«Արսէն Այտընեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
'''Արսէն Այտնեան''', 1825-1902, հոգեւորական: Աշխարհաբառի հետ զուգընթաց կ՝նթանայ [[Այտընեան]]ի անունը՝ որ անմոռանալի եղած է գլխաւորաբար բանասիրական ուսումնասիրութեան տեսակէտով. աշխարհաբառը որ մինչեւ իր ատեն անկանոն վիճակ մը ունէր, իրմով կանոնաւորուեցաւ եւ ինք պատրաստեց քննական քերականութիւնը որ երբէք չը պիտի հիննայ: Զաւակն էր [[Պետրոս Այտեան]]ի եւ ծնած է 1825 յունվար 7-ին Պոլիս՝ [[Բերայ]]ի մէջ: Իր ծնողքը ձախորդ ժամանակի պատահարներէն ստիպեալ կը թողուն իրենց տունը՝ և 1828-ին [[Գաղատեայ]] կ՝երթան, ուրկէ կը վերադառնան 1830-ին, 6 տարեկան էր Այտնեան երբ [[Վենետիկի]] [[Մխիթարեան]]ց և ապա [[Ղալաթիոյ]] Վիէննական հայրերու վարժարանն կը յաճախէ: Ուսման սաստիկ սիրահար, գրեթ է ինքնօգնութեամբ լատիներէնի կ՝աշխատի և օր մըն ալ իր ուսուցիչներուն անակնկալ մը կ՝ընէ այդ լեզուով ատենախօսութիւն մը ընելով, որով կը յաջողի իրմէ բարձրագոյն դաս մը ելլել : Ութը տարեկանին Բերայի [[ցիեննական]] Հայրերու վարժարանը կ՝աշակերտի Չալըխեան ՎրթանէսիՀ.Չ, 1835-ին վիեննա կը ղրկուի ուր կ՝աշխատի ուսանիլ [[իտալերէ]]ն, [[ֆրանսերէն]], [[Արաբերէն]], [[Թուրքեր]] էն և կը ձեռնարկէ հոգեւոր ճառախօսութիւններու ևլն., 17 տարեկանէր երբ ուխտեց աշխարհէ հրաժարիլ և պատրաստուիլ եկեղեցականութեան, 1845 նոյ, 1 [[Ագադանգեղոսի]] կրկնագիր օրինակը՝ որ իւր հնութեամբը զմայլեցուացած էր այտեանը, նիւթ մատակարարեց մանր քննութեան մը, որուն հետեւանքը եղաւ այն արդիւնքը թէ այս հին ձեռագիրն ունի իր ընթեռնելի գրերուն տակ, անընթեռնելի գրեր ալ, որուն քանի մը էջերն առաջին անգամ կարդալը Այտնեանի յանձնուեցաւ: Գեր Արիստակէս՝ վանքի նոյն ժամանակաց վանահայրը Այտընեանի կը հրամայէ նոր կըտակարանի քննութիւն մը կատարել, համեմատելով զայն ծանօթ ձեռագրաց հետ: [[1848]]-ին պատրաստեց հայերէն տառերով մեծ երկրագունդ որ 4 գոյներով տպուեցաւ, այդ երկրագունդը կը մրցի նմանօրինակ որ և իցէ եւրոպակտն երկրագունդներու հետ և վիեննայի Աշխարհագրական Ընկերութեան զարմանքը շարժած է: 1851-ին պատրաստեց արաբերէն մեծ երկրագունդ մը որ հակառակ իր կամքին մնաց ձեռագիր: Այսպիսի գործունէութեամբ գրեթէ տասը տարիներ այլ եւ այլ տեղեր այցելեց, Պոլիս, [[Զմիւռնիա]], [[Այտըն]], Բարիզ և [[1862]] դեկտ. 12-ին այցելեց նաեւ [[Ս.Ղազար]]: Ճամբորդութիւններէն միտքը սփոփած, գրիչը սրած, սկսաւ գլուխ հանել իր գործը որուն տարիներէ ի վեր աշխատած էր և որ անմահ պիտի ընէր իր անունը այսինկն իր էննական քերականութիւն արդի հայերէն լեցուին որ ստուգիւ դարագլուխ մը կազմեց Հայերէն Աշխարհաբառին: Այդ ճամբորդութիւնները կատարած էր լեզուն մօտէն ուսումնասիրելու համար և իբր արդիւնք իր քրտնաջան աշխատութեան [[1866]]-ին հրատարակուէր այդ գոծրը Վիեննայի տպարանէն 836 էջերով: Ահա ի՝նչ կ՝ըսէ [[Հ. ԳԱԲՐԻԷԼ]] [[Վ. Մէնվիշեան]] այն քերականութեան վրայ որ կը զետեղենք հոս իր կարեւորութեանը համար
 
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]