«Էջմիածինի Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
ՉNo edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Etchmiadzin Seminary.jpg|300px|մինի|Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարան]]
'''Գէորգեան հոգեւոր ճեմարան''' (աստուածաբանական համալսարան), [[Հայաստան]]ի մէջ հիմնուած եւ մինչեւ օրս գործող ամէնէն հին բարձրագոյն կրթականուսումնական հաստատութիւնը։ Հիմնադրուած է 1874-ին, Մայր Աթոռ [[Ս. Էջմիածին|Ս. Էջմիածնի տաճարի]] հարեւանութեամբ։կողքին։
 
== Պատմութիւն ==
* 1866-ին, Գէորգ Դ. Կոստանդնուպոլսեցի կաթողիկոսը Ռուսիոյ Ալեքսանդր Բ. կայսրին հանդիպելով, արտօնութիւն կը ստանայ հիմնադրելու հոգեւոր կրթական հաստատութիւն մը։
* Ճեմարանի շինարարութիւնը կը սկսի 25 Մայիս 1869-ին ճեմարանի շինարարութիւնը կը սկսի, իսկ բացումը կը կատարուի՝կատարուի 28 Սեպտեմբեր 1874-ին։ Նոյն թուականին [[Ռուսաստան|Ռուսիոյ]] Լուսաւորութեան նախարարութեան վաւերացուցած կանոնադրութեամբ, ճեմարանը կ'ունենայ երկու բաժին՝ դասարանային՝ վեցամեայ եւ լսարանային՝ եռամեայ ծրագիրով, որ պիտի տար հոգեւոր բարձրագոյն կրթութիւն։
* 1882-ին, երբ ճեմարանին կը միանայ Էջմիածնի ժառանգաւորաց դպրոցը, կը կոչուի Ժառանգաւորաց հոգեւոր ճեմարան։ Յետագային հիմնադիրին անունով կը վերանուանուի Գէորգեան ճեմարան։
 
Հակառակ գործադրուած ջանքերուն, Գէորգ Դ. Կոստանդնուպոլսեցիի օրով, շրջանաւարտներէն ոչ մէկը կուսակրօն հոգեւորական կը դառնայ։ Ճեմարանին մէջ աւելի շատ կ'իշխէր աշխարհիկ ոգին։ Ճեմարանի առաքելութիւնը նպատակաուղղելու գործին մէջ կարեւոր դեր կը խաղայ Մակար Ա. Թեղուտցին։Թեղուտցին, Անոր կը կազմակերպէ ուսուցչական կազմը՝կազմը, հրաւիրելով Ա. Նահապետեանը, Ա. Մանտինեանը, Փ. Վարդանեանը, Ստեփան Պալասանեանը, Մ. Պալեանը եւ Մաղաքիա Օրմանեանը։ Վերջինս կըՕրմանեանը, նշանակուիոր աստուածաբանական նիւթերու ուսուցիչ։ուսուցիչ կը նշանակուի։ Անոր ջանքերով, 1888-ին, շրջանաւարտներէնչորս չորսըշրջանաւարտներ առաջին անգամ կը ձեռնադրուին կուսակրօն հոգեւորականներ։
 
Ճեմարանը կը ջամբէ բազմակողմանի ընդհանուր կրթութիւն։ Դպրոցական բաժնին մէջ կը դասաւանդուին հայոց պատմութիւն եւ աշխարհագրութիւն, ընդհանուր պատմութիւն եւ աշխարհագրութիւն, հայ մատենագրութիւն, հայոց եւ օտար լեզուներ (ռուսերէն, ֆրանսերէն եւ գերմաներէն), բնագիտութիւն, տիեզերագիտութիւն, թուաբանութիւն, Ս. Գիրք, եկեղեցական երաժշտութիւն, տրամաբանութիւն եւ այլն։ Լսարանական բաժնին մէջ կը դասաւանդուին հայոց լեզու (աշխարհաբար եւ գրաբար՝ քննական), հայոց պատմութիւն, եկեղեցական մատենագրութիւն, հայ գրականութիւն, ընդհանուր եւրոպական գրականութիւն, փիլիսոփայութիւն, հոգեբանութիւն, մանկավարժութիւն, քաղաքատնտեսութիւն, Հայ եկեղեցւոյ պատմութիւն, հայ եկեղեցական իրաւունք, ծիսագիտութիւն, հին յունարէն եւայլն։
[[Պատկեր:Էջմիածնի մայր տաճար, ArmAg 11 121 (2).jpg|մինի|Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանի գլխաւոր մասնաշէնքը]]
Նախապէս, շրջանաւարտները կը ներկայացնէին աւարտական թէզաւարտաճառ մը, զոր կը պաշտպանէին քննական յանձնաժողովին առջեւ, այնուհետեւ անոնք կը ձեռնադրուէին կամ ալ իրենց ուսումը կը շարունակէին՝ ռուսական եւ եւրոպական բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններուն մէջ։
 
Տարբեր տարիներ Ճեմարանի մէջ դասախօսած են [[Մանուկ Աբեղեան|Մանուկ Աբեղեանը]], [[Հրաչեայ Աճառեան|Հրաչեայ Աճառեանը]], Եղիշէ ԹադէոսեանըԹադէոսեան, ԼէոնԼէօ, Ստեփան ԼիսիցեանըԼիսիցեան, [[Քրիստափոր Կարա-Մուրզա|Քրիստափոր Կարա-Մուրզան]], [[Կոմիտաս Վարդապետ|ԿոմիտասըԿոմիտաս]], Կ.Կարապետ ԿոստանեանցըԿոստանեանց, Սէթ ՅարութիւնեանըՅարութիւնեան, Աշոտ ՅովհաննիսեանըՅովհաննիսեան, Յովհաննէս ՅովհաննիսեանըՅովհաննիսեան, Յակոբ ՄանանդեանըՄանանդեան, Մեսրոպ արք. Տէր ՄովսիսեանըՄովսիսեան (Մագիստրոս) եւ ուրիշներ։ Դասախօսներու մէկ մասը Ճեմարանի նախկին սաներն էին։
 
Ճեմարանին մէջ մշակուած են հայկական դպրոցներու ուսումնական ծրագիրները, կազմուած՝ դասագիրքեր ու ձեռնարկներ, գրուած՝ պատմագիտական, բանասիրական, մանկավարժական ու աստուածաբանական բնոյթի բազմաթիւ երկեր, որոնցմէ շատերը հայագիտութեան մնայուն արժէքներ են։ Աւելի քան 50 տարի [[Անդրկովկաս]]ի հայկական դպրոցներու ուսուցչական կազմը համալրուած է ճեմարանի շրջանաւարտներով։
Տող 24.
* Ի դարու սկիզբը Ճեմարանը կ'ունենայ 230 ձրիավարժ եւ 20 թոշակաւոր սաներ։ Ճեմարանը կը պահուի Էջմիածնի վանքի եկամուտներուն, ընդհանուր հանգանակութիւններու, նուիրատուութիւններու ու կտակներու միջոցով։ Վերատեսուչը կաթողիկոսն է, որ գործերը կը վարէ ուսումնական խորհուրդի եւ տեսուչի մը գործակցութեամբ։
 
Ճեմարանի տեսուչներ եղած են՝ Խորէն եպս. ԳալֆայեանըԳալֆայեան, Գաբրիէլ եպս. ԱյվազովսկինԱյվազովսկի, Արշակ վրդ. ՆահապետեանցըՆահապետեանց, Սարգիս եպս. Գասպարեանը, Կարապետ ԿոստանեանցըԿոստանեանց, Կարապետ վրդ. Տէր ՄկրտչեանըՄկրտչեան, Գարեգին վրդ. ՅովսէփեանըՅովսէփեան, Մեսրոպ արք. Տէր ՄովսիսեանըՄովսիսեան, Մ. ՊէրպէրեանըՊէրպէրեան, Բագրատ եպս. ՎարդազարեանըՎարդազարեան եւ ուրիշներ։
 
* 1 Նոյեմբեր 1945-ին, Գէորգ Զ. Չորեքչեանի ջանքերով, կը բացուի Էջմիածնի հոգեւոր ճեմարանը, որ աւելի համեստ շրջանակներու մէջ կը շարունակէ ճեմարանի աւանդոյթները։