեան, Գրիգոր}}
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ թարգմանիչներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:1846 ծնունդներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Օգոստոսի 151893 մահեր (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Զմիւռնիա ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:Զմիւռնիա մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:15 Օգոստոսի մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ խմբագիրներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Հայ հասարակական գործիչներ (արւմտ․)]]
| 