«Մարտիրոս Մնակեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{ԱՀ}} 300px|մինի|Մարտիրոս Մնակեան '''Մարտիրոս Մնակեան''' (1837-1920), ծնած է Կ.Պոլիս (ա...»: |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Cite web|url=http://azator.gr/?p=2628|title=Մարտիրոս Մնակեան 1837-1920|last=maik1970|first=|date=|website=|publisher=|language=|accessdate=}}
[[Պատկեր:Mnagian Mardiros.jpg|300px|մինի|Մարտիրոս Մնակեան]]
'''Մարտիրոս Մնակեան''' (1837-1920), ծնած է [[Կ.Պոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլիս]], 1837-ին։ Հասգիւղի (Խասգէոյ) «Ներսէսեան» վարժարանի շրջանաւարտներէր, որ հազիւ ուսումը աւարտած՝ օգնական ուսուցիչի պաշտօնին կոչուած էր միեւնոյն դպրոցին
Պատմութենէն ծանօթ է, որ մեր ժողովուրդի արդի ժամանակներ մուտքը եւ [[Զարթօնքի շարժում|Ազգային Զարթօնքի ]] շարժումը թափ առին յատկապէս հայ թարոնի ծաղկումով, որ հաւասարապէս թէ՛ [[Կ.Պոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլսոյ]] եւ թէ [[Թիֆլիս (արեւմտահայերէն)|Թիֆլիսի]] մէջ ի մի բերաւ հայ գրականութեան, բեմարուեստին, կերպարուեստին եւ գեղանկարչութեան երիտասարդ նուիրեալները։ Հայ թատրոնը ոչ միայն գեղարուեստական ինք
Ընդհանուր այդ հոսանքին սիրողաբար միացաւ Մնակեան 1857-ին, հազիւ քսանամեայ երիտասարդի իր տարիքին։ Հայ ուսուցիչի
Հայ թատրոնի պատմութեան նուիրուած իր յուշերուն մէջ, Հրանտ Ասատուր հետեւեալ հետաքրքրական տեղեկութիւնները կը փոխանցէ Մարտիրոս Մնակեանի բեմական աշխարհ մուտքին մասին.
Տող 11.
|}}
Հասգիւղի ներկայացումներէն ետքը մասնակցած էր Բերայի առաջին ներկայացման՝ Արիստոտէմի, որմէ Մնակեանի բաժնին 500 ղրուշ գոյացած էր եւ այս գումար իրեն վճարուեր էր ամբողջ [[Պղինձ (արեւմտահայերէն)|պղինձէ]] քառասուննոցներով, որոնք այն ատեն արծաթ
«Իր յաջողութիւնը քաջալերիչ եղած էր եւ փայլուն ապագայ մը կը պսպղացնէր իր հմայուած աչքերուն առջեւ։ Ուստի իսկոյն գացեր էր միանայ առաջին օրէն Արեւելեան Թատրոնի խումբին եւ «Մեղու» կը յիշէ զայն առանց մականունի՝ «Պ. Մարտիրոս»ի վրայ խօսելով առաջին ներկայացման առթիւ իսկ։ Ետքէն թերթերը կը խօսին «Մնակեան»ի վրայ, մանաւանդ երբ Վարդովեանի հետ [[Իզմիր (արեւմտահայերէն)|Իզմիր]] կ’երթայ, ուր մեծ յաջողութիւն կը գտնէ 1862-ին։ Այսպէս, Արեւելեան Թատրոնի երկրորդ տարեշրջանին Մնակեանն ալ, Վարդովեանի պէս, կը հեռանայ Արեւելեան Թատրոնի խումբէն, հաւանաբար չկրնալով հանդուրժել այն առաջնակարգ դիրքին, զոր ձեռք բերած էր Էքշեան, նիւթապէս վայելելով առիւծի բաժինը թատերական
[[Զմիւռնիա|Զմիւռնիոյ]] մէջ իր գտած ջերմ ընդունելութենէն խանդավառ, Մնակեան քանի մը հայ, յոյն եւ թուրք դերասան ընկերներով կը հիմնէ «Վասպուրական» թատերախումբը, որ յատկապէս [[Ֆրանսա|ֆրանսական]] երաժշտախառն [[Կատակերգութիւն|կատակերգութիւններով]] լայն հասարակութիւն կը գրաւէ։ Այս շրջանին կ՛ամուսնանայ եւ բեմական իր գործունէութեան կողքին կը վերադառնայ
Պոլիսով չսահմանափակուեցաւ Մնակեանի հետագայ գործունէութիւնը։ [[Պետրոս Ադամեան|Ադամեանի]], Արուսեակի եւ Սիրանոյշի արժէքով մեծատաղանդ դերասաններու հետ, Մնակեան շարունակ թատերական ելոյթներով շրջագայեցաւ ոչ միայն [[Օսմանեան Կայսրութիւն (արեւմտահայերէն)|Օսմանեան Կայսրութեան]] տարածքին (հայկական նահանգներէն մինչեւ [[Թեսաղոնիկէ]] ու [[Եգիպտոս (արեւմտահայերէն)|Եգիպտոս]], պարբերաբար վերադառնալով Զմիւռնիա եւ Էտիրնէ), այլեւ՝ հասաւ մինչեւ Թիֆլիս, ուր ռուսական թատերախաղներու մէջ իր ստանձնած կատակերգական փայլուն դերերով՝ ուղղակի հմայեց հայ, վրացի եւ ռուս հանդիսատեսը։
Մարտիրոս Մնակեան անուրանալիօրէն մեծ ներդրում ունեցաւ նաեւ թրքական թատրոնի ծաղկումին մէջ։ Նոյնինքն թրքական աղբիւրները յատուկ
1900ականներուն Մնակեան ղեկավար գործունէութիւն ունեցաւ ատենի թրքական մեծագոյն թատրոններուն մէջ, յատկապէս Օսմանլը Տռամ Քոմփանիասիի (Օսմանեան
1912-ին, պետական շուքով տօնուեցաւ Մնակեանի թատերական գործունէութեան յիսնամեակը եւ հայ թատրոնի վարպետը արժանացաւ Սուլթանի յատուկ շքանշանին։
Մարտիրոս ՄՄնակեան կը մահանայ 1916-ին, երբ առողջական վիճակն ու սեփական ժողովուրդին ազգային մեծ ողբերգութիւնը՝ թրքական պետութեան գործադրած [[Հայոց Ցեղասպանութիւն|
22 Փետրուար 1920-ին առյաւէտ փակուեցան աչքերը հայ բեմական արուեստի վաստակաշատ վարպետին, որ իր գործով ու արուեստով շնչաւորեց սերունդներուն ուղղուած Մարտիրոս Մնակեանի դաւանանքը՝
|