«Այն Ղազալի Արձաններ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-books.google.com/ +books.google.am/)
Տող 2.
{{Արևելահայերեն|Այն Ղազալի արձաններ}}
[[Պատկեր:Ain Ghazal Statue Jordan Archaeological Museum Amman Jordan0821.jpg|մինի]]
'''Այն Ղազալի արձաններ''' ('Ain Ghazal Statues), [[Յորդանան|Յորդանանի]] մէջ, Այն Ղազալի մէջ յայտաբերուած շարք մը կոթողային կրաքարէ ծեփածոյ եւ եղեգեայ արձաններ, որոնք կը թուագրուին Նախախեցեգործական նեոլիթ Բ ժամանակահաշրջանին։ Յայտնաբերուած են 1983 եւ 1985 թուականներուն երկու ստորգետնեայ թաքստոցներու մէջ, ընդհանուր թիւով 15 կիսանդրիներ եւ 15 արձաններ, որոնք ստեղծուած են մօտ 200 տարիներու ընթացքին<ref>{{cite book|url=https://books.google.comam/books?id=dKDfRMNpsmYC&pg=PA161|title=Neolithic|last=McCarter|first=Susan|date=12 November 2012|publisher=Routledge|isbn=9781134220397|pages=161–163}}</ref>։
 
Ն.Ք. 7-րդ հազարամեակի կիսուն եւ 8-րդ հազարամեակի կիսուն թուագրուող<ref name="date">{{cite book|first1=Fred S.|last1=Kleiner|last2=Mamiya|first2=Christin J.|year=2006|title=Gardner's Art Through the Ages: The Western Perspective: Volume 1|edition=Twelfth|publisher=Wadsworth Publishing|location=[[Belmont, California]]|isbn=0-495-00479-0|pages=25}} "ca. 6250&nbsp;6250 BCE".</ref> արձանները մարդկային ձեւի ամենավաղ լայնամասշտաբ ներկայացումներէն են եւ կը նկատուին խեցեգործական Նեոլիթի Բ ժամանակաշրջանի նախապատմական արուեստի ամենակարեւոր նմուշներէն մէկը<ref name="aingazal">{{cite web|url=https://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/me/l/lime_plaster_statues.aspx|title=Lime Plaster statues|work=British Museum|publisher=Trustees of the British Museum|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151018143147/http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/me/l/lime_plaster_statues.aspx|archivedate=18 October 2015}}</ref>։
Տող 16.
Յուշարձանները ստեղծուած են ժայռափոր կրաքարի ծեփուածքով` եղեգի վրայ կաղապարելու ձեւոով եւ օգտագործելով այնպիսի բոյսեր, որոնք աճած են Զարքա գետին ափին։ Եղեգը քայքայուած է հազարամեակի ընթացքին` թողելով կրախեցեղէն ներքին ամբողջութիւնը։ Կրեղէն գաջը ստանալու համար կրաքարը տաքցուած է 600-էն մինչեւ 900 աստիճան ջերմաստիճանի մէջ։ Ստացուած կրաքարի ջրածնաթթուիտը ապա խառնուած է ջուրի հետ, որպէսզի թանձր զանգուած ստացուի, որմէ ետք միայն այն օգտագործուած է։ Գաջը ջրակայուն նիւթի վերածուած է չորնալէն ետք, երբ այն քարացած է։ Գլուխները, իրանները ու ոտքերը ձեւաւորուած են եղեգի առանձին փունջերէ, որոնք հաւաքուած են եւ ծածկուած են գաջով։ Աչքերու ծիածանաթաղանթները ուրուագծուած են կուպրի միջոցով, իսկ գլուխները ծածկուած են կեղծամ յիշեցնող ծածկով։
 
Անոնք համեմատաբար բարձրահասակ են, բայց ոչ մարդու իրական չափերով. արձաններէն ամենաբարձրին բարձրութիւնը մօտ 1 մեթր է։ Անոնց մակերեւույթները անհամաչափ հարթ են, մօտ 10 սմ հաստութեամբ։ Անոնք ստեղծուած են կանգնած ըլլալու համար, հաւանաբար ամրացուած են փակ սենեակներու յատակին, եւ նախատեսուած եղած են միայն դիմացէն դիտելու համար<ref name="rrjio">{{cite book|url=https://books.google.comam/books?id=PV5UO1ELsSUC&pg=PA91|title=Uncorking the Past: The Quest for Wine, Beer, and Other Alcoholic Beverages|last=McGovern|first=Patrick E|date=30 October 2010|publisher=University of California Press|isbn=9780520944688|page=91}}</ref>։ Արձանի պատրաստման եղանակը, այնուամենայնիւ, թոյլ չէր տար անոնց երկար ծառայել։ Եւ քանի որ անոնք թաղուած են ստեղծուած սկզբնական վիճակով, հնարաւոր է, որ անոնք երբեք չեն ցուցադրուած երկար ժամանակով, այլ ստեղծուած են թաղման նպատակով<ref name="McCarter163">Susan McCarter, ''Neolithic'', Routledge, 2012, p. 163.</ref>։
 
== Բացայայտում եւ պահպանում ==
Այն Ղազալ յայտնաբերուած է 1974-ին կառուցապատողներու կողմէ, որոնք կը կառուցէին Ամման քաղաքը Ալ Զարկայի կապող սրընթաց մայրուղի։ Պեղումները սկսած են 1982-ին։ Տեղանքը բնակեցուած է մ. թ. ա. 7250-5000 թուականին<ref name="BarkerGoucher2015">{{cite book|url=https://books.google.comam/books?id=Ri07CQAAQBAJ&pg=PT426|title=The Cambridge World History: Volume 2, A World with Agriculture, 12,000 BCE–500 CE|author1=Graeme Barker|author2=Candice Goucher|date=16 April 2015|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-316-29778-0|pages=426–}}</ref>։ Այս դարաշրջանի սկիզբը` 7-րդ հազարամեակի առաջին կիսուն, բնակավայրի տարածքը եղած է 10-15 հա եւ բնակչութիւնը կազմած է 3000 հոգի։
 
Արձանները յայտնաբերուած են 1983-ին։ Մեքենաներով փորուած ճանապարհին խաչմերուկը ուսումնասիրելով, հնագէտները յայտնաբերած են 2,5 մեթր (8 ոտնաչափ) մակերեսով խոշոր փոս, ուր կային գաջէ արձաններ։ 1984-1985 թուականներուն պեղումներ իրականացուած են Կերի Օ. Ռոլլեֆսոնի գլխաւորութեամբ։ Պեղումներու երկրորդ փուլը, որ տեղի ունեցած է 1993–1996 թուականներուն, կը ղեկավարէին Ռոլեֆսոն եւ Զեյտան Քաֆաֆի<ref>preliminary excavation reports: Rollefson, G., and Kafafi, Z. ''Annual of the Department of Antiquities of Jordan'' 38 (1994), 11&#x2013;32; 40 (1996), 11&#x2013;28; 41 (1997), 27&#x2013;48.</ref>։