«Արսէն Այտընեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ oգտվելով ԱՎԲ
Կատարուած է որոշ լեզուական խմբագրութիւն։
Տող 9.
Այտընեանի կեանքն ու գործունէութիւնը զուգընթաց է աշխարհաբարի զարգացման հետ։ Իր անունը բացառիկ կարեւորութիւն ունեցած է բանասիրական ուսումնասիրութեան տեսակէտէն. աշխարհաբարը, որ մինչ այդ անկանոն վիճակ ունէր, կանոնաւորուեցաւ անոր պատրաստած քննական քերականութեան շնորհիւ։
 
Որդի՝ Պետրոս Այտընեանի, ծնած է [[Պոլիս]]՝ [[Բերա]]յի մէջ։ Ժամանակի ձախորդ պատահարներէն ստիպուած, ծնողքը լքած են իրենց տունը՝տունը եւ 1828-1830ին [[Ղալաթիա]] ապրած։ Այտընեան [[Վենետիկ]]ի [[Մխիթարեաններ]]-<nowiki/>ու եւ ապա Ղալաթիոյ [[Վիեննա]]յի Մխիթարեաններու վարժարանը յաճախած է։ Ուսման սաստիկ սիրահար, գրեթէ ինքնօգնութեամբ, լատիներէն սորված է եւ օր մըն ալ իր ուսուցիչներուն անակնկալ մը ըրած է՝՝ այդ լեզուով ատենախօսութիւն մը կատարելով, որով արժանացած է մէկ դասարան բարձրանալու։ Ան ութը տարեկանին Բերայի Վիեննական հայրերու վարժարանին մէջ աշակերտած է Հ. Վրթանէս Չալըխեանին, իսկ [[1835]]-ին Վիեննա ղրկուած, ուր ուսանածսորված է [[իտալերէն]], [[ֆրանսերէն]], [[արաբերէն]], [[թրքերէն]] եւ ձեռնարկած՝ հոգեւոր ճառախօսութիւններու եւ այլ աշխատութիւններու։
 
Տասնեօթ տարեկանին ուխտած է պատրաստուիլ եկեղեցական ծառայութեան։ [[1845]]-ին [[Ագաթանգեղոս]]-ի կրկնագիր օրինակը, որ իր հնութեամբ զմայլեցուցած էր Այտընեանը, նիւթ մատակարարած է մանր քննութեան մը, որուն արդիւնքով յայտնի դարձած է, որ այս հին ձեռագիրը անընթեռնելի գիրեր ունի իր ընթեռնելի գիրերուն տակ, որուն քանի մը էջերուն առաջին անգամ ընթերցումը Այտընեանին յանձնուած է։ Գերպ. Արիստակէս՝ վանահայրը, Այտընեանին հրահանգած է [[Նոր Կտակարան]]-ի քննութիւն մը կատարել, համեմատելով զայն ծանօթ ձեռագիրներու հետ։
Տող 15.
[[1848]]-ին ան պատրաստած է հայերէն մեծ աշխարհագունդ մը, որ չորս գոյներով տպուած է։ Այդ աշխարհագունդը կը մրցի նմանօրինակ որեւէ եւրոպական օրինակի հետ եւ Վիեննայի Աշխարհագրական Ընկերութեան զարմանքը շարժած է։ [[1851]]-ին Այտընեան պատրաստած է արաբերէն մեծ երկրագունդ մը, որ հակառակ իր կամքին, ձեռագիր մնացած է։
 
Այսպիսի գործունէութեամբ գրեթէ տասը տարիներ այլ եւ այլ տեղեր այցելեց՝ [[Պոլիս]], [[Զմիւռնիա]], [[Այտըն]], [[Փարիզ]] եւ [[1862]]-ին այցելեց նաեւ [[Ս. Ղազար]]։ Ճամբորդութիւններէն միտքը սփոփած, գրիչը սրած, սկսաւ գլուխ հանել իր գործը, որուն տարիներէ ի վեր աշխատած էր եւ որ անմահ պիտի ընէրանմահացնէր իր անունը, այսինքն՝ իր քննականանունը՝ քերականութիւն«Քերականութիւն արդի հայերէն լեզուինլեզուի» գործը, որ ստուգիւ[[Աշխարհաբար (արեւմտահայերէն)|աշխարհաբարի]] նոր դարագլուխ մը կազմեցբացաւ։ [[Հայերէն Աշխարհաբար]]ին։ Այդյդ ճամբորդութիւնները կատարած էր լեզուն մօտէն ուսումնասիրելու համար եւ իբր արդիւնք իր քրտնաջան աշխատութեան, [[1866]]-ին կը հրատարակուէր այդ գործը Վիեննայի տպարանէն՝ 836 էջերով։
 
{{DEFAULTSORT:Այտընեան Արսէն}}