«Ջերմուկ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Ջերմուկ,''' քաղաք [[Հայաստան|Հայաստանի]]ի [[Վայոց ձորի մարզ|Վայոց ձորի մարզին]]ին մէջ, մարզկեդրոնէն 50 քմ [[հիւսիս]]-[[արեւելք]], [[Արփա գետ|Արփա գետի]]ի ակունքի շրջանը։ Հայաստանի երեք առողջարանային քաղաքներէն մէկն է։ Կը գտնուի [[Երեւան|Երեւանէն]]էն 173 քմ հեռաւորութեան վրայ<ref name=":0">«Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», 4-րդ հատոր, էջ 402</ref>։

Ջերմուկի տեղը նախապէս եղած է հայկական [[Ջերմուկ գիւղ|Ջերմուկ գիւղը]]ը: Յետագային այն օտարեկրացիներու կողմէ աւերուած է եւ անոր փոխարէն նոր գիւղ կառուցած են, որ թարգմանաբար կոչած են '''Իստիսու''': Ջերմուկ վերանուանուած է 1924-ին։ Քաղաքին կը պատկանի նաեւ 3 քմ հարաւ-արեւմուտքը գտնուող Կեչուտ գիւղը<ref name=":0" />։ 2016-ին «Վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետութեան օրէնքով Ջերմուկ քաղաքային համայնքին կը միաւորուին նաեւ Գնդեւազ, Հերհեր եւ Կարմրաշէն գիւղերը<ref>{{Cite web|url=http://www.jermuk.am/Pages/Home/newsdetails.aspx?nID=940|title=2 Հոկտեմբերին տեղի կ՛ունենան Ջերմուկ համայնքի ղեկավարի եւ աւագանիի ընտրություններ.|last=|first=|date=|website=www.jermuk.am|publisher=|accessdate=}}</ref>:

Ունի լեռնային կլիմա։ Ամառը զով է, ձմեռը՝ երկարատեւ եւ ձիւնառատ։ Արեւափայլի տեւողութեան կը կազմէ տարեկան 2300 ժամ։ Օդի օրական միջին ջերմաստիճանը կը կազմէ՝ գարնան՝ +0.4 &nbsp;°C, ամրան՝ +15.3 &nbsp;°C, աշնան՝ + 4.9 &nbsp;°C, ձմրան՝ -9 &nbsp;°C: Յունուարի միջին ջերմաստիճանը –9 &nbsp;°C է, նուազագոյնը՝ –35 &nbsp;°C, Յուլիսինը՝ 18 &nbsp;°C, առաւելագոյնը՝ 32 &nbsp;°C, տարեկան տեղումները՝ մօտ 800 մմ, յարաբերական խոնաւութիւնը՝ 45–48%, արեւափայլքի տեւողութիւնը՝ 2340 ժ<ref name=":2">{{Cite web|url=https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_9.djvu/509|title=Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 9.djvu/509 — Ուիքիդարան|last=|first=|date=|website=hy.wikisource.org|publisher=|accessdate=}}</ref>։

Ջերմուկը կը գտնուի ծովի մակերեւոյթէն 2080 մ բարձրութեան վրայ գտնուող ոչ մեծ սարահարթի մէջ, որ երկու մասի կը բաժնոււի Արփա գետի գեղատեսիլ կիրճով։ Քաղաքը կը գտնուի Հայաստանի Հանրապետութեան հարաւարեւելեան մասը, Վայոց ձորի մարզին մէջ (պատմական [[Սիւնիքի մարզ|Սիւնիք]] նահանգի Վայոց ձոր գաւառի տարածքը)։ Բնակավայրը կը յիշատակուի սկսած 13-րդ դարէն՝ պատմիչ [[Ստեփանոս Օրբելեան|Ստեփանոս Օրբելեանի]]ի «Պատմութիւն Նահանգին Սիսական» աշխատութեան մէջ։ Սակայն քաղաքի տարածքին գտնուող հին կիկլոպեան ամրոցի եւ 8-րդ դարու եկեղեցիի աւերակներն ու մնացորդները կը խօսին այն մասին, որ հանքային ջուրերու ակունքներու մօտ գտնուող Ջերմուկ բնակավայրը գոյութիւն ունեցած է շատ հին ժամանականներէ<ref name=":0" />։

1988-1989-ականներուն [[Ազրպէյճանի Հանրապետութիւն|ազրպէյճանցիները]] արտագաղթած են Ազրպէյճան՝ Ազրպէյճանի մէջ սկսած հայկական կոտորածներու պատճառով։ 1988-ին այստեղ բնակած են [[Պաքու|Պաքուէն]]էն, [[Սումկայիթ|Սումկայիթէն]]էն, Մինգեչաուրէն, Բարդայից եւ [[Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետութիւն|Նախիջեւանէն]] բռնագաղթուած շուրջ 1154 հայեր<ref name=":0" />։

Ջերմուկի մէջ կը գործէ Հայաստանի ազգային պատկերասրահի Ջերմուկի մասնաճիւղը, որ հիմնադրուած է 1972-ին։ Կը ցուցադրուին կերպարուեստի հայ վարպետներու՝ [[Մարտիրոս Սարեան|Մարտիրոս Սարեանի]]ի, [[Արա Սարգսեան|Արա Սարգսեանի]]ի, [[Սարգիս Մուրատեան|Սարգիս Մուրատեանի]]ի, [[Արա Յարութիւնեան|Արա Յարութիւնեանի]]ի, Կալենց ամուսիններու, Յակոբ Յակոբեանի, [[Ռուտոլֆ Խաչատրեան|Ռուտոլֆ Խաչատրեանի]]ի եւ այլոց գեղանկարչական, գծանկարչական եւ քանդակագործական աշխատանքները։ Պարբերաբար կը փոփոխուին ցուցանմուշները եւ կը կազմակերպուին անհատական ցուցահանդէսներ<ref name=":1" />։

Ջերմուկի անտառային կածանին մէջ կը գտնուի ֆիտայիներուն նուիրուած արձանաշարը, որու հեղինակն է [[Քանդակագործութիւն|քանդակագործ]] [[Յովհաննէս Մուրատեան|Յովհաննէս Մուրատեանը]]ը:<gallery>

Ջերմուկը իր աշխոյժ մասնակցութիւնը ունի ճատրատի բազմաթիւ առաջնութիւններու ու յուշամրցաշարերու մասնակցութեան գործին մէջ, որոնցմէ մէկ քանին դարձած են բարի աւանդոյթ։ 2006-էն սկսած Ջերմուկի մէջ տեղի կ՛ունենան ճատրակի միջազգային պատանեկան մրցաշարերը։ 2007-էն սկսած Ջերմուկի մէջ տեղի կ՛ունենան շարք մը միջազգային մրցաշարեր եւ առաջնութիւններ, որոնցմէ նաեւ՝ [[Կարէն Ասրեանի անուան միջազգային յուշամրցաշար|Կարէն Ասրեանի անուան միջազգային յուշամրցաշարը]]ը<ref name=":1" />։

Ջերմուկի ճոպանուղին կը գտնի քաղաքի սկզբնամասը, կառուցուած է 2007-ի աշնան [[Աւստրիա|աւստրիականաւստրիա]]կան "Leitner" կազմակերպութեան կողմէ։

* 2013-ին Ջերմուկ եւ [[Ղազախստան|Ղազախստանի]]ի Շուչինսկ քաղաքները ստորագրեցին համագործակցութեան յուշագիր։

[[ԿատեգորիաՍտորոգութիւն:Ջերմուկ]]

[[ԿատեգորիաՍտորոգութիւն:Վայոց ձորի մարզի բնակավայրեր]]