«Յակոբ Պարոնեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ
| ծնողներ = Մօր անուն՝ Բէնպէ
}}
'''Յակոբ Պարոնեան''' ([[19 Նոյեմբեր]] [[1843]], [[Ատրիանուպոլիս]] ([[Էտիրնէ]]) - [[27 Մայիս]] [[1891]], [[Կոստանդնուպոլիս|Կ. Պոլիս]]), հայ երգիծաբան, խմբագիր եւ գրող։
== Կենսագրութիւն ==
[[1863]]-ին կ'անցնի Պոլիս եւ կը դասաւանդէ [[Սկիւտար]]ի ճեմարանը, աշակերտ ունենալով [[Պետրոս Դուրեան
Պարոնեան կ'ամուսնանայ Սաթենիկ Էթմէքճեանի հետ 1879-ին։ Կ'ունենան երկու զաւակ. աղջիկ մը՝ Զապէլ, եւ մանչ մը՝ Աշոտ։
Տող 38 ⟶ 13՝
[[1879]]-ին կը սկսի աշխատակցիլ Մինաս Գափամաճեանի «Լոյս» թերթին, որպէս զաւեշտական բաժնի պատասխանատու։ Իր գրութիւնները լայն հետաքրքրութիւն կը ստեղծեն, սակայն Գափամաճեան նիւթապէս չի վարձատրեր զինք եւ հետեւաբար Պարոնեան կը ստիպուի «Լոյս»ի իր աշխատակցութիւնը դադրեցնել։
[[1884]]-ին «Խիկար» ամսագիրը կը սկսի, եւ հակառակ նիւթական խոչընդոտներուն ու կարճ ընդհատումներուն, զայն կը հրատարակէ մինչեւ [[1888]]-ը։ Այս ամսագրին մէջ լոյս կը տեսնեն իր երգիծաբանական բազմաթիւ կարեւոր գործերը։ [[1888]]-էն [[1890]]՝ ապրուստ ապահովելու համար [[Ղալաթիա|Ղալաթիոյ]] Կեդրոնական վարժարանին մէջ տոմարակալութիւն կ'ուսուցանէ։ Հոն իրեն կ'աշակերտէ յայտնի լեզուաբան [[Հրաչեայ Աճառեան]]ը։ Կը տառապի հիւծախտէ եւ կը մահանայ [[1891]]-ին, թշուառութեան մէջ ձգելով այրին ու անչափահաս զաւակները։
Իր ժամանակակից գրագէտ [[Մատթէոս Մամուրեան]] այսպէս կը գրէր իր մահուան առթիւ. «Մեռա՞ւ Պարոնեան, բայց ի՞նչպէս. գրեթէ անոք, անօգնական։ Քանի՞ կրթասէրք ու ազգասէրք պատասխանեցին այն հրաւէրին զոր նորա հիւանդութեան միջոցին գրեցին հայ թերթերը...: Եւ արդարեւ ի՞նչ ըրինք խեղճին, ի՞նչ ըրաւ ազգն հաւաքաբար իւր արի զաւկին համար. թաղման հանդէսը կատարեց եւ որոշեց միայն նպաստ հաւաքել նորա որբոց համար... չգտնուեցաւ պաշտօնական մարմին մը, անհատ մը, որ պսակ դնէր անմահ Պարոնեանի վրայ, թէեւ նորա գործերն են իւր անթառամ պսակներն»։<ref>Օրջանեան, Արամ (խմբ.). ''Յակոբ Պարոնեան Համայնագիտարան '', Ա. Հատոր։ [[Լոս Անճելըս]], 1991, էջ 102:</ref>
Պարոնեան ունեցաւ ազգային յուղարկաւորութիւն մը, հոծ բազմութեան մը մասնակցութեամբ՝ ուսուցիչներու, մտաւորականներու, գործաւոր դասակարգի, ինչպէս նաեւ կարգ մը ամիրաներու ու ջոջերու ներկայութեամբ։ Դամբանականը կարդացած է [[Խորէն արք. Նարպէյ]]ը, որ «Ազգային Ջոջեր»ուն մէջ Պարոնեանի սուր երգիծանքին թիրախ դարձած էր։ Մարմինը կ'ամփոփուի Օրթագիւղի գերեզմանատունը, «մեռելոց այդ հանդարտիկ բնակարանին մէկ անկիւնը, տխուր ու մենաւոր»<ref>«Արեւելք» օրաթերթ, Պոլիս,
Տապանաքար մը չկանգնեցաւ անոր շիրիմին վրայ եւ շուտով մոռցուեցաւ անոր ճշգրիտ վայրը։ 1976-ին, մտաւորական եւ գրող [[Վահրամ Մավեան]] կոչ մը ստորագրեց հայ մամուլին մէջ, դիտել տալով թէ՝ «...ինչպէս 85 տարի անցած է վրայէն եւ սերունդներ ամբողջ - թաղական, հոգեւորական, մտաւորական, թատերասէր - եկած ու անցած են առանց հողակոյտին վրայ տապանաքար մը դնելու մասին մտածելու՝ անըմբռնելի է պարզապէս։ Հիմա արդէն անտէր կորսուած է հողակոյտն ալ»<ref>Օրջանեան, Արամ (խմբ.). ''Յակոբ Պարոնեան Համայնագիտարան '', Ա. Հատոր։ [[Լոս Անճելըս]], 1991, էջ 112:</ref>:
Տող 180 ⟶ 154՝
== Նշումներ ==
{{Ծանցանկ}}
== Աղբիւրներ ==
* Հայ Կեանք եւ Գրականութիւն, Յարութիւն Քիւրքճեան, երկրորդական բաժին Ա. տարի, էջ 65:
* [http://tert.nla.am/mamul/xikar-1884/Table.html ԽԻԿԱՐ]
՞ [http://www.jamanak.com.tr/content/%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%AF/14-06-2016-%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2-%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82-%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%AE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B3%D5%A1%D6%80%D5%A8 ՅԱԿՈԲ ՊԱՐՈՆԵԱՆ. ՀԱՅՈՒ ԵՐԳԻԾԱԿԱՆ ՀԱՆՃԱՐԸ ]
* [http://asbarez.com/arm/354812/%D5%85%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%A2-%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D4%B1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D4%B2%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%9D-%D5%87%D5%AB%D5%B7%D5%AC%D5%AB/ Յակոբ Պարոնեանի Արձանի Բացում՝ Շիշլիի Գերեզմանատան Մէջ]
{{Արտաքին յղումներ}}
{{DEFAULTSORT:Պարոնեան, Յակոբ}}
[[Ստորոգութիւն:19 Նոյեմբերի ծնածներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ արձակագիրներ]]
[[Ստորոգութիւն:Հայ երգիծաբաններ]]
|