«Անանիա Սանահնեցի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ oգտվելով ԱՎԲ |
Չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 2.
{{Արևելահայերեն|Անանիա Սանահնեցի}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)}}
Անանիայ Սանահնեցի (ծ. թ. անհտ – XI դ. 70-ական թթ.), մատենագիր, մեկնիչ, դաւանաբան։ Եղած է [[Հաղպատ (արեւմտահայերէն)|Հաղպատ]]-[[սանահին (արեւմտահայերէն)|սանահնի]] միաբանութեան անդամ, աշակերտած է Դիոսկորոս Սանահնեցիին։ Անանիայ Սանահնեցիի երկերը կարեւոր դեր կատարած են հայ աստուածաբան-դաւանաբանական մտքի զարգացման եւ մեկնողական գրականութեան մէջ։ «հակաճառութիւն ընդդէմ երկաբնակացէ հակաճառական-դաւանաբան. աշխատութիւնը հեղինակը շարադրած է [[Պետրոս Ա Գետադարձ (արեւմտահայերէն)|Պետրոս Ա Գետադարձ]] կաթողիկոսի կարգադրութեամբ եւ աւարտած [[Խաչիկ Բ Անեցի (արեւմտահայերէն)|Խաչիկ Բ Անեցի]] կաթողիկոսի օրով: Դաւանական ամենազանազան խնդիրներուն նուիրուած այս երկը բաղկացած է 14 ճառէ, որոնց խորագիրներն կ՛արտացոլեն անոնց բովանդակութիւնը («սակս անխտիր հաղորդելոյէ, «վասն Մեծի Հինգշաբթինէ, «առ ապականացու ասողան է զմարմինն Տէառնէ, «վասն պատկերապաշտիցէ, «վասն բաժանմանն Վրացէ եւն): Երկը աստուածաբանականէն զատ ունի աղբիւրագիտական նշանակութիւն: Արժէքաւոր են յատկապէս [[Անանիայ Նարեկացի]]ի «հաւատարմատե-ի, ինչպէս նաեւ եկեղեցւոյ հայրերու զանազան երկերու տարբեր հատուածները, որոնց ամբողջական բնագրերը մեզ չեն հասած: [[Պետրոս Ա Գետադարձի (արեւմտահայերէն)|Պետրոս Ա Գետադարձիի]] պատուերով 1055-ին Անանիայ Սանահնեցին շարադրած է [[Պողոս առաքեալ]]ի 14 թուղթերու մեկնութիւնը («մեկնութիւն չորքետասան թղթոցն Պօղոսի առաքելոյնէ), որտեղ հեղինակը օգտուած է [[Եփրեմ Ասորի (արեւմտահայերէն)|Եփրեմ Ասորիի]], [[Յովհան Ոսկեբերան]]ի, [[Կիւրեղ Ալեքսանդրացի]]ի եւ այլոց համաբնոյթ աշխատութիւններէն: Մեկնաբանական միւս երկերը` «մեկնութիւն Մատթէիէ եւ «մեկնութիւն Աւետարանին Եօւհաննուէ, հեղինակը գրած է Դիոսկորոս Սանահնեցիի պատուերով: Անանիայ Սանահնեցիի այս երկերը յետագային իբրեւ դասագիրք կիրառուած են վանական դըպրոցներուն եւ վարդապետարաններուն մէջ: Անանիայ Սանահնեցին գրած է նաեւ ճառագրական եւ ներբողական գործեր («յաղագս Եօւհաննու Մկըրտչիէ, «ի խաչելութիւն Պետրոսիէ, «ներբողէան ասացէալ ի սուրբ Կաթողիկէ եկեղեցիէ): Հեղինակ է նաեւ տոմարական
== Գրականութիւն ==
* Տեր-Մինասեան Երուանդ, Հաղպատ եւ Սանահին վանքերը (967–1300),- «Արարատ», 1901, էջ 271–277, 338–344։
* [http://www.sourphagop.org/books/Azgapatum%201.pdf
* Անասեան Հ., Հայկական մատենագիտութիւն, հտ. Ա, Երեւան, 1959։
* Քյոսեեան Հ., Աստուածաբանական բնագրեր, Ուսումնասիրութիւններ, 1, Անանիա Սանահնեցի, Ս. Էջմիածին, 2000։
|