«Գարեգին Խաժակ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Յօդուածը ամբողջութեամբ լեզուական սրբագրութեան ենթարկուած է։
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
 
'''Գարեգին Խաժակ''' ('''Գարեգին Չագալեան''', {{ԱԾ}}), հրապարակախօս, խմբագիր, հասարակական-քաղաքական գործիչ, [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն կուսակցութեանԴաշնակցութեան]] անդամ։
 
Ծնած է Ալեքսանդրապոլ։ Նախնական ուսումը հոն ստանալէ ետք՝ յաճախած է Էջմիածինի Գէորգեան ճեմարանը [[1883]]-էն [[1886]],այնուհետեւ եօթը տարի շարունակաբար ուսուցչական պաշտօն վարած է Բագուի, [[Գանձակ]]ի, [[Ագուլիս]]ի ծխական դպրոցներու մէջ։ Ընտանիքը կոչուած է Չաղաշ Օղլի, որ ապա վերածուած է Խաժակի։
 
Նախնական ուսումը իր ծննդավայրը ստանալէ ետք՝ յաճախած է Էջմիածինի Գէորգեան ճեմարանը ([[1883]]-[[1886]])։ Այնուհետեւ, եօթը տարի ուսուցչական պաշտօն վարած է Բագուի, [[Գանձակ]]ի եւ<nowiki/>[[Ագուլիս]]ի ծխական դպրոցներու մէջ։
Խօսելու ընդունակութիւնը ժառանգած է մօրմէն՝ Տիկին Սուլթանէն, որ սիրուած էր շատերէ։ 1887 Մայիսին առաջին անգամ երեւցաւ «Մշակ»ի մէջ Գաւառացի Երիտասարդութիւն յօդուածով, յետոյ աշխատակցեցաւ «Մուրճ»ի եւ «Տարազ»ի։
 
Մայիս 1887ին իր առաջին յօդուածը՝ «Գաւառացի երիտասարդութիւն», հրատարակած է «Մշակ»ի մէջ։ Յետոյ աշխատակցած է «Մուրճ»ին եւ «Տարազ»ին։
[[1893]]-ին անցած է Ժընեւ եւ աւարտած տեղւոյն համալսարանին հասարագիտական բաժինը։ Իբրեւ գործիչ՝ մեկնած է Աղեքսադրիա, ուր տարի մը մնալէ ետք մեկնած է [[Իզմիր]] (6 ամիս) եւ [[Պոլիս]] (2 տարի), ութամսեայ բանտարկութենէ ետք աքսորուած է հայրենիք, կրկին նետուելու ուսուցչական ասպարէզի։ [[Շուշի]]ի թեմական դպրոցի մէջ վարած է երկու տարի։
 
[[1893]]-ին անցած էանցնելով Ժընեւ, եւաւարտած աւարտածէ տեղւոյն համալսարանին հասարագիտական բաժինը։ ԻբրեւԱղեքսանդրիա գործիչ՝(Եգիպտոս) մեկնած է Աղեքսադրիա,իբրեւ ուրգործիչ։ տարիՏարի մը մնալէ ետք, մեկնածանցած է [[Իզմիր]] (6 ամիս) եւ [[Պոլիս]] (2 տարի),։ ութամսեայՈւթամսեայ բանտարկութենէ ետք, աքսորուած է հայրենիք, կրկին նետուելունետուելով ուսուցչական ասպարէզի։ Երկու տարի դասաւանդած է [[Շուշի]]ի թեմական դպրոցի մէջ վարած է երկուդպրոցին տարի։մէջ։
Ամուսնացած է եւ 1903-ին Թիֆլիս տեղափոխուելով կարգուած՝ «Մշակ» թերթի խմբագիր, յաջորդ տարին ուսուցիչ՝ Ներսէսեան դպրոցի (պատմութիւն, ֆրանսերէն եւ քղք. Տնտեսութիւն) :
 
Ամուսնացած է եւ 1903-ին Թիֆլիս տեղափոխուելով կարգուած՝ «Մշակ» թերթի խմբագիր, յաջորդ տարին ուսուցիչ՝ Ներսէսեան դպրոցի (պատմութիւն, ֆրանսերէն եւ քղք.քաղաքական Տնտեսութիւնտնտեսութիւն) :
1906-ին, երբ հնարաւոր դարձաւ ընկերվարական ոգիով թերթեր հրատարակել, Ա.Ահարոնեանի, Թօփչեանի հետ միասին հիմնեցին «Յառաջ», «Ալիք», եւլն. Թերթերը։ 1908-ին ձերբակալուեցաւ եւ վեց ամիս բանտ մնալէ ետք երսշխաւորութեամբ ազատ արձակուեցաւ։ Ինը ամիս ետք վերստին ձերբակալուեցաւ եւ տարիի մը չափ բանտային կեանք մը բոլորեց [[Թիֆլիս]], Բագու, Ռոստով եւ Նովոչէրքասք։ 1912-ին ամրան Ահարոնեանին հետ Պոլիս կու գայ եւ 1913-ին Սամաթիոյ ազգային վարժարանի տնօրէնութիւնը կը ստանձնէ։
 
1906-ին, երբ հնարաւոր դարձաւդարձած է ընկերվարական ոգիով թերթեր հրատարակել, Ա.Աւետիս Ահարոնեանի, եւ Եղիշէ Թօփչեանի հետ միասին հիմնեցինհիմնած է «Յառաջ», «Ալիք», եւլն.եւ այլ Թերթերը։թերթեր։ 1908-ին ձերբակալուեցաւձերբակալուելէ եւ վեց ամիս բանտ մնալէ ետք, երսշխաւորութեամբերաշխաւորութեամբ ազատ արձակուեցաւ։արձակուած է։ Ինը ամիս ետք վերստին ձերբակալուեցաւձերբակալուած եւէ, տարիիտարուան մը չափ բանտային կեանք մը բոլորեցբոլորելով [[Թիֆլիս]], Բագու, Ռոստով եւ Նովոչէրքասք։ 1912-ինի ամրան Ահարոնեանին հետ Պոլիս կու գայ եւ 1913-ին Սամաթիոյ ազգային վարժարանի տնօրէնութիւնը կը ստանձնէ։
1896-ին հրապարակեց «Մի բարոյական այլանդակութիւն յեղափոխական մաքուր գործում» եւ «Ժողովուրդի բանաստեղծը Քամառ Քաթիպա»: 1904-ին «Հարկերը Տաճկաստանում», «Հայրենիք եւ ազգ շարժումներ», «Հայկական շարժման պատճառները», 1905-ին«Ռուսական Զեմսդվօն եւ Կովկասի պահանջները», 1907-ին «Դէպի Ֆէտէրքցիա», 1912-ին «Ի՞նչ է ազգութիւնը», «Տառապանքի գիշերը», 1913-ին «Ի՞նչ է դասակարգը», «Հին արեւելք», «Հայոց պատմութիւն»: Ունի թարգմանական գործեր եւ թատերական երկեր։ Դաշնակցական այս պատկառելի անդամը ճանչցուած է իբրեւ բեմբասաց եւ գրագէտ։ Գրական իր ծածկանունը եղած է «Պապա Գասպար»:
 
1896-ին հրապարակեցհրաճարակած է «Մի բարոյական այլանդակութիւն յեղափոխական մաքուր գործում» եւ «Ժողովուրդի բանաստեղծը Քամառ Քաթիպա»:, 1904-ինին՝ «Հարկերը Տաճկաստանում», «Հայրենիք եւ ազգ շարժումներ», «Հայկական շարժման պատճառները», 1905-ինին՝ «Ռուսական Զեմսդվօն եւ Կովկասի պահանջները», 1907-ինին՝ «Դէպի Ֆէտէրքցիաֆէտէրացիա», 1912-ինին՝ «Ի՞նչ է ազգութիւնը», «Տառապանքի գիշերը», 1913-ինին՝ «Ի՞նչ է դասակարգը», «Հին արեւելք», «Հայոց պատմութիւն»: Ունի թարգմանական գործեր եւ թատերական երկեր։ Դաշնակցական այս պատկառելի անդամը ճանչցուածՃանչցուած է իբրեւ բեմբասաց եւ գրագէտ։ Գրական իր ծածկանունը եղած է «Պապա Գասպար»:
 
Ապրիլ 24, 1915ին ձերբակալուած է թուրք ոստիկանութեան կողմէ, այնուհետեւ աքսորուած ու սպաննուած։
 
== Աղբիւրներ ==