Ուիքիփետիա

«Գիտութիւնը Շուէտի Մէջ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 37.
 
== Գիտական հաստատութիւններ ==
Գիտահետազօտական եւ փորձա-մեկնարար աշխատանքներու բնագաւառին մէջ կարեւոր դեր կը խաղայ շուէտական պետութիւնը, որ [[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմի Կանանց Յուշարձան|ԵրկրորդՀամաշխարհային համաշխարհայինԵրկրորդ պատերազմէնՊատերազմէն]] ետք սկսաւ միասնական քաղաքականութիւն վարել գիտական հտազօտութիւններու բնագաւառին մէջ: Գիտական գործունէութեան եւ գիտաարուեստագիտական քաղաքականութեան ներդաշնակութիւնը սկսաւ իրականացնել Գիտութեան խորհրդատուականԽորհրդատուական խորհուրդըԽորհուրդը, որ ստեղծուած էր 1962-ին եւ կը ղեկավարուէր վարչապետի կողմէ: Խորհուրդին մէջ ընդգրկուած էին, կրթութեան, տնտեսութեան, արդիւնաբերութեան, գիւղատնտեսութեան, պաշտպանութեան նախարարները, առաջատար արդիւնաբերական ձեռնարկութիւններու ներկայացուցիչները եւ ականաւոր գիտնականներ:
 
Կրթութեան նախարարութիւնը կը ղեկավարէ համալսարաններու եւ արուեստագիտական համալսարաններու գիտաարուեստագիտական գործունէութիւնը, միւս նախարարութիւնները պատասխանատու են պետութեան եւ մասնաւոր գիտահետազօտական կազմակերպութիւններու կողմէ իրականացուող ԳՀՓԿԱ-ներու ճշգրիտ բնագաւառներու համար: Գիտահետազօտական եւ փորձա- մեկնարար աշխատանքներու ղեկավարման եւ զարգացման գործառոյթները կ՛իրականացնեն եօթեօթը պետական գիտահետազօտական խորհուրդները: Զարգացման խնդիրները կը շօշափեն մասնաւորապէսյատկապէս բնագիտական, արուեստագիտական, բժշկական գիտութիւններու բնագաւառները, գիւղատնտեսութեան եւ անտառային անդաստանները, զգալի ուշադրութիւն կը դարձուի մարդկայնական եւ ընկերային գիտութիւններուն եւ ատոմայինաթոմային ուժի բնագաւառին մէջ: Ամենակարեւոր նախագիծերու ընտրութիւնը կ՛իրականացուի Գիտա-նախապատրաստական յանձնաժողովին կողմէ: Գիտութիւններու թագաւորական ակադեմիայի հիմնական խնդիրն է աջակցիլ մաթեմատիքայի եւ բնական գիտութիւններու զարգացման, ապահովել վեհաժողովներու եւ խնճոյքներու կազմակերպումը, արտասահմանեան եւ միջազգային գիտական կեդրոններու հետ կապերու պահպանումը, ինչպէս նաեւ բնագիտութեան եւ քիմիագիտութեան գիծով [[Նոպէլեան Մրցանակ|Նոպէլեան մրցանակներու]] շնորհումը: Ակադեմիայի անդամներու թիւը 1975-ին կը հասնէր 160-ի, անոր կազմին մէջ ընդգրկուած էին նաեւ 120 օտարերկրեայ անդամներ: 1919-ին հիմնադրուած Ճարտարագիտական գիտութիւններու ակադեմիայի անդամներու թիւը կը հասնի 382-ի: Ճարտարագիտական գիտութիւններու ակադեմիան արուեստագիտական գիտութիւններու բնագաւառին մէջ կ՛իրականացնէ երկու գործառոյթ` կազմակերպչական եւ տեղեկատուական: [[Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի, [[Ճափոն|Ճափոնի]] եւ շարք մը այլ երկրներու դեսպանատուներուն կից գոյութիւն ունին գիտութեան եւ արուեստագիտական գիծով կցորդներ:
 
Գիտութիւններու Թագաւորական Ակադեմիայի հիմնական նպատակն է աջակցիլ մաթեմատիքայի եւ բնական գիտութիւններու զարգացման, կազմակերպել վեհաժողովներ եւ խնճոյքներ, արտասահմանեան եւ միջազգային գիտական կեդրոններու հետ կապերու պահպանում, ինչպէս նաեւ՝ բնագիտութեան եւ քիմիագիտութեան գիծով [[Նոպէլեան Մրցանակ|Նոպէլեան մրցանակներու]] շնորհում: Ակադեմիայի անդամներու թիւը 1975-ին կը հասնէր 160-ի, անոր կազմին մէջ ընդգրկուած էին նաեւ 120 օտարերկրեայ անդամներ: 1919-ին հիմնադրուած Ճարտարագիտական գիտութիւններու ակադեմիայի անդամներու թիւը կը հասնի 382-ի: Ճարտարագիտական Գիտութիւններու Ակադեմիան արուեստագիտական գիտութիւններու բնագաւառին մէջ կ՛իրականացնէ երկու գործառոյթ` կազմակերպչական եւ տեղեկատուական: Միացեալ Նահանգներու, [[Ճափոն|Ճափոնի]] եւ շարք մը այլ երկրներու դեսպանատուներուն կից գոյութիւն ունին գիտութեան եւ արուեստագիտական գիծով կցորդներ:
Համալսարաններուն, գիտահետազօտական ուսումնարաններուն եւ կեդրոններուն մէջ կ՛իրականացուին հիմնարար ուսումնասիրութիւններ: Կիրառական գիտահետազօտական եւ փորձա- մեկնարկային աշխատանքները կ՛իրականացուին առաջատար արդիւնաբերական ընկերութիւններու եւ նախարարութիւններու ենթակայութեան տակ գործող ԳՀԻ-ները եւ մեկնարար բիւրոները: Անոնցմէ են Ատոմային բնագիտութեան հետազօտական ուսումնարանը, Աւիացիոն արուեստագիտական ԳՀԻ-ն եւ այլ գիտահետազօտական կազմակերպութիւններ: Բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններէն առաւել մեծ ներուժ ունին Ուփսալայի, Լունիի, Սթոքհոլմի համալսարանները եւ Կէօթեպորկի Չալմերսի արուեստագիտական համալսարանը: [[Սթոքհոլմ|Սթոքհոլմի]] մէջ գտնուող Քարոլինայի բժշկա-վիրաբուժական ուսումնարանը գիտահետազօտական աշխատանքներ կ՛իրականացնէ բժշկութեան եւ բնախօսութեան բնագաւառին մէջ եւ կը շնորհէ համապատասխան Նոպէլեան մրցանակներ: Ամէն տարի գիտահետազօտական աշխատանքներուն վրայ կը ծախսուի ազգային համախառն եկամուտի շուրջ 1,5 %-ը, 1975-ի դրութեամբ այդ բնագաւառին մէջ զբաղուած էին 26 հազար մարդ: Գիտահետազօտական եւ փորձա- մեկնարկային աշխատանքներուն վրայ կատարուող ընդհանուր ծախսերը կը կազմեն 4,2 միլիար շուէտական կրօն: Այս միջոցներուն շուրջ մէկ երրորդը կը յատկացնեն մասնաւոր արդիւնաբերական միաւորումները եւ հիմնադրամները, ինչպիսին են Վալլենպերկներու, Վեննէր-Կրենի եւ այլ հիմնադրամները: Պետական ելեւմտացոյցէն յատկացուած միջոցները կ՛օգտագործուին հիմնարար հետազօտութիւններու, ինչպէս նաեւ ռազմական, կենսուժի եւ բնապահպանութեան բնագաւառին մէջ ԳՀՓԿԱ-ներու կազմակերպման համար: Արդիւնաբերութեան բնագաւառին մէջ հետազօտական աշխատանքներուն վրայ կը ծախսուի շուրջ 2,7 միլիար շուէտական կրօն, որ կը կազմէ Շուէտի մէջ գիտահետազօտական գործունէութեան համար յատկացուող միջոցներու մէկ երրորդը:▼
 
▲Համալսարաններուն, գիտահետազօտական ուսումնարաններուն եւ կեդրոններուն մէջ կ՛իրականացուին հիմնարար ուսումնասիրութիւններ: Կիրառական գիտահետազօտական եւ փորձա- մեկնարկային աշխատանքները կ՛իրականացուին առաջատար արդիւնաբերական ընկերութիւններու եւ նախարարութիւններու ենթակայութեան տակ գործող ԳՀԻ-ները եւ մեկնարար բիւրոները: Անոնցմէ են ԱտոմայինԱթոմային բնագիտութեան հետազօտական ուսումնարանը, ԱւիացիոնՕդանաւային արուեստագիտական ԳՀԻ-ն եւ այլ գիտահետազօտական կազմակերպութիւններ: Բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններէն առաւելաւելի մեծ ներուժ ունին Ուփսալայի, Լունիի, Սթոքհոլմի համալսարանները եւ Կէօթեպորկի Չալմերսի արուեստագիտական համալսարանը: [[Սթոքհոլմ|Սթոքհոլմի]] մէջ գտնուող Քարոլինայի բժշկա-վիրաբուժական ուսումնարանը գիտահետազօտական աշխատանքներ կ՛իրականացնէ բժշկութեան եւ բնախօսութեան բնագաւառին մէջ եւ կը շնորհէ համապատասխան Նոպէլեան մրցանակներ: Ամէն տարի գիտահետազօտական աշխատանքներուն վրայ կը ծախսուի ազգային համախառն եկամուտի շուրջ 1,5 %-ը, 1975-ի դրութեամբ այդ բնագաւառին մէջ զբաղուած էին 26 հազար մարդ: Գիտահետազօտական եւ փորձա- մեկնարկային աշխատանքներուն վրայ կատարուող ընդհանուր ծախսերը կը կազմեն 4,2 միլիար շուէտական կրօնքրօն: Այս միջոցներուն շուրջ մէկ երրորդը կը յատկացնեն մասնաւորսեփական արդիւնաբերական միաւորումները եւ հիմնադրամները, ինչպիսին են Վալլենպերկներու, Վեննէր-Կրենի եւ այլ հիմնադրամները: Պետական ելեւմտացոյցէն յատկացուած միջոցները կ՛օգտագործուին հիմնարար հետազօտութիւններու, ինչպէս նաեւ ռազմական, կենսուժի եւ բնապահպանութեան բնագաւառին մէջ ԳՀՓԿԱ-ներու կազմակերպման համար: Արդիւնաբերութեան բնագաւառին մէջ հետազօտական աշխատանքներուն վրայ կը ծախսուի շուրջ 2,7 միլիար շուէտական կրօնքրօն, որ կը կազմէ Շուէտի մէջ գիտահետազօտական գործունէութեան համար յատկացուող միջոցներու մէկ երրորդը:
 
== Գրականութիւն ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Գիտութիւնը_Շուէտի_Մէջ» էջէն