«Ծերենց» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

[[1848]]-ին Ծերենց կը մեկնի [[Փարիզ]], այս թուականին իրեն համար կը սկսի ուսանողական նոր շրջան մը։։ Սամուէլ Մուրատեան վարժարանին մէջ (Սեւր) ուսուցչութեամբ կը զբաղի եւ միանգամայն կը հետեւի ֆրանսական բժշկական համալսարանի ճիւղին։ Ան կը ծանօթանայ [[Նահապետ Ռուսինեան]]ի<nowiki/>ն եւ իր ընկերներուն հետ ու անոնց պէս կը կրէ ֆրանսական յեղափոխութեան գաղափարներուն ազդեցութիւնը։ [[1853]]-ին, Ծերենց վկայեալ բժիշկ կը վերադառնայ [[Պոլիս]], ուր այդ օրերուն, կաթոլիկ խումբ մը կաթողիկէ եկեղեցականներ, [[Հռոմ]]ի պապին դրդումով եւ Անտոն Հասունի գլխաւորութեամբ, կը վարէին ազգաթաւազգադաւ ուղղութիւն մը՝ուղղութիւն՝ նպատակ ունենալով, Հայ ԿաթոլիկԿաթողիկէ եկեղեցին ձուլել Լատին եկեղեցիին հետ։ ՀասուննեաններուՀասունեաններու հակառակորդները, որոնք ծանօթ էին հակահասունեան անունով, ընդհանրապէս կը պահանջէին ազգային եկեղեցիի ինքնուրունութիւն։ինքնուրոյնութիւն։ ԹէպէտեւԹէպէտ այս հակընդդէմ պայքարը ըստ երեւոյթիներեւութապէս կրօնական վէճ մըն էր, սակայն խորքին մէջ քաղաքական խաղ մըն էր հայ ժողովուրդին խոշոր մէկ հատուածը հոգեւորապէս ենթարկելու [[Հռոմ]]ի Պապին իշխանութեան, որ կը ձգտէր վերջնականապէս հայ կաթողիկէ եկեղեցիներու համայնքը ջլատել իրհամայնքին ազգային դիմագիծէն։ Ահա այդ պայքարը իր ատենին սուր բնոյթ մը ստացաւ եւ յայտնի եղաւ Հասունեաններու եւ Հակահասունեաններու պայքարդիմագիծը անունով։ջլատել։ Ծերենց, հակառակ իր կաթոլիկ ըլլալուն, կանգնեցաւ հակահասունեաններու կողքին եւ դարձաւ ազգային շարժումը գլխաւորողներէն մինմին։ եւԱն հանրային կեանքը յուզող ուշագրաւ ու ջղուտ յօդուածներով իր աշխատակցութիւնը բերաւ [[Կարապետ Իւթիւճեան|Իւթիւճեան]]ի «Մասիս»ին, Մամուրեանի «Արեւելեան Մամուլ»ին եւ «Ծիածան»ին։

[[1862]]-ին [[Սկիւտար]]ի մէջ, որ այդ թուականներուն մտաւորական կեդրոններէն մէկը կը հանդիսանար, հիմը կը դրուէր [[Համազգեաց]] անուն բարեգործական ընկերութեան մը, որուն կազմակերպիչները կը հանդիսանայինմը՝ բանաստեղծ [[Մկրտիչ Պէշիկթաշլեան]]<nowiki/>ի, բժիշկ [[Նահապետ Ռուսինյան|Նահապետ ՌուսինեանՌուսինեանի]], ԾերենցԾերենցի եւ ուրիշներ։ուրիշներու ջանքերով։ Այս ընկերութեան նպատակն էր կրթութիւն տարածել յատկապէս [[Կիլիկիա|Կիլիկիոյ]] մէջ եւ հայ ժողովուրդի տնտեսական վիճակը բարելաւել, ձեռք բերելով հողային տարածութիւններ, այնտեղ հաստատելով գաղթական հայեր։ [[1863]]-ին Ծերենց իբրեւ Համազգեաց ընկերութեան ներկայացուցիչ ուղեւորուեցաւ Կիլիկիա, գիւղատնտեսական վարժարան մը հաստատելու ծրագրով, սակայն Հասունի մատնութեամբ Բ. Դուռը ետ դարձուց Ծերենցը եւ տեւական հսկողութեան տակ առաւ ամբաստանելով զինք թրքական կառավարութեան դէմ, որպէս յեղափոխական գաղափարներու տարածիչ։

[[1875]]-ին Ծերենց հազիւ ստանձներստանձնած էր [[Օրթագիւղ]]ի հայ կաթողիկէ վարժարանի տնօրէնութեան պաշտօնը, երբ կառավարութիւնը կառավարական բժիշկի պաշտօնով զինք ուղարկեցկ՚ուղարկուի [[Կիպրոս]]։ Ասիկա տեսակ մը աքսոր էր՝ զինք առանձնացնելուիբրեւ համար,կասկածելի որպէսմեկուսացնելու կասկածելի։համար։ Կիպրոսի մէջ՝ հեռու իր ծննդավայրէնմէջ, Ծերենց կը գրէ իր առաջին պատմական վէպը՝ «Թորոս Լեւոնի»ն, որ կը հրատարակուի [[1877]]-ին, Պոլսոյ մէջ։ [[1878]]-ինԾերենց աքսորականյաջորդ կեանքինտարին վերջ տրուելով, Ծերենց կուկը գայվերադառնայ Պոլիսծննդավայրը, ուրկէ կ'անցնի Կովկաս եւ կը հաստատուի [[Թիֆլիս]], ուր կ'անցնի իր կեանքին մնացեալ տարիները։ Այս շրջանին կը զբաղի ուսուցչութեամբ, դասաւանդելով Ազգ.հայոց Պատմութիւնպատմութիւն [[Ներսիսյան դպրոց (Թիֆլիս)|Ներսիսեան վարժարան]]ի մէջ։

[[1879]]-ին, Թիֆլիսի մէջ կը հրատարակուի Ծերենցի երկրորդ պատմական վէպը՝ «Երկունք Թ. Դարու»ն, իսկ [[1881]]-ին իր երրորդ գիրքը՝երրորդը՝ «Թէոդորոս Ռշտունի»ն։ [[1884]]-ին, իր դուստրին՝դստեր ԹագուհիինԹագուհիի մահով, Ծերենց խորապէս ընկճուած,կ՚ընկճուի եւ տակաւ կը կորսնցնէ հասարակական կեանքի հանդէպ իր ունեցածոգեւորութիւնը։ ոգեւորութիւնը եւԱն կարճ ժամանակի մը համարժամանակով կ'անցնի Պոլիս, իր վիշտը մոռնալու։ Սակայն անօգուտանկարող կ'ըլլայ իր սիրասուն աղջկան յիշատակը ջնջել եւ կրկին կը վերադառնայ Թիֆլիս, ուր երկար հիւանդութենէ մը ետք, կաթուածահար կը վախճանի՝վախճանի [[17 Փետրուար]] [[1888]]-ին։ Ծերենցի աճիւնը կ'ամփոփուի հայկական գերեզմանատան մէջ, իր աղջկան կողքին, [[Րաֆֆի]]ի եւ [[Գրիգոր Արծրունի]]ի հողակոյտերուն մօտ։